مرکز هماهنگی و توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی غیرفعال نیست
معاون وزیر علوم در پاسخ به پرسش خبرگزاری ایکنا درباره برنامه‌های مرکز توسعه آموزش عالی قرآن برای ارتباط با بدنه دانشجویی اظهار کرد: مرکزی با نام هماهنگی و توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور در وزارت علوم داریم که نمی‌خواهم بگویم خیلی فعال است، اما غیرفعال هم نیست. اولین جلسه کارگروه پژوهشهای قرآنی وزارت علوم را نیز همین هفته برگزار کردیم که امیدوارم رونقی در پژوهشهای قرآنی ایجاد کند.
به گزارش ایکنا، نشست خبری غلامحسین رحیمی، معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، صبح امروز، سه‌شنبه، 18 آذرماه، به صورت آنلاین برگزار شد.
رحیمی در ابتدای این نشست اظهار کرد: دو دهه از برگزاری هفته پژوهش در جمهوری اسلامی ایران می‌گذرد و امسال وارد بیست و یکمین سال شدیم. این هفته مهمترین فرصت است تا از تلاش‌های پژوهشگران و فناوران برگزیده تقدیر به عمل آورده و نتایج برنامه‌های خود در طول سالیان گذشته را بیان و برنامه‌های آینده را نیز اعلام کنیم. البته به علت همه‌گیری بیماری کرونا، برگزاری بیست و یکمین هفته پژوهش با مشکلاتی مواجه شد و اگرچه بنا داشتیم برنامه‌های این هفته را به شکل ترکیبی از حضوری و مجازی برگزاری کنیم، اما با تشدید کرونا ناچار شدیم نقطه ثقل کار خود را بر برنامه مجازی بگذاریم.
وی افزود: در این دو دهه در بخش علم و فناوری در جمهوری اسلامی ایران، وقایع متعددی را شاهد بوده‌ایم. ابتدا به شکل‌گیری جریان پیشرفت علمی در سطح ملی اشاره می‌کنم و سپس وارد برنامه‌های هفته پژوهش می‌شوم. از حدود سال 1371 به بعد شاهد جوانه زدن مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری در دانشگاه‌ها بوده‌ایم و در این مدت دستاوردهایی داشتیم که نشان از حرکت شتابان در عرصه علمی دارد. به تدریج روند چاپ مقالات ما در سطح بین‌المللی شروع شد و در سال 81 و 82 با افزایش نرخ انتشار مقالات در سطح بین‌المللی مواجه شدیم که باعث تعجب در سطح بین‌المللی شد. در چهار پنج سال اخیر نیز اهتمام برای رشد کیفی مقالات زیاد شد؛ لذا از نظر نرخ رشد این‌گونه کیفی، یعنی پراستناد بودن آنها، جزء پنج کشور برتر دنیا بودیم و امیدواریم تا آخر سال 2020 رتبه 14 را از نظر کیفیت مقالات داشته باشیم.
هفته پژوهش و دستاوردهای بین‌المللی
معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم با تأکید بر اینکه هفته پژوهش فرصتی برای شناساندن دستاوردهایی است که منجر به این موفقیت‌های بین‌المللی شده است، گفت: گزارشاتی در حوزه‌های مختلف به ویژه صداوسیما در زمینه دستاوردهای علمی و تولیدی پخش می‌شود که نشان‌دهنده پیشرفت‌های گسترده در این عرصه است؛ لذا اگر این وضعیت را با حدود پنجاه یا شصت سال قبل مقایسه کنیم، بسیاری از دستاوردها واقعاً حیرت‌آور است، اما اگر وضعیت خود را با وضعیت علمی جهان مقایسه می‌کنیم، قطعاً نقص‌هایی داریم که باید جبران کنیم؛ لذا در این هفته آنچه انجام داده‌ایم را در معرض نقد و نظر قرار می‌دهیم. همچنین با حمایت از محققان تلاش می‌کنیم تا ضمن دلگرمی آنها، سایر پژوهشگران و فناوران را برای ورود به محدوده برگزیدگان کشوری تشویق کنیم.
