شاخصه‌های قرآنی برای زندگی را بشناسیم

محمدعلی دهدشتی، قاری و مدرس قرآن در گفت‌وگو با ایکنا از قم با تبریکف ماه مبارک رمضان بیان کرد: بحمدالله سال گذشته شاهد تقارن بهار طبیعت با بهار قرآن بودیم، همان‌طور که درختان با برگ‌های خشک در بهار دوباره جان تازه می‌گیرند، انسان‌ها نیز این‌گونه هستند و در بهار قرآن دوباره سبز می‌شوند که البته این مسئله باید همیشگی باشد و ما انسان‌ها در طول سال و به‌طور مداوم با قرآن انس داشته باشیم.

راهکارهای انس دائمی با قرآن

وی در خصوص راهکارهای انس با قرآن گفت: ما باید برای انس دائمی با قرآن، یک برنامه روزانه داشته باشیم، اگر هر روز طبق برنامه، یک صفحه قرآن بخوانیم اولین قدم در انس با قرآن را برداشته‌ایم؛ در حال حاضر متأسفانه شاهد هستیم اکثر مردم در روخوانی قرآن ضعیف هستند، اما با دعاها و زیارت‌ها مأنوس هستند در حالیکه که زبان هر دو یکی است، این به دلیل این است که مردم کم قرآن می‌خوانند.

دهدشتی ادامه داد: خداوند در آخرین آیه سوره مزمل دو بار دستور داده که قرآن بخوانید، «فَاقْرَءُوا مَا تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ» و «فَاقْرَءُوا مَا تَيَسَّرَ مِنْهُ»، خداوند به انسان سخت نگرفته و می‌فرماید هر چقدر که برای شما میسر است، قرآن بخوانید، اما این قرائت قرآن باید مداوم باشد.

این استاد قرآن بیان کرد: اگر انسان عادت کند هر روز یک صفحه یا حتی کمتر قرآن بخواند، روخوانی او تصحیح، با لغات قرآن آشنا شده و غلط‌های اعرابی او رفع می‌شود، زیرا چشم او همان‌طور که به ادعیه آشنا شده به خط‌‌الرسم قرآن آشنا نیز می‌شود، پس لازم است این برنامه روزانه و مداوم باشد.

وی با تأکید بر اینکه روخوانی به‌عنوان مقدمه انس با قرآن است، گفت: این روخوانی در ابتدا شاید سخت باشد، اما به مرور عادت روزانه شده و سختی آن از بین می‌رود، بعد از روخوانی باید به سمت روانخوانی و احکام تجوید برویم که در این زمینه کتاب‌ها و نرم‌افزارهای آموزشی زیادی نیز وجود دارد، در گذشته افراد سواد خواندن و نوشتن نداشتند، اما حافظ جزءهایی از قرآن بودند، پس در زمانه‌ای که تقریباً تمام افراد باسواد هستند، قرائت قرآن سهل‌تر است.

نقش خانواده‌ها در قرآنی شدن فرزندان

دهدشتی تصریح کرد: در این زمینه خانواده‌ها می‌توانند از برنامه‌های تلویزیونی و رادیویی استفاده کنند، پیچیدن صدای قرآن در منازل، می‌تواند کودکان را به سمت قرآن سوق ‌دهد، پدر و مادرها باید به قرائت و انس با قرآن توجه داشته باشند تا فرزندانشان نیز به این سمت بروند؛ با این‌گونه اقدامات می‌توانیم جامعه را به سمت قرآنی شدن سوق دهیم، به‌طور مثال در ماه مبارک رمضان، ترتیل قرآن از تمام شبکه‌های صداوسیما پخش می‌شود، گوش دادن به این قرائت‌ها به سواد قرآنی افراد کمک می‌کند.

وی درخصوص توجه به معانی قرآن گفت: معنی و تفسیر قرآن پیچیده است، اما هر چه بیشتر قرآن بخوانیم و سپس به معانی آن نیز توجه کنیم، متوجه معنا و مفهوم آیات خواهیم شد، بنابراین در قدم بعد، پس از یادگرفتن روخوانی می‌توانیم از قرآن‌های دارای ترجمه استفاده کنیم، پس از درک معنا نیز می‌توانیم به سمت کتاب‌های تفسیر که آسان و راحت هستند برویم، بنابراین اگر افراد عادی از قرآن‌های ترجمه‌دار استفاده کنند، خیلی خوب است.

دهدشتی در خصوص اهمیت برگزاری مسابقات قرآن برای کودکان و نوجوانان بیان کرد: در گذشته مسابقات قرآنی برای سنین بالای 16 سال برگزار می‌شد و برای افراد زیر 16 سال مسابقه نداشتیم، تا اینکه بعد از سال‌ها مسابقات در دو بخش زیر 16 سال و بالای 16 سال برگزار شد و به واسطه این مسابقات بسیاری از نوجوانان رشد پیدا کرده و مطرح شدند، در سال‌های اخیر نیز به این مسئله بیشتر بها دادند و در مسابقات بین‎المللی نیز این رده سنی را گنجاندند که امسال قاری نوجوان اهل قم رتبه اول را کسب کرد.

