دو بانوی حافظ قرآن اجازه‌‌نامه «اقراء» از شیخ عصفور دریافت کردند

به گزارش خبرنگار ایکنا؛ مراسم رونمایی از اجازه‌نامه قرائت حافظان کل قرآن کریم، زهرا صریحی‌نژاد و فاطمه شیرازی امروز، 6 آذرماه برگزار شد. این رونمایی با حضور سیدمهدی سیف، عضو هیئت علمی مهد قرآن، سید‌محمود چاوشی، مدیر‌عامل مؤسسه مهد قرآن، محمود کریمی، حافظ کل قرآن و دیگر مدعوین در سالن اجتماعات مؤسسه مهد قرآن برپا شد.

این مراسم با تلاوت قرآن آغاز شد و در ادامه نیز سیدمحمود چاوشی گفت: این دو از بانوانی هستند که در این مؤسسه حضور داشته و حافظ قرآن شدند. این جلسه‌ به مناسبت توفیق دیگر این دو بانو است که موفق به کسب اجازه‌نامه قرائت از شیخ محمد عصفور، قاری مصری شدند؛ اجازه‌نامه‌ای که با 32 واسطه به نبی مکرم اسلام(ص) می‌رسد.

وی اظهار کرد: این دو بانو به عنوان الگوی موفق در میان جامعه بانوان کشور در زمینه قرائت و حفظ قرآن معرفی شدند و همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند، باید قله‌های قرآنی و افرادی که در زمینه‌های مختلف می‌درخشند، تکریم شوند تا به عنوان الگو معرفی شوند.

در ادامه، فاطمه شیرازی، مدرس و حافظ کل قرآن کریم، با اشاره به پیشینه کوتاهی از فرآیند آغاز حفظش از حدود 20 سال گذشته از مؤسسه مهد قرآن، اظهار کرد: این مؤسسه موجب نقطه اتصال ما با دریای نور شد. مهد قرآن در نهایت خلوص و تواضع در حال گسترش فرهنگ قرآنی در جامعه است.

وی با اشاره به تاریخچه‌ای از إقراء، بیان کرد: در صدر اسلام، سنت کتابت به مانند امروزه متداول نبوده است و افرادی که قرآن را تلاوت می‌کردند، باید مشخص می‌شد که تلاوتشان صحیح است یا خیر. بنابر این باید استناد می‌‌شد که ایشان از آن استاد و ایشان نیز از استاد دیگری تلاوت را آموزش دیده است. پیامبر اکرم(ص) نیز قرآن را تلقّی کردند «و إِنَّکَ لَتُلَقَّي الْقُرْآنَ مِنْ لَدُنْ حَکيمٍ عَليمٍ» بعد از تلقّی، ایشان قرآن را بر صحابه إقراء کردند و صحابه هم به شاگردان خود إقراء کردند و این سنت به همین منوال پیشرفته است و تا امروز نیز در جهان اسلام این امر مرسوم است. فردی که ادعای قرائت قرآن می‌کند، باید حتماً اجازه قرائت داشته باشد.

ماجرای اقراء
شیرازی اظهار کرد: البته کلمه قاری در مصر، کلمه کلی است. مصریان در ابتدا حفظ قرآن را به اتمام می‌رسانند و سپس به سراغ تجوید و دیگر موارد حسن تلاوتشان می‌روند. بنابر این فرضشان بر حفظ کل قرآن کریم است. الحمدلله بعد از چندین سال، این سنت حسنه در کشور ما رایج و متداول شد. خرده‌ای که از سوی دیگر کشورهای اسلامی به قرآنیان ایران گرفته می‌شد که چرا شما که قاری و حافظ هستید، اجازه قرائت ندارید؟

وی ادامه داد: اساتیدی از کشورهای دیگر در ایران حضور پیدا کردند و این سنت در کشور نیز رایج شد. شیخ عصفور نیز یکی از این اساتید مصری هستند که از حدود سال 93 به ایران آمدند و این سنت برای آقایان اجرا شد و در محضر شیخ إقراء شدند. از همان سال، مادرم، خانم زهرا صریحی‌نژاد، پیگیر اجرای این سنت برای بانوان شد و از نهادهای مختلف که این موضوع را عهده‌دار بودند، پیگیر شدیم، اما به دلیل حساسیت‌های تلاوت بانوان، این مسئله با اما و اگرهایی همراه بود. اما شخصاً از شیخ عصفور خواستیم که از وقت شخصی و اختصاصی‌شان برای ما بگذارند، ایشان پذیرفت و ابتدا إقراء من و سپس مادرم انجام شد.

این حافظ کل قرآن اضافه کرد: إقراء کردن یعنی شاگرد را وادار به تلاوت تمامی آیات کلام وحی کردن است. من جزء به جزء آیات را در محضر شیخ تلاوت کردم و وی نیز در نهایت دقت و صبوری، نکات تجویدی، وقف و ابتدا و حفظ را متذکر شدند و واقعاً دوره پرثمر و طلایی برای من بود. همچنین پایان إقراء من با شب میلاد حضرت علی‌بن‌موسی‌الرضا(ع) مصادف بود.

وی درباره رنگ جلد این جواز قرائت، اظهار کرد: جلد جواز با رنگ آبی، مخصوص قاریان است و جلد جواز با رنگ قهوه‌ای ویژه حفاظ است و جلد با رنگ مشکی، جواز قرائت عشر است.

