بی‌برنامگی جریان‌ها