توان بسیج در رفع عقب‌افتادگی‌ها در حفظ قرآن/ اجرای فعالیت‌های قرآنی با نیمی از بودجه فعلی
گروه فعالیت‌های قرآنی: رئیس دارالقرآن سازمان بسیج مستضعفین با اشاره به عقب‌افتادگی‌های بسیار زیاد در زمینه حفظ قرآن کریم به نادیده انگاشتن توان بسیج در این زمینه اشاره و اظهار کرد: طی یک نامه رسمی به شورای توسعه فرهنگ قرآنی اعلام کردیم که بسیج حاضر است با نیمی از بودجه‌ای که اختصاص داده می‌شود، فعالیت‌های آموزش عمومی و تبلیغ و ترویج قرآن را اجرا کند.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، «آشفته بازار آماری» را شاید بتوان درخورترین کلمه قلمداد کرد که می‌تواند وضعیت آمار و ارقامی را که هر از چندگاهی توسط مسئولان در زمینه میزان حافظان قرآن کریم در کشور اعلام می‌شود، تعبیر کرد.
بعد از شکل‌گیری ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن کریم در هفته‌های گذشته و مشخص شدن اعضای آن، بار دیگر بحث در مورد حفظ قرآن کریم و تعداد حافظان قرآن کریم در کشور داغ شد، در همین راستا بود که در یکی از برنامه‌های شبکه قرآن و معارف سیما صحبت‌هایی مبنی بر تحقق حداقل 20 درصد از مطالبه مقام معظم رهبری در زمینه حفظ قرآن کریم مطرح شد، مبحثی که بار دیگر نشان داد که اگرچه برخی دستگاه‌های قرآنی در ارائه آمار مستند از تعداد حفاظ قرآن در کشور عاجزند اما در بحث ارائه آمار شفاهی توانمند هستند.
طرح این موضوع باعث شد تا این سوال تاریخی که «چه تعداد حافظ قرآن در کشور وجود دارد» بار دیگر توسط رسانه‌ها نبش قبر شود، اگر در گذشته از آمار تعداد حافظان قرآن در کشور بحث می‌شد، این بار اما سوالات به مراتب بیشتر از گذشته بوده و مهم‌ترین آن سوالات نیز علت نداشتن یک آمار مستند و واقعی در زمینه تعداد حافظان قرآن کریم در کشور است.
خبرگزاری قرآن برای پاسخ به سوالات پیرامون بحث حفظ قرآن کریم و میزان حفاظ قرآن در کشور به سراغ مسئولانی که در این زمینه حرف‌هایی برای گفتن داشته و سازمان متبوعشان نیز در زمینه حفظ قرآن کریم فعالیت دارد، رفته است تا علت این آشفته بازار آماری را از آنها جویا شود. (موضوع حفظ قرآن کریم و پیگیری وضعیت آن بعد از مشخص شدن اعضای ستاد راهبری طرح ملی حفظ مطرح شد اما عدم پاسخگویی برخی مسئولان و عدم موفقیت در ارتباط گیری با آنها باعث شد تا پیگیری این موضوع تا زمان حاضر به تعویق بیفتد).
اولین گفت‌وگو از این مجموعه با رئیس دارالقرآن سازمان بسیج مستضعفین صورت گرفته است. مجموعه‌ای که با وجود توانمندی‌های فراوان اما به نظر می‌رسد کمتر توان آن مورد توجه قرار گرفته است، هرچند مسئولان این مجموعه در گذشته از تربیت میلیونی حفاظ قرآن طی مدت کوتاهی سخن گفته بودند اما بعدها مشخص نشد که این امر محقق شده است یا خیر.
رحیم قربانی، رئیس دارالقرآن سازمان بسیج مستضعفین کشور، در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا با اشاره به اینکه بیش از شش سال قبل مقام معظم رهبری بحث تربیت 10 میلیون حافظ از مجموعه‌های قرآنی و فرهنگی خواستار شدند، گفت: سال 88 شورای توسعه فرهنگ قرآنی که عالی‌ترین مرجع تصمیم‌گیری و هماهنگی برای فعالیت‌های مختلف قرآنی در کشور است تشکیل شد، قاعدتاً شورای توسعه فرهنگ قرآنی باید زیرساخت و زمینه‌های لازم را برای اجرایی کردن فرمان مقام معظم رهبری انجام می‌داد. با توجه به اینکه سه کمیسیون مهم نیز اجرا و پیگیری موضوعات مختلف را عهده‌دار هستند، آن سه کمیسیون نیز با اهتمام ویژه به این کار می‌پرداختند، که به نظر می‌رسد این‌گونه نشده است.
قربانی با تأکید بر اینکه یکی از اشکالات شورای توسعه فرهنگ قرآنی این است که هیچ‌گاه مشخص نمی‌کند که چه زمانی به حصول نتیجه نزدیک می‌شویم، تصریح کرد: بر همین اساس هر یک از دستگاه‌ها و نهادها به جهت احساس وظیفه‌ای که نسبت به فرمان مقام معظم رهبری داشتند وارد عمل شدند که البته به شکل پراکنده بود. آموزش و پرورش وارد کار شد و آمار بالای یک یا دو میلیون ارائه داد. اوقاف و سایر دستگاه‌ها و موسسات نیز وارد کار شدند و هر کدام بدون اینکه همپوشانی‌ها را مدنظر داشته باشند، شروع به ارائه آمار کردند.
