در چهارمین شب نمایشگاه قرآن مشهد؛
نشست هم‌اندیشی فرهنگ عفاف و حجاب برگزار شد/ بررسی آسیب‌ها و راهکارها
گروه اجتماعی: نشست هم‌اندیشی عفاف و حجاب با رویکرد شناسایی آسیب‌ها و ارائه راهکار همزمان با چهارمین شب برپایی نمایشگاه بین‌المللی قرآن و عترت مشهد برگزار شد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خراسان رضوی، نشست هم‌اندیشی عفاف و حجاب با رویکرد شناسایی آسیب‌ها و ارائه راهکار، شامگاه گذشته، 29 خردادماه در محل یازدهمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن و عترت مشهد برگزار شد.
بر اساس این گزارش، در ابتدای این نشست از چرایی کمرنگ شدن فرهنگ عفاف و حجاب در جامعه پرسش شد و حاضران یک به یک به این سؤال پاسخ گفتند.
ریحانه پزشکی، مدیر مؤسسه شمیم خانواده آسمانی مشهد در پاسخ به این پرسش با بیان اینکه طبق رصد و آسیب‌شناسی که انجام شد، به وجود سه عامل در بروز این پیش‌آمد پی بردیم، گفت: نخست، وجود فاصله میان نیاز جامعه و کاری که ما انجام می‌دهیم است. عملکرد مجموعه‌های فعال در حوزه عفاف و حجاب باید در قیاس با عملکرد جبهه معارض مورد بررسی قرار گیرد که عملکرد ما تاکنون نسبت به جبهه مقابل ضعیف بوده است.
مدیر مؤسسه شمیم خانواده آسمانی اضافه کرد: ما در این زمینه بسیار عقب هستیم و برنامه‌ای برای سال آینده نداریم. فقط برای امروز آن هم به صورت جزیره‌ای و نمادین حرکت می‌کنیم در حالی که با یک جبهه قوی مواجهیم.
فضایی برای نمایش و تفریحات بانوان باحجاب وجود ندارد
وی با اشاره به این مطلب که در بحث حجاب برخی موارد حکم مانع را داشته و جای برخی موارد دیگر خالی است، نیاز به دیده شدن را یکی دیگر از علل بدحجابی در قشر دختران عنوان کرد و افزود: متأسفانه فضایی برای نمایش و تفریح دختران با حجاب در نظر گرفته نشده است و تنها وجود یک پارک حجاب برای بانوان در مشهد کافی نیست.
پزشکی ضمن اشاره به عملکرد جزیره‌ای فعالان عرصه عفاف و حجاب ابراز کرد: کانون‌ها، مراکز و مؤسسات متعدد در این زمینه فعالیت می‌کنند اما فعالیت‌ها جزیره‌ای است لذا امیدواریم به جایگاهی برسیم که همه با هم و در یک راستا همکاری کنیم.
وی ادامه داد: معرفی افراد موفق در حوزه حجاب نیز از عواملی است که می‌تواند راهگشا باشد؛ همچنین از همین فرصت نمایشگاه قرآن مشهد نیز می‌توانیم به عنوان نمونه در برپایی جشن بزرگ دختران بهره ببریم.
ریشه بدحجابی را باید در خانواده جستجو کرد
رضایی، مدیر مؤسسه قرآنی حضرت فاطمه معصومه(س) مشهد نیز در ادامه ریشه این وضعیت را به خانواده نسبت داد و افزود: ریشه این مسئله را باید در خانواده جست‌وجو کرد زیرا خانواده‌ها غالبا آشنایی چندانی با مباحث دینی و احکام شرعی ندارند و به تبع آنان دختران ما هم معنا و مفهوم پوشش را به خوبی درک نکرده‌اند.
وی با بیان اینکه فعالان حوزه عفاف و حجاب باید با حضور در مدارس، دختران را جذب کانون‌های عفاف و حجاب کنند، اظهار کرد: بدون تردید جوانان و نوجوانان ما مغرض نیستند از همین رو اگر احکام تخصصی ما در مدارس و خانوده‌ها ارائه شود، آن‌ها خواهند پذیرفت.