زهرا صریحی‌نژاد، بانوی دیگر حافظ قرآن که موفق به دریافت اجازه قرائت از شیخ محمد فهمی‌عبدالسید عصفور شده است، با بیان زمینه آشنایی‌اش با مؤسسه مهد از سال 74 و فرآیند حفظ خود و دخترش(فاطمه شیرازی) و تلمذی که نزد زهرا تقی‌زاده داشته است، گفت: طی حضور در مسابقات کشوری اوقاف خاطرم هست که در سال 81 من با دخترم رقیب یکدیگر بودیم، چون در آن زمان مقطع شکوفه‌ها از بزرگسالان جدا نبود.

وی با اشاره به اینکه از سال 93 طی نامه‌نگاری‌ها و مکاتباتی که با شورای عالی قرآن پیرامون فراهم شدن شرایطی برای دریافت اجازه قرائت بانوان از شیخ عصفور، داشتیم، افزود: در نهایت از استاد خواستیم تا زمانی را از وقت شخصی خود به إقراء ما اختصاص دهند که موافقت کردند و در نهایت موفق به دریافت این جواز شدیم.

صریحی‌نژاد اضافه کرد: دوره دریافت جواز إقراء برای من دانشگاهی بود که در آن دروس تجوید، وقف و ابتدا و نکات حفظ را فرا گرفتم، نکاتی که برایم تازگی داشت، در کنار اینکه ادب، تواضع و اخلاق شیخ عصفور برایمان درس بود و از محضرشان استفاده کردیم. در حال حاضر شیخ عصفور در ایران نیستند و امیدواریم به زودی بازگردند تا از محضر ایشان استفاده کنیم.

ضعف قرائت قاطبه اهل علم 

در ادامه سیدمهدی سیف، عضو هیئت علمی مؤسسه مهد قرآن با اشاره به بیان خاطره‌ای از آشنایی و معرفی شیخ محمد عصفور به شورای عالی قرآن طی مأموریتی که از سوی جامعةالمصطفی(ص) العالمیه به کشور لبنان برای تدریس به طلاب داشته است، اظهار کرد: نقیصه بزرگ حوزه‌های علمیه ما این است که قاطبه اهل علم از لحاظ قرآنی ضعف دارند و طلاب که منصوب به امیرالمؤمنین(ع) و امام صادق(ع) هستند؛ آنگونه که باید و شایسته است، قاری قرآن، حافظ قرآن و توانا در عرصه قرآن نیستند. امیدواریم این نقیصه برطرف شود. البته طی دهه‌های اخیر شاهد اتفاقات خوبی بوده‌ایم و بسیاری از طلبه‌ها، قاری و حافظ قرآن شده‌اند.

وی با اشاره به اینکه پیش از این نیز آقای دکتر حمیدرضا مستفید پیشنهاد راه‌اندازی اقراء را در کشور داده بودند، بیان کرد: هنگامی که شیخ عصفور برای نخستین بار به ایران آمد، 10 نفر إقراء شدند که بنده هم اجازه را دریافت کردم. دریافت اجازه إقراء در گذشته در ایران بوده است، اما در دوره‌ای فراموش شد و به فضل خدا و به برکت جمهوری اسلامی ایران و همت دوستان، دوباره احیا می‌شود. البته من یک جزء نزد وی خواندم و نشد بیشتر بخوانم و سپس اجازه قرائتم را در حضور استاد محمود کرخی از عراق که به ایران آمده بود، دریافت کردم. بعد از آن نیز شیخ علی دیب از سوریه به ایران آمد و عده‌ای نیز نزد آنها اجازه إقراء را دریافت کردند.

سیف با تأکید بر اینکه این سنتی است که دوباره احیا شد، ادامه داد: اجازه قرائت عاصم به روایت حفص از طریق غیر شاطبیه، با قصر منفصل از شیخ کرخی دریافت کردم و امیدوارم با روایت دیگر، آن را از شیخ عصفور دریافت کنم. در جهان اسلام، ایران باید در مسائلی همچون قرائت و إقراء و حفظ و ... پیشرو باشد.

سطح‌بندی اقراء
وی تصریح کرد: شیخ عصفور معتقد است که اجازه‌ کامل قرائت برای فردی است که آیات کلام وحی را از حفظ بخواند. استاد کرخی از لحاظ قوت و لحن و ... نظیر نداشت، اما شیخ عصفور از لحاظ ادا و تلفظ بسیار دقیق‌تر است.

این داور بین‌المللی مسابقات قرآن پیشنهاد کرد: مهد قرآن از ظرفیت این دو بانوی قرآنی که از حافظان مؤسسه هستند و در حال حاضر اجازه قرائت را نیز دریافت کرده‌اند، استفاده کنند. همچنین مهد قرآن در زمینه برپایی دوره مقدماتی حفظ پیش قدم شود. یعنی دوره‌های حفظ را سطح‌بندی کنیم تا سطح نازل‌تر برای عموم جامعه تعریف شود و افرادی که دوست دارند و توانایی لازم را برای حفظ کل ندارند، بتوانند از آن بهره‌مند شوند. بنابر این متناسب با عموم جامعه و جدای از حجم محفوظات (1، 2، 3، 5 و... جزء)، کیفیت حفظ هم سطح‌بندی شود و امیدواریم این پیشنهاد آزمایش و محقق شود.

در ادامه، محفوظات این دو بانوی قرآنی و میزان اشرافشان بر ترجمه و مفاهیم موضوعی قرآن از سوی سیدمهدی سیف، پیشکسوت و کارشناس علوم قرآنی مورد ارزیابی قرار گرفت و این دو حافظ کل از رهنمودها و راهنمایی‌های این کارشناس استاد مسلم حفظ قرآن و داور بین‌المللی کشورمان بهره بردند.

حسن ختام این مراسم رونمایی از اجازه‌نامه قرائت این دو حافظ کل بود.