رئیس دارالقرآن بسیج کشور با تأکید بر اینکه اولین لازمه یک طرح ملی کسب اطلاعات اولیه وضع موجود است، گفت: تا زمان حاضر که بیش از شش سال از فرمان مقام معظم رهبری گذشته است هنوز نتوانسته‌ایم یک بانک اطلاعاتی ویژه که به طور دقیق مشخص کند چند حافظ یک جزء یا بالاتر قرآن کریم در کشور فعالیت دارند، را راه‌اندازی کنیم. حتی نتوانسته‌ایم شاخصه‌هایی که مقام معظم رهبری برای رسیدن به 10 میلیون حافظ قرآن کریم مطرح کردند را نیز احصاء کنیم، نتوانسته‌ایم مقایسه کنیم ببینیم شاخصه‌های مدنظر معظم‌له با شاخصه‌هایی که موجود است، همخوانی دارد یا خیر. هنوز مشخص نکرده‌ایم که آیا شاخص این رقم به عنوان مثال با شاخص‌های طرح اعطای مدرک به حفاظ قرآن کریم که ویژه افراد متخصص و ممتاز بین‌المللی است باید مدنظر قرار گیرد یا شاخص دیگری مورد نیاز است؟ هنوز مشخص نکرده‌ایم که برای گروه‌های مختلف چه شاخص‌هایی برای حفظ باید مدنظر قرار گیرد، آیا مدنظر مقام معظم رهبری حفظ کل قرآن کریم است، آیا برای دانش‌آموزان باید جزء به جزء در نظر گرفته شود یا اینکه تنها بخش‌هایی از قرآن که در زندگی کاربردی باشد را باید مورد استفاده قرار دهیم.
وی با اشاره به اینکه همه موارد مطرح شد روی زمین باقی مانده است، اظهار کرد: سند طرح ملی حفظ نیز هنوز ابلاغ نشده است، همه این موارد عاملی شده است تا این ناهماهنگی و تشتت در وضعیت حفظ قرآن کریم ایجاد شود. به نظر می‌رسد که اگر از همین امروز هم اقدام کنیم باید از ابتدا شروع کنیم و اگر بانک اطلاعات ملی ایجاد نشده است، شورای توسعه موظف به انجام این کار است.
قربانی در بخش دیگری از گفت‌وگوی خود به وابسته شدن به بحث بودجه اشاره و خاطرنشان کرد: متأسفانه هنوز هم بسیاری از دستگاه‌ها و نهادهای عضو شورای توسعه فرهنگ قرآنی کار خود را به بحث بودجه گره زده‌اند و اگر بودجه‌ای باشد فعالیتی انجام می‌دهند. اگر یک سال بودجه نباشد آن سال فعالیت را تعطیل می‌کنند، در صورتی که نباید همه موارد را منوط به این قضیه کنیم. من هنوز نهادهای فرهنگی و قرآنی را درگیر سهم‌خواهی‌هایی که بابت ارائه آمار و دریافت بودجه هست، می‌دانم و به همین خاطر بسیاری از آمارهایی که اعلام می‌شود تقریباً آمارهای واقعی نیست.
وی اذعان کرد: اینکه حفاظی که ثبت نام کرده‌اند مورد ارزیابی و راستی آزمایی قرار بگیرند و مرجع مشخصی برای ارزیابی آنها وجود داشته باشد، از مواردی است که مورد غفلت واقع شده است. بنابراین اگر همه این موارد را در نظر بگیریم متوجه می‌شویم که در مورد مطالبه مقام معظم رهبری کم کاری صورت گرفته است و از این بابت همه جامعه قرآنی کم کاری کرده‌ایم و از نو باید فعالیت را شروع کنیم.
قربانی در ادامه در پاسخ به این سوال که نظر شما در مورد رقم‌های متعددی که در مورد تعداد حفاظ کشور اعلام شده است، چیست و شما تعداد حافظان قرآن را در کشور چه تعداد می‌دانید، گفت: من نمی‌توانم آماری را اعلام کنم چون آمار قطعی وجود ندارد. همچنین این رقم‌هایی که اعلام شده است را به هیچ وجه واقعی نمی‌دانم. در زمینه شاخص یک حافظ قرآن کریم نیز نظرها متفاوت است، برخی شاخص را اعطای مدرک به حفاظ قرآن قرار می‌دهند، برخی هم سامانه‌های ثبت نامی را مدنظر قرار می‌دهند که چند میلیون در آن ثبت نام کرده است، بر همین اساس در حال حاضر به هیچ وجه به طور دقیق مشخص نیست که چه تعداد حافظ قرآن در کشور وجود دارد. حتی دستگاه‌ها و نهادهایی که ادعا می‌کنند 20 سال است فعالیت تخصصی قرآنی انجام می‌دهند نیز آمار واقعی ندارند.