ضعف تبلیغات جبهه خودی نسبت به تبلیغات جبهه معارض
رضایی فاصله گرفتن از هویت ایرانی و معطوف شدن توجه خانواده‌ها به تکنولوژی روز و غفلت از دختران که باعث عرضه آنان به شکل‌های مختلف در جامعه می‌شود را از دیگر نکات دخیل در این زمینه عنوان و اضافه کرد: ضعف تبلیغات خودی نسبت به تبلیغات جبهه معارض یکی از دیگر مواردی است که در آن دچار ضعف هستیم لذا باید به دنبال جایگزین مناسب باشیم نه اینکه فقط شعار دهیم؛ این در حالی است که گاهی حتی فیلم‌ها و سریال‌های رسانه ملی نیز چندان قابل قبول نیست.
زهرا رسوخی، مسئول ستاد مردمی عفاف و حجاب گلبهار نیز در بخش دیگری از این نشست در معرفی این ستاد گفت: این ستاد مردمی یک سالی است که به صورت خودجوش با تبلیغ ترویج عفاف و حجاب با ارائه طرح‌ها و ایده‌های نو در این زمینه فعالیت می‌کند.
لزوم تغییر رویکرد از تدافعی به تهاجمی در حوزه عفاف و حجاب
وی ادامه داد: در حوزه متون آموزشی باید یک تجدیدنظر و بازنگری داشته باشیم زیرا کمترین موارد را در خصوص عفاف، حجاب، حیا و ... در کتب آموزشی دانش‌آموزان شاهد هستیم. همچنین تلفیق مباحث آموزشی در قالب هنر اسلامی و تغییر رویکرد تدافعی به تهاجمی از دیگر مواردی است که کمتر بدان توجه شده است و باید مورد توجه جدی قرار گیرد.
ترویج فرهنگ غیراسلامی در برخی مهدکودک‌ها، در اختیار داشتن تلفن همراه از سنین کودکی، نقش پررنگ رسانه‌ها و اینترنت در مقابله با اصل و ریشه اعتقادات جوانان و نوجوانان، تأکید بر آموزش اصول دینی و اعتقادی به این قشر که در نوک پیکان آسیب قرار دارند و مصون‌سازی آنان از جمله مواردی بود که در ادامه برخی دیگر از فعالان عرصه عفاف و حجاب بدان اشاراتی داشتند.
برخی نهادها در حوزه عفاف و حجاب خروجی مشخصی ندارند
حجت‌الاسلام علی‌اصغر لطفی، سرپرست فضای مجازی مجمع رهروان امر به معروف و نهی از منکر خراسان رضوی نیز در ادامه این نشست با بیان اینکه اکنون بسیاری از نهادها همچون شهرداری مشهد در حوزه عفاف و حجاب فعالیت‌هایی دارند، گفت: برخی از این مراکز با وجود صرف بودجه‌های فراوان و برگزاری کلاس‌های آموزشی در این زمینه، از لحاظ آمار و اعداد، خروجی روشن و مشخصی ندارند.
در ادامه این میزگرد تعدادی از فعالان حوزه عفاف و حجاب حاضر در راستای ارائه راهکارهای پیشنهادی به منظور تقویت فرهنگ عفاف و حجاب در جامعه، مواردی چون توجه ویژه به تربیت صحیح بچه‌ها از سنین کودکی، تقویت مساجد و برگزاری برنامه‌های تبلیغی در مساجد، پرهیز از موازی‌کاری و عملکرد جزیره‌ای و تشکیل یک اتاق فکر کارشناسانه در استان و همکاری همه فعالان تحت یک لوا را مطرح کردند.
ضرورت تقویت سواد رسانه‌ای
همچنین تقویت سواد رسانه‌ای به منظور ارتباط‌گیری بهتر با قشر نوجوان که بیشترین استفاده و کمترین آگاهی را از خطرات احتمالی رسانه و فضای مجازی دارند و بحث طراحی لباس و عرضه پوشاک نامناسب با نازلترین قیمت‌ها در جامعه، از دیگر نکاتی بود که عنوان شد.
عبدالله ارجاعی، دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر خراسان رضوی، دیگر مهمان حاضر در نشست نیز اظهار کرد: شاید بهتر باشد کمی عمیق‌تر به مفهوم عفاف و حجاب بپردازیم. بسیاری از اوقات ما این دو کلمه که از لحاظ معنایی با یکدیگر متفاوت هستند را به صورت مترادف به کار می‌بریم.