وی با تأکید به ایجاد تنوع و نوآوری در مسابقات و برنامه‌های قرآنی گفت: به تازگی مسابقه‌ قرائت قرآن با موضوع قرائت باتوجه به فرازهای مختلف از قاریان مصری برای رده‌های سنی مختلف برگزار شد که بسیار جالب و جذاب بود و تلاوت‌های زیبایی را مشاهده کردیم، بنابراین برگزاری مسابقات در سنین پایین‌تر و نیز ایجاد تنوع در آن باعث می‌شود جوانان و نوجوانان بیشتر به این سمت جذب شده و مشتاق‌تر شوند.

اخلاق قرآنی و عمل صالح؛ قوام زندگی ایمانی

استاد قرآن در رابطه با شاخصه‌های قرآنی برای زندگی اظهار کرد: آیه 9 سوره اسرا می‌فرماید: «إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ يَهْدِي لِلَّتِي هِيَ أَقْوَمُ وَيُبَشِّرُ الْمُؤْمِنِينَ الَّذِينَ يَعْمَلُونَ الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ أَجْرًا كَبِيرًا»، قرآن به هر چیز خوب و صالح که قوام داشته باشد هدایتگر است، قوام زندگی ایمانی به اخلاق قرآنی و عمل صالح مرتبط است.

وی گفت: انسان‌ها با قرائت قرآن آرامش پیدا می‌کنند، همان‌طور که خود قرآن در سوره رعد تأکید کرده «الَّذِينَ آمَنُوا وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِكْرِ اللَّهِ أَلَا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ»؛ در دنیای امروز شاهد هستیم افراد پریشان هستند و از لحاظ روانی آرامش ندارند، در حالی که خداوند آرامش دل‌ها را در گرو خواندن قرآن و یاد خدا می‌داند، پس قرائت قرآن مایه آرامش است.

دهدشتی بیان کرد: متأسفانه ما انسان‌ها درگیر دنیا شده‌ایم، البته منظور این نیست که تارک الدنیا باشیم، دین اسلام چنین چیزی نمی‌گوید، بلکه بیان می‌کند ما هر دو دنیا را مدنظر داشته باشیم، در روایتی حضرت رسول(ص) می‌فرماید: «دنيا خانه‌ كسى است كه خانه ندارد و براى آن دنيا جمع مى‌كند كسى كه خردمند نيست و طلب می‌كند شهوت‌هاى دنيا را كسى كه فهم ندارد و براى خاطر دنيا دشمنى مى‌كند كسى كه علم و دانش ندارد و به‌خاطر دنيا حسد می‌ورزد كسى كه فقاهت ندارد و براى دنيا كوشش مى‌كند كسى كه داراى مرتبه‌ يقين نيست و هر كس همتش براى دنيا باشد حزن و اندوهش در دنيا و آخرت زياد است.»

استاد قرآن ادامه داد: بنابراین افراد پریشانی که به دلایل مختلف دچار افسردگی و اضطراب شدند، ایمان و اعتقاد خود را به خدا قوی‌تر کنند و بدانند رزق و روزی از سوی خداست، با این تفکر حتماً آرامش پیدا می‌کنند. امام حسن(ع) در حدیثی می‌فرماید: «من وقتی متوجه شدم رزق و روزی از سمت خداست آرام گرفتم؛ البته این موضوع به این معنا نیست که تلاش نکنیم، بلکه تلاش کنیم اما نگران روزی نبوده و امیدمان به خدا باشد.»

وی با تأکید بر اینکه خداوند صادق‌الوعد است، گفت: خداوند در قرآن فرمودند: «وَإِذْ تَأَذَّنَ رَبُّكُمْ لَئِنْ شَكَرْتُمْ لَأَزِيدَنَّكُمْ وَلَئِنْ كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِي لَشَدِيدٌ» که مصداق شعر «شکر نعمت نعمتت افزون کند، کفر نعمت از کفت بیرون کند» است؛ بنابراین شکر نعمت باعث افزایش روزی شده و برعکس اگر شاکر نباشیم این روزی از دست ما می‌رود، خداوند با قرآن و ائمه معصومین(ع) با احادیث، راه و روش درست زندگی را به ما یاد داده‌اند، لذا شکرگزاری نکته بسیار مهمی در سبک زندگی قرآنی است.

این استاد قرآن در پایان تصریح کرد: در این سال جدید از مردم عزیز تقاضا می‌کنم همواره بخشی از وقت خود را به قرآن اختصاص دهند، این کتاب آسمانی را قرائت کنند و یا حداقل صوت آن را گوش دهند، صدای قرآن در هر منزلی بپیچد برکات فراوانی را برای تمام افراد اعم از نوزاد تا بزرگسال خواهد داشت، این موضوع را امتحان کنید که مطمئناً نتایج و ثمرات آن را خواهید دید.

گفت‌وگو از مهنوش بهروز