وی یادآور شد: تمام سعی خود را انجام داده‌ایم تا محدودیت‌های کرونا باعث نشود پژوهش در کشور کاستی بگیرد. حتی باید سعی کنیم پژوهشهای خود را بیشتر تقویت کنیم. بارها گفته‌ام که بهترین کار برای مقابله با تحریم حداکثری، کار حداکثری است و به همین دلیل هر نوع محدودیتی که به خاطر کرونا ایجاد شده، نباید باعث شود تا از کار حداکثری به ویژه در زمینه علم و فناوری باز بمانیم. خوشبختانه همکاران ما در وزارت علوم قطعاً اگر در سال جاری کار بیشتری نسبت به سال قبل انجام نداده باشند، قطعاً کارشان کمتر نیز نشده است.
اولین جلسه کارگروه پژوهشهای قرآنی همین هفته برگزار شد
معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم در پاسخ به پرسش خبرگزاری ایکنا درباره برنامه‌هایی وزارت علوم بر ارتباط بیشتر مرکز توسعه آموزش عالی قرآنی با بدنه دانشجویی و سیاست این مرکز برای تداوم برنامه‌های پیشین و طرح‌های جدید در حیطه آموزش و پژوهش قرآنی، اظهار کرد: مرکزی به نام مرکز هماهنگی و توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور در وزارت علوم داریم که نمی‌خواهم بگویم خیلی فعال است، اما غیرفعال هم نیست. در این مرکز، کمیسیون آموزش‌های قرآنی وجود دارد که در رأس آن وزیر علوم است. این کمیسیون دارای دو کارگروه است که یکی کارگروه آموزش عالی مرتبط با امور قرآنی و دیگری کارگروه پژوهشهای قرآنی است که مسئولیت آن با بنده است.
وی یادآور شد: اولین جلسه کارگروه پژوهشهای قرآنی وزارت علوم را همین هفته برگزار کردیم و امیدواریم با برنامه‌هایی که داریم بتوانیم رونقی در پژوهشهای قرآنی ایجاد کنیم؛ جدای از همه تحقیقات قرآنی که در طول سال‌های گذشته تاکنون در حال انجام است، سعی کرده‌ایم این کارگروه یک دبیرخانه داشته باشد که در یکی از پژوهشگاههای ما مستقر شود تا با کمک توانایی آن پژوهشگاه و سایر پژوهشگاه‌هایی که در حوزه قرآنی توانایی دارند پژوهشهای قرآنی را تقویت کنیم.
برنامه‌های هفته پژوهش
رحیمی تصریح کرد: در هفته پژوهش، برنامه‌های استانداردی داریم که هرساله نیز داشته‌ایم و چند برنامه هم به صورت خاص برای سال جاری داریم که به آنها اشاره می‌کنم. روز شنبه، 22 آذرماه، روز «پژوهش، فناوری، مدرسه و دانشگاه» است که هر سال این برنامه اجرا می‌شود و زنگ پژوهش و تقدیر از برگزیدگان دانش‌آموزی با حضور مسئولان کشوری و البته صورت حضور فیزیکی محدود برگزار می‌شود. هر نوع حرکت و توفیق از مدرسه شروع می‌شود؛ لذا توجه بیشتر به مدرسه به معنای توجه به علم و فناوری است. همه برگزیدگانی که امسال از آنها تقدیر می‌کنیم، افرادی هستند که سال‌های قبل، زمانی دانش‌آموز بوده‌اند تقدیر شده‌اند؛ لذا نباید اهمیت توجه به مدرسه در هفته پژوهش را فراموش کنیم.