تفاوت معنایی عفاف با حجاب/ حجاب یکی از مصادیق عفاف است
دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر خراسان رضوی ادامه داد: این در حالی است که عفت را پرهیزکاری یا پاکدامنی تعریف کرده‌اند اما حجاب در بالاترین مرحله خود یکی از مصادیق عفاف به شمار می‌رود لذا باید بین این دو مفهوم تمایز قائل شویم.
وی با تأکید بر اینکه ما در وهله نخست نیاز به ایجاد یک گفتمان مشترک بین خودمان داریم، ابراز کرد: تشکیل و ادامه چنین جلساتی در هم‌افزایی و دستیابی به یک گفتمان مشترک بسیار راهگشا خواهد بود.
اگر عفاف در جامعه کمرنگ شده بود اثری از جمهوری اسلامی باقی نمی‌ماند
ارجاعی در ادامه سخنانش، علل کمرنگ شدن عفاف در جامعه را اینگونه برشمرد: اول اینکه این حجاب است که کمرنگ شده نه عفاف. دوم، آیا واقعیت جامعه اسلامی ما همین بانوان بدحجابی هستند که در جامعه دیده می‌شوند که در پاسخ باید گفت اگر اینطور بود و عفاف کمرنگ شده بود اکنون دیگر اثری از جمهوری اسلامی باقی نمانده بود.
وی همچنین اضافه کرد: بله حجاب در بانوانی که تمایل به حضور در برخی محافل را دارند، کمرنگ شده است اما این افراد تنها بخشی از جامعه ما را تشکیل می‌دهند نه همه آن را.
پرهیز از خط کشی بدحجاب و بی‌حجاب در جامعه
دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر خراسان رضوی با طرح این پرسش که استراتژی ما در نحوه مقابله با این افراد چه باید باشد، اذعان کرد: به دنبال خط کش گذاشتن در جامعه به عنوان بدحجاب و بی‌حجاب نباشیم. همین افرادی که ظاهرشان اینگونه است چه بسا در مباحث معنوی از بسیاری از افراد ظاهرالصلاح جلوتر باشند بنابراین نوع نگاه به این افراد بسیار مهم است.
وی همچنین اعلام آمادگی کرد در ستاد امر به معروف و نهی از منکر استان در جهت تشکیل تشکل‌های خانه عفاف و حجاب به منظور برگزاری جلسات مستمر و رسیدن به یک گفتمان مشترک اقدام کنند.
بر اساس این گزارش، در ابتدای این نشست از چرایی کمرنگ شدن فرهنگ عفاف و حجاب در جامعه پرسش شد و حاضران یک به یک به این سؤال پاسخ گفتند.
ریحانه پزشکی، مدیر مؤسسه شمیم خانواده آسمانی مشهد در پاسخ به این پرسش با بیان اینکه طبق رصد و آسیب‌شناسی که انجام شد، به وجود سه عامل در بروز این پیش‌آمد پی بردیم، گفت: نخست، وجود فاصله میان نیاز جامعه و کاری که ما انجام می‌دهیم است. عملکرد مجموعه‌های فعال در حوزه عفاف و حجاب باید در قیاس با عملکرد جبهه معارض مورد بررسی قرار گیرد که عملکرد ما تاکنون نسبت به جبهه مقابل ضعیف بوده است.
مدیر مؤسسه شمیم خانواده آسمانی اضافه کرد: ما در این زمینه بسیار عقب هستیم و برنامه‌ای برای سال آینده نداریم. فقط برای امروز آن هم به صورت جزیره‌ای و نمادین حرکت می‌کنیم در حالی که با یک جبهه قوی مواجهیم.
فضایی برای نمایش و تفریحات بانوان باحجاب وجود ندارد
وی با اشاره به این مطلب که در بحث حجاب برخی موارد حکم مانع را داشته و جای برخی موارد دیگر خالی است، نیاز به دیده شدن را یکی دیگر از علل بدحجابی در قشر دختران عنوان کرد و افزود: متأسفانه فضایی برای نمایش و تفریح دختران با حجاب در نظر گرفته نشده است و تنها وجود یک پارک حجاب برای بانوان در مشهد کافی نیست.