رئیس دارالقرآن سازمان بسیج مستضعفین همچنین در مورد فعالیت بسیج در این زمینه و اقداماتی که انجام داده است به در نظر نگرفتن هیچ نقشی توسط شورای توسعه فرهنگ قرآنی برای بسیج اشاره کرد و گفت: ما بارها به شورای توسعه فرهنگ قرآنی اعلام آمادگی برای فعالیت جدی کرده‌ایم که متاسفانه این شورا هیچ نقشی برای ما در نظر نگرفته است، آنها نه بسیج را به عضویت شورا درآورده‌اند، نه نقشی در کمیسیون‌ها برای بسیج قائل شده‌اند و نه اینکه بودجه‌ای به این بخش اختصاص داده می‌شود. با پیگیری‌هایی بسیار زیادی که قبلاً صورت می‌گرفت، بعضاً قطره‌ای از بودجه به بسیج اختصاص داده می‌شود، که اگر پیگیری‌های فراوان نباشد همین قطره‌ها هم حذف می‌شود و کلاً جایگاهی برای بسیج قائل نیستند.
وی با اشاره به اینکه یکی از اشتباهات راهبردی شورای توسعه و کمیسیون‌های این شورا عدم استفاده از ظرفیت بسیج است، افزود: متأسفانه از این ظرفیت غفلت شده است. هرچند اخیراً زمزمه‌هایی مبنی بر عضویت بسیج در شورای توسعه فرهنگ قرآنی مطرح شده و در حال نتیجه دادن است اما این سوال مطرح است که این کار چرا بعد از هشت سال صورت گرفته است؟. بعد از هشت سال که بسیج می‌توانست نقش بسیار فعال و اثرگذاری در این زمینه داشته باشد، این کار صورت می‌گیرد.
قربانی همچنین به درخواست رسمی بسیج از شورای توسعه فرهنگ قرآنی برای واگذاری فعالیت‌های آموزش عمومی و نیز تبلیغ و ترویج قرآن کریم، در ازای دریافت نیمی از بودجه‌ای که هم اینک به این دو حوزه اختصاص می‌یابد، اشاره و اظهار کرد: ما به شورای توسعه فرهنگ قرآنی نامه رسمی ارسال کردیم که بسیج می‌تواند فعالیت‌های حوزه آموزش عمومی و تبلیغ و ترویج قرآن کریم را با نیمی از بودجه‌ای که هم اینک به این دو بخش اختصاص می‌یابد، عهده‌دار شود. این نامه به طور رسمی از طرف سردار «نقدی»، رئیس سازمان بسیج مستضعفین ابلاغ شد اما هیچ جوابی از سوی مسئولان مربوطه شنیده نشد.
وی افزود: البته همین موضوع باعث شد تا توجهی به سمت بسیج معطوف شود به گونه‌ای که این اواخر هم مطرح شد که قصد عضویت بسیج در شورای توسعه فرهنگ قرآنی را دارند، البته همانطور که گفته شد این عضویت بسیار دیرهنگام است.
رئیس دارالقرآن سازمان بسیج مستضعفین کشور در بخش دیگری از این گفت‌وگو در پاسخ به این موضوع که در گذشته مسئولان بسیج آماری همچون تربیت سه میلیون حافظ قرآن طی پنج سال ارائه داده بودند، در مورد وضعیت این وعده و نیز اقدامات بسیج به صورت خودجوش برای امر حفظ قرآن کریم، گفت: در گذشته وعده‌هایی داده شده است، فعالیت اصلی و ویژه ما از خردادماه امسال شروع شده است. با این وجود اولین اولویت بسیج توجه ویژه به تحقق فرامین و منویات مقام معظم رهبری در عرصه قرآنی است که یکی از این موارد بحث حفظ قرآن کریم است. ما اخیراً سامانه اطلاعاتی از وضعیت قرآنی اعضای بسیج را راه‌اندازی کرده‌ایم تا در درجه اول همه بسیجیان وضعیت قرآنی خود را اعلام کنند. در حال حاضر اطلاعات این افراد در حال احصاء شدن است و بعد از کامل شدن می‌توان به طور آمار حفاظ بسیجی را به صورت دقیق و مستند اعلام کرد.
یک سوال داشتم اینکه آقا رهبر معظم انقلاب فقط همین یک فرمان رو داشته اند؟ مگر فرامین دیگری نداشته اند؟ چرا مسئولین علاقه مند به این طرح حفظ ۱۰ میلیونی هستن؟
نظر ناقص بنده این است که مسئولین علاقه مند به ارائه آمار هستن. آیا همین بسیج و اوقاف و ارشاد و آموزش و پرورش در پیاده کردن این فرمان ---- یاد بگیریم جلساتی داشته باشیم برای استماع قرآن--- هم اقدامی انجام داده اند؟ از ایکنا درخواست داریم دیگر فرامین رو هم پیگیر باشند تا مسئولین کمی جدی تر به فکر باشند.
با این وضعیت مطمئن باشید تا ۱۴۵۰ شمسی هم ۱۰ میلیون حافظ کل قرآن نداریم