وی ادامه داد: روز یکشنبه، 23 آذر، روز «پژوهش، فناوری و مشارکت در تولید» و دوشنبه 24 آذر با عنوان «پژوهش، فناوری و جهش تولید» است. عمده برنامه‌های ما در این روز استانی است. در استان‌ها ستاد گرامیداشت هفته پژوهش تشکیل شده است که ممکن است سطح کمی، کیفی و گستره این برنامه‌ها در همه استان‌ها یکسان نباشد؛ به ویژه ممکن است برخی از استان‌های ما آمادگی لازم و امکانات برای استفاده از فضای مجازی را نداشته باشند، اما برخی از استان‌ها هم به خوبی وارد خواهند شد و در چند استان هم برنامه‌های هفته پژوهش آغاز شده است و تا آخر هفته پژوهش، یعنی 27 آذرماه که روز وحدت حوزه و دانشگاه است، این برنامه‌ها ادامه دارد.
نقش‌پذیری علوم اسلامی در تولید علم
معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم افزود: سه‌شنبه 25 آذر، روز «بزرگداشت پژوهشگران و فناوران کشور» و روزی مهم است که این برنامه با حضور مدیران ارشد کشور برگزار خواهد شد و تعدادی از وزرا از پژوهشگران و فناوران برتر تقدیر میکنند. اولین برنامه نوآورانه در هفته پژوهش سال جاری نیز این است که در میان پژوهشگران و محققان برتر کشور، پژوهشگرانی که بیشترین نقش را در ارتباط بین دانشگاه و جامعه و صنعت داشته‌اند، تقدیر خواهند شد؛ چراکه مقام معظم رهبری نیز بر این موضوع بسیار تأکید داشته‌اند. این برنامه باید با گستردگی و قوت بیشتر ادامه داشته باشد تا در نهایت به دانشگاه‌های نسل سوم و چهارم برسیم که اثربخشی بیشتری در جامعه خواهند داشت. قاعدتاً هر دانشگاه باید ابتدا در شهر و استان و سپس کشور خود اثرگذار باشد تا سپس بتواند در عرصه بین‌المللی نیز نقش‌آفرینی کند.
وی بیان کرد: در روزهای چهارشنبه و پنج‌شنبه 26 و 27 آذرماه، توجه ویژه‌‌ای در سال جاری به علوم اسلامی و انسانی خواهیم داشت. هر وقت بحث پژوهش می‌کنیم گمان ما بر این است که علوم اسلامی یا انسانی جایگاهی در پژوهشهای ما ندارند یا اگر از مقالات بین‌المللی صحبت می‌کنیم، تصور بر این است که این علوم نقش زیادی ندارند، اما معتقدیم علوم انسانی نقش زیادی در پیشرفت و توسعه کشور به عنوان مجموعه‌ای از شاخه‌های علمی دارند؛ لذا امیدواریم در سال جاری و سال‌های آینده رشته‌های علوم انسانی و علوم اسلامی نقش‌پذیری بسیار بالایی در تولید علمی که فعلاً آن را مترادف با تولید مقاله می‌گیریم داشته باشند.
وحدت حوزه و دانشگاه
معاون وزیر علوم، تحقیقات و فناوری اظهار کرد: خوشبختانه مجمع رؤسای پژوهشگاههای علوم انسانی و اسلامی را نیز ایجاد کرده‌ایم که در این هفته و به ویژه دو روز پایانی، برنامه‌ها و نشست‌های متعددی در زمینه علوم انسانی و اسلامی خواهند داشت. یکی دیگر از مسائلی که برآن تأکید داریم وحدت حوزه و دانشگاه به عنوان تأکیدات امام و رهبری است. در همین راستا بسترسازی خوبی کرده‌ایم، اما هنوز کارمان تکمیل نشده است؛ لذا امیدواریم در این هفته و به ویژه روز پنج‌شنبه که با عنوان وحدت حوزه و دانشگاه نام‌گذاری شده است، بتوانیم این برنامه را بیش از پیش اجرایی کنیم.