پزشکی ضمن اشاره به عملکرد جزیره‌ای فعالان عرصه عفاف و حجاب ابراز کرد: کانون‌ها، مراکز و مؤسسات متعدد در این زمینه فعالیت می‌کنند اما فعالیت‌ها جزیره‌ای است لذا امیدواریم به جایگاهی برسیم که همه با هم و در یک راستا همکاری کنیم.
وی ادامه داد: معرفی افراد موفق در حوزه حجاب نیز از عواملی است که می‌تواند راهگشا باشد؛ همچنین از همین فرصت نمایشگاه قرآن مشهد نیز می‌توانیم به عنوان نمونه در برپایی جشن بزرگ دختران بهره ببریم.
ریشه بدحجابی را باید در خانواده جستجو کرد
رضایی، مدیر مؤسسه قرآنی حضرت فاطمه معصومه(س) مشهد نیز در ادامه ریشه این وضعیت را به خانواده نسبت داد و افزود: ریشه این مسئله را باید در خانواده جست‌وجو کرد زیرا خانواده‌ها غالبا آشنایی چندانی با مباحث دینی و احکام شرعی ندارند و به تبع آنان دختران ما هم معنا و مفهوم پوشش را به خوبی درک نکرده‌اند.
وی با بیان اینکه فعالان حوزه عفاف و حجاب باید با حضور در مدارس، دختران را جذب کانون‌های عفاف و حجاب کنند، اظهار کرد: بدون تردید جوانان و نوجوانان ما مغرض نیستند از همین رو اگر احکام تخصصی ما در مدارس و خانوده‌ها ارائه شود، آن‌ها خواهند پذیرفت.
ضعف تبلیغات جبهه خودی نسبت به تبلیغات جبهه معارض
رضایی فاصله گرفتن از هویت ایرانی و معطوف شدن توجه خانواده‌ها به تکنولوژی روز و غفلت از دختران که باعث عرضه آنان به شکل‌های مختلف در جامعه می‌شود را از دیگر نکات دخیل در این زمینه عنوان و اضافه کرد: ضعف تبلیغات خودی نسبت به تبلیغات جبهه معارض یکی از دیگر مواردی است که در آن دچار ضعف هستیم لذا باید به دنبال جایگزین مناسب باشیم نه اینکه فقط شعار دهیم؛ این در حالی است که گاهی حتی فیلم‌ها و سریال‌های رسانه ملی نیز چندان قابل قبول نیست.
زهرا رسوخی، مسئول ستاد مردمی عفاف و حجاب گلبهار نیز در بخش دیگری از این نشست در معرفی این ستاد گفت: این ستاد مردمی یک سالی است که به صورت خودجوش با تبلیغ ترویج عفاف و حجاب با ارائه طرح‌ها و ایده‌های نو در این زمینه فعالیت می‌کند.
لزوم تغییر رویکرد از تدافعی به تهاجمی در حوزه عفاف و حجاب
وی ادامه داد: در حوزه متون آموزشی باید یک تجدیدنظر و بازنگری داشته باشیم زیرا کمترین موارد را در خصوص عفاف، حجاب، حیا و ... در کتب آموزشی دانش‌آموزان شاهد هستیم. همچنین تلفیق مباحث آموزشی در قالب هنر اسلامی و تغییر رویکرد تدافعی به تهاجمی از دیگر مواردی است که کمتر بدان توجه شده است و باید مورد توجه جدی قرار گیرد.
ترویج فرهنگ غیراسلامی در برخی مهدکودک‌ها، در اختیار داشتن تلفن همراه از سنین کودکی، نقش پررنگ رسانه‌ها و اینترنت در مقابله با اصل و ریشه اعتقادات جوانان و نوجوانان، تأکید بر آموزش اصول دینی و اعتقادی به این قشر که در نوک پیکان آسیب قرار دارند و مصون‌سازی آنان از جمله مواردی بود که در ادامه برخی دیگر از فعالان عرصه عفاف و حجاب بدان اشاراتی داشتند.
