برگزاری رفراندوم در شرایط فعلی امکان‌پذیر نیست
گروه سیاسی ــ عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی با بیان اینکه رفراندوم ظرفیتی است که قانون اساسی در اختیار تصمیم‌‌گیران و مسئولان کشور قرار داده، گفت: البته با توجه به تقویت هم‌افزایی و هماهنگی سران قوا به پشتوانه دستور مقام معظم رهبری، در شرایط موجود برگزاری رفراندوم هزینه فراوانی به لحاظ مالی، سیاسی و روانی برای کشور دارد و باید با همین سازوکارهای موجود مسائل و مشکلات کلان کشور هر چه سریع‌تر حل و فصل شود.
غلامرضا کریمی، قائم‌مقام وزیر آموزش و پرورش در امور بین‌الملل و عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی، در گفتوگو با ایکنا درباره سخنان رئیس‌جمهور مبنی بر وجود برخی دوگانگی‌ها در مسائل کلان از جمله در حوزه سیاست خارجی و وجود دو دیدگاه تعامل سازنده ـ تقابل مستمر و حل نشدن این تقابل و نقش رفراندوم به مثابه راه حل این موضوعات گفت: نظام جمهوری اسلامی یک نظام سیاسی منحصربه‌فردی است که ترکیبی از اسلامیت و جمهوریت را برای اولین‌بار در عصر جدید به منصه ظهور رسانده و لذا تجربه عملی پیشینی از آن در تاریخ وجود نداشته و برمبنای همین تجربه چهل ساله می‌توان بر روی عملکرد این نظام سیاسی قضاوت کرد.
عدم تصمیم‌گیری شفاف در موضوعات کلان
وی ادامه داد: واقعیت آن است بخشی از روندهایی که در کشور پیگیری شده در گذر زمان و با تجربیات کسب‌شده عملیاتی شده است. براین اساس در برخی موضوعات امکان اجماع و تصمیم‌گیری بسیار سخت شده است. البته این موضوعی نیست که فقط منحصر به جمهوری اسلامی باشد و همه نظام‌های دموکراتیک با شدت و ضعفی با این چالش مواجه هستند و این‌گونه نیست که به راحتی بتوانند راجع به موضوعات کلان به جمع‌بندی و تصمیم‌گیری برسند.
کریمی اظهار کرد: اما قطعاً هر قدر نظام‌های سیاسی ساختارهای مدون و روشن‌تری داشته باشند که بتوانند در شرایط سخت و بحرانی به تصمیمات اساسی دست پیدا کنند از انعطاف و روانی بیشتری هم برخوردارند. نظام جمهوری اسلامی نیز البته در طول چهل سال گذشته تصمیمات بزرگی اتخاذ کرده که نشان داده بن‌بست جدی در کشور وجود ندارد که نتوان راجع به برخی موضوعات حساس و کلان تصمیم‌گیری کرد. در عین حال یک بخش واقعیت آن است که برخی موضوعات منجر به تحمیل هزینه‌های زیاد به توده‌های مردم شده و عدم تصمیم‌گیری شفاف و دقیق از سوی نهادهای اصلی تصمیم‌گیر در کشور بسیاری از فرصت‌ها و ظرفیت‌های کشور را معطل نگه داشته یا از بین برده است.
برگزاری رفراندوم امکان‌پذیر نیست
عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی یادآور شد: شاید بخشی از نکات رئیس‌جمهور ناظر به ین بعد از مسئله باشد که باید برای آن راه حلی پیدا کرد. البته در قانون اساسی این راه حل پیش‌بینی شده و در اصل 59 قانون اساسی بحث رفراندوم مطرح شده که می‌توان در موضوعات مهم که به محل اختلاف اساسی تبدیل شده به آرای عمومی مراجعه کرد.
وی با بیان اینکه رفراندوم ظرفیتی است که قانون اساسی در اختیار تصمیم‌‌گیران و مسئولان کشور قرار داده، گفت: مسئله اصلی این است که در شرایط موجود خیلی نمی‌توان موضوعاتی را به آرای عمومی واگذار کرد. رفراندوم در واقع برای بن‌بست‌شکنی است و مزیت مردم‌سالاری دینی هم این است که نظام سیاسی هیچ‌گاه در بن‌بست قرار نمی‌گیرد و زمانی که مردم و جریان‌های سیاسی و اجتماعی به دو گروه موافق و مخالف یک موضوع مانند همین مسئله تعامل یا تقابل در حوزه سیاست خارجی تقسیم می‌شوند به راحتی می‌توان با رجوع به رفراندوم از این بن‌بست ظاهری خارج شد و به سرعت منافع کلان کشور را تأمین کرد.