وی گفت: در این هفته نمایشگاه نمادین فیزیکی خواهیم داشت که محصولات دانش‌بنیان توسط شرکت‌های دانش بنیان و فناور ما ارائه خواهد شد. یک نمایشگاه مجازی عرضه و تقاضای فناوری را هم خواهیم داشت که برای اولین‌بار به این شکل در کشور برگزار می‌شود و امیدواریم حتی بعد از کرونا نیز عرضه و تقاضا به شکل مجازی ادامه داشته باشد. این نمایشگاه تا دهه فجر ادامه خواهد داشت.
تعامل با جامعه علمی بین‌الملل
رحیمی بیان کرد: برنامه دیگری که برای اولین بار اجرایی می‌کنیم این است که ارتباط نمادین با چهار کشور برقرار می‌کنیم تا منجر به افزایش تعاملات علمی شود. یکی از این کشورها افغانستان است که ریشه‌های فرهنگی، قومی و مذهبی با آنها داریم؛ لذا هرچقدر با این کشور دوست، برادر و هم‌ریشه، تعامل بیشتری داشته باشیم به نفع دو کشور است. برنامه‌ای نیز برای ارتباط با کره جنوبی، ایتالیا و مجارستان تنظیم شده است تا نوعی از ایجاد ارتباط و بحث و گفت‌وگوی علمی در آینده رخ دهد. البته این تعاملات از سال‌های قبل شروع شده و اگر مشکل تحریم‌ها و کرونا نبود، اکنون از منظر تعاملات بین‌المللی در سطح بالایی بودیم چراکه پژوهشگران و نخبگان ما در حال کار در عرصه بین‌المللی هستند و هیچ کسری از محققان بین‌المللی ندارند و تعاملات آنها هم برقرار است.
وی ادامه داد: باید همواره با جامعه علمی بین‌المللی دارای تعاملات باشیم، چراکه زمانی می‌توانیم بگوییم مشارکت و نقش‌پذیری زیادی در سطح بین‌المللی داریم که جامعه بین‌المللی ادعای ما را پذیرفته باشد و خوشبختانه این ارتباط هرساله رو به گسترش است. نکته‌ای که باید بر آن تأکید کنم، این است که فضای کرونازده، هفته پژوهش را از نظر نوع مراسم و شیوه برگزاری متأثر کرده، اما هیچ تأثیری بر محتوا نداشته و با همان جدیت سال‌های قبل در حال پیش‌بردن کارها هستیم.
لایحه بودجه 1400
معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم در پاسخ به سؤالی درباره وضعیت اعتبارات فعالیت‌های پژوهشی در لایحه بودجه 1400 یادآور شد: وضعیت اعتبارات پژوهشی در مقایسه با تولید ناخالص داخلی در سال گذشته حدود 45 صدم درصد بود، در حالی که در برنامه ششم حدودی یک و نیم درصد تولید ناخالص داخلی پیش‌بینی شده بود، اما محقق نشده است. این مشکلی است که با وجود تأکیدهایی که مقام معظم رهبری دارند، هرساله با آن مواجه هستیم. البته هنوز بودجه 1400 جمع‌بندی نشده است، اما آمارهایی که به مجلس داده شده، حکایت از آن دارد که درصد بیشتری از تولید ناخالص داخلی متوجه پژوهش نسبت به سال‌های قبل نشده است و امیدواریم مجلس به صورت جدی به این موضوع توجه کند.
رحیمی در پایان اظهار کرد: البته همین الان بندهای مختلف قانون بودجه را داریم که از تحقیقات تقاضامحور حمایت میکنند، اما برغم تنوع در پژوهش، ارتباط بین دستگاه‌های اجرایی، دانشگاه و پژوهشگاه‌ها، این مبلغ اندک است. بودجه بخش پژوهش در لایحه بودجه سال جاری حدود 24 تا 25 هزار میلیارد تومان است که اگر قرار است در سطح بین‌المللی نقش‌آفرینی کنیم، باید این بودجه را با دانشگاه‌های دنیا مقایسه کنیم تا ببینیم پژوهشگران ما در مقایسه با همگنان خود در سطح بین‌الملل با چه اعتباری کار میکنند و افتخار می‌آفرینند.
انتهای پیام