برخی نهادها در حوزه عفاف و حجاب خروجی مشخصی ندارند
حجت‌الاسلام علی‌اصغر لطفی، سرپرست فضای مجازی مجمع رهروان امر به معروف و نهی از منکر خراسان رضوی نیز در ادامه این نشست با بیان اینکه اکنون بسیاری از نهادها همچون شهرداری مشهد در حوزه عفاف و حجاب فعالیت‌هایی دارند، گفت: برخی از این مراکز با وجود صرف بودجه‌های فراوان و برگزاری کلاس‌های آموزشی در این زمینه، از لحاظ آمار و اعداد، خروجی روشن و مشخصی ندارند.
در ادامه این میزگرد تعدادی از فعالان حوزه عفاف و حجاب حاضر در راستای ارائه راهکارهای پیشنهادی به منظور تقویت فرهنگ عفاف و حجاب در جامعه، مواردی چون توجه ویژه به تربیت صحیح بچه‌ها از سنین کودکی، تقویت مساجد و برگزاری برنامه‌های تبلیغی در مساجد، پرهیز از موازی‌کاری و عملکرد جزیره‌ای و تشکیل یک اتاق فکر کارشناسانه در استان و همکاری همه فعالان تحت یک لوا را مطرح کردند.
ضرورت تقویت سواد رسانه‌ای
همچنین تقویت سواد رسانه‌ای به منظور ارتباط‌گیری بهتر با قشر نوجوان که بیشترین استفاده و کمترین آگاهی را از خطرات احتمالی رسانه و فضای مجازی دارند و بحث طراحی لباس و عرضه پوشاک نامناسب با نازلترین قیمت‌ها در جامعه، از دیگر نکاتی بود که عنوان شد.
عبدالله ارجاعی، دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر خراسان رضوی، دیگر مهمان حاضر در نشست نیز اظهار کرد: شاید بهتر باشد کمی عمیق‌تر به مفهوم عفاف و حجاب بپردازیم. بسیاری از اوقات ما این دو کلمه که از لحاظ معنایی با یکدیگر متفاوت هستند را به صورت مترادف به کار می‌بریم.
تفاوت معنایی عفاف با حجاب/ حجاب یکی از مصادیق عفاف است
دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر خراسان رضوی ادامه داد: این در حالی است که عفت را پرهیزکاری یا پاکدامنی تعریف کرده‌اند اما حجاب در بالاترین مرحله خود یکی از مصادیق عفاف به شمار می‌رود لذا باید بین این دو مفهوم تمایز قائل شویم.
وی با تأکید بر اینکه ما در وهله نخست نیاز به ایجاد یک گفتمان مشترک بین خودمان داریم، ابراز کرد: تشکیل و ادامه چنین جلساتی در هم‌افزایی و دستیابی به یک گفتمان مشترک بسیار راهگشا خواهد بود.
اگر عفاف در جامعه کمرنگ شده بود اثری از جمهوری اسلامی باقی نمی‌ماند
ارجاعی در ادامه سخنانش، علل کمرنگ شدن عفاف در جامعه را اینگونه برشمرد: اول اینکه این حجاب است که کمرنگ شده نه عفاف. دوم، آیا واقعیت جامعه اسلامی ما همین بانوان بدحجابی هستند که در جامعه دیده می‌شوند که در پاسخ باید گفت اگر اینطور بود و عفاف کمرنگ شده بود اکنون دیگر اثری از جمهوری اسلامی باقی نمانده بود.
وی همچنین اضافه کرد: بله حجاب در بانوانی که تمایل به حضور در برخی محافل را دارند، کمرنگ شده است اما این افراد تنها بخشی از جامعه ما را تشکیل می‌دهند نه همه آن را.
پرهیز از خط کشی بدحجاب و بی‌حجاب در جامعه
دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر خراسان رضوی با طرح این پرسش که استراتژی ما در نحوه مقابله با این افراد چه باید باشد، اذعان کرد: به دنبال خط کش گذاشتن در جامعه به عنوان بدحجاب و بی‌حجاب نباشیم. همین افرادی که ظاهرشان اینگونه است چه بسا در مباحث معنوی از بسیاری از افراد ظاهرالصلاح جلوتر باشند بنابراین نوع نگاه به این افراد بسیار مهم است.
وی همچنین اعلام آمادگی کرد در ستاد امر به معروف و نهی از منکر استان در جهت تشکیل تشکل‌های خانه عفاف و حجاب به منظور برگزاری جلسات مستمر و رسیدن به یک گفتمان مشترک اقدام کنند.