کریمی ابراز کرد: در مجموع می‌توان گفت رفراندوم به مثابه یک ابزار در قانون اساسی وجود دارد و رسمیت دارد و اگر مقامات اصلی کشور به این نتیجه رسیدند ممنوعیتی برای اجرای آن وجود ندارد، اما در وضعیت فعلی به نظر می‌رسد توسل به رفراندوم به راحتی امکان‌پذیر نیست. البته با توجه به تقویت هم‌افزایی و هماهنگی سران قوا به پشتوانه دستور مقام معظم رهبری، در شرایط موجود برگزاری رفراندوم هزینه فراوانی به لحاظ مالی، سیاسی و روانی برای کشور دارد و باید با همین سازوکارهای موجود مسائل و مشکلات کلان کشور هر چه سریع‌تر حل و فصل شود.
قائم مقام وزیر آموزش و پرورش در امور بین‌الملل بیان کرد: مسئولان ارشد نظام هم نباید منتظر بمانند تا انتخاباتی مانند ریاست جمهوری و مجلس برگزار شود تا بر مبنای نتیجه آن مسیر کلان کشور مشخص شود. به هر حال مردم با انتخاب یک رئیس‌جمهور مسیر کشور را مشخص کرده‌اند و همه باید به هم کمک کنند تا تصمیماتی در سطح کلان کشور اتخاذ شود تا منافع عمومی مردم تأمین شده و خسارت‌ها و از دست رفتن فرصت‌ها را در پی نداشته باشد.
این کارشناس مسائل بین‌المللی تصریح کرد: کشور در حال حاضر متأسفانه در برخی بخش‌ها در سطوح کلان با ضعف تصمیم‌گیری مواجه است و برخی از موضوعات که می‌توان درباره آن به راحتی تصمیم‌گیری کرد آنقدر معطل می‌ماند و زمان آن می‌گذرد تا اثرات مثبت آن از بین می‌رود و وقتی حالت خنثی پیدا کرد تصمیماتی گرفته می‌شود که ضرر آن برای ملت زیاد است و این یک نقد وارد به نظام کلان تصمیم‌گیری کشور است.
عده‌ای نمی‌خواهند هزینه برخی تصمیمات را بپردازند
کریمی درباره دلیل نرسیدن به اجماع نهایی درباره برخی موضوعات کلان در حوزه‌های مختلف از جمله سیاست خارجی و نوع رابطه با دنیا با وجود صراحت اسناد بالادستی از جمله قانون اساسی و سند چشم‌انداز بیست ساله بر گسترش تعامل سازنده با جهان گفت: مشکل این است که افراد و نهادها حاضر نیستند هزینه برخی تصمیمات را بپذیرند و می‌خواهند آن را به دوش فرد یا نهاد دیگر بیندازند، چون هزینه برخی تصمیمات بسیار بالاست که این هم نیازمند اجماع در سطوح عالی کشور است که همگی نتیجه آن را بپذیرند. وگرنه انداختن تقصیرها به گردن دیگری مشکل مردم را حل نمی‌کند.
وی در پایان اظهار کرد: چالشی که کشور اکنون با آن درگیر است ضعف شجاعت و جسارت در تصمیم‌گیری است و آن هم به دلیل فشارهای موجود بعد از تصمیم‌گیری است که نمونه آن را می‌توان در موضوع برجام به خوبی مشاهده کرد یا اکنون در مسئله پالرمو دیده می‌شود. در حالی که باید به راحتی در این قضایا تصمیم‌گیری کرد، اما چون هیچ‌کس حاضر نیست هزینه کار را پرداخت کند شرایط کشور به سمت بی‌تصمیمی رفته است. لذا مشاهده می‌شود کشور در برخی از موضوعات استراتژیک و کلان در حالت بی‌تصمیمی به سر می‌برد و این برای نظام تصمیم‌گیری یک کشور امری نگران‌کننده است.
گفتوگو از مهدی مخبری
انتهای پیام
