جریان برجسته شور و غفلت از حماسی بودن عاشورا

محمدرضا سنگری، عاشوراپژوه و عضو هیئت علمی بنیاد دعبل خزاعی در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا با بیان اینکه در حوزه شعر آیینی، هیچ قلمروی به شگفتی و گستردگی شعر عاشورا نبوده است، گفت: حادثه عاشورا در قلمرو تاریخی شعر فارسی، بخش مهمی را به خود اختصاص داده است.

وی با اشاره به جریان شعر عاشورایی امروز افزود: موفق‌ترین جریان شعر عاشورایی از گذشته تاکنون همان جریان تاریخی است که بر سوگ تمرکز داشته است. البته در دوران هشت سال دفاع مقدس این جریان قدری تغییر پیدا کرده و جنبه حماسی نهضت عاشورا برجسته‌تر شد و اندکی پس از این دوره، باز هم سوگ در مجالس و محافل پررنگ‌تر از ابعاد دیگر بود.

سنگری بیان کرد: در این میانه برخی از شاعرانی که پیش از این، در سروده‌های خود وجه عبرت‌آموز حماسه کربلا را بیان می‌کردند، به جریان اشک گرفتن از مخاطبان خود پیوستند. زیرا هر چه این شعر‌ها سوزناک‌تر بود، طرفداران بیشتری هم می‌یافت و آن شاعر هم جایگاهش متفاوت‌تر از سایر شاعران بود.

وی ادامه داد: در حال حاضر نیز اغلب مخاطبان همین شعر‌ها را می‌پسندند و اگر شاعر و مداحی در این زمینه موفق نباشد، مورد توجه قرار نمی‌گیرد؛ بنابراین این جریان سبب شد، بعد حماسی نهضت عاشورا مورد غفلت قرار گیرد و جنبه شور و احساسی آن تقویت شود و در واقع شورخوان‌ها به عرصه بیایند. البته نگاه‌های دیگری مانند نگاه عرفانی، تراژیک، سوگ، مرثیه و ... هم در این زمینه بوده است، اما نگاه سوگ و مرثیه بر سایر وجه‌ها غالب است.

وی تصریح کرد: وظیفه ما این است که بر آنچه اهل بیت (ع) سفارش و تأکید کرده‌اند، که همان سوگ است، توجه کنیم، زیرا عواطف و احساسات در رابطه با انتقال فرهنگ عاشورایی به نسل‌های بعد مؤثر بوده است، از این رو باید در راستای آن، عقلانیت عاشورایی را نیز تقویت کنیم.

این عاشوراپژوه اوضاع سیاسی و اجتماعی جامعه را در جریان شعر اثرگذار دانست و گفت: شعر عاشورایی در دهه‌ها و سده‌های گذشته از جریان‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و ... بی‌تأثیر نبوده و فراز و فرود‌هایی داشته است. به عنوان مثال در دهه ۸۰ و اوایل دهه ۹۰ وجه سیاسی در شعر عاشورایی و حتی محافل و مجالس حسینی، پررنگ‌تر بود و آسیب‌هایی را نیز وارد کرد، هر چند این مسئله به این معنی نیست که نباید کاری به سیاست داشته باشیم، بلکه نباید اجازه دهیم دعوا‌های سیاسی و جناج‌بندی‌ها و ... به مجالس حسینی کشیده شود.

سنگری به سرایش شعر درباره شخصیت‌های گمنام در کربلا تأکید کرد و گفت: خوشبختانه برخی محافل شعری مانند آنچه در شیراز و یا قم شاهد هستیم، با حضور شاعران برجسته و پیشکسوت دفتر شعر برای شخصیت‌های کربلا و اصحاب امام حسین(ع) سروده و منتشر می‌شود و همین محافل جریان‌ساز و اثرگذار است. شب شعر عاشورای شیراز بیش از سه دهه است که به صورت مردمی فعالیت می‌کند و هر سال بر روی یک موضوع و یا شخصیتی که در کربلا حضور داشته، فراخوان داده و از شاعران می‌خواهد درباره موضوع مورد نظر شعر بسرایند و تاکنون نیز موفق عمل کرده است.

انتهای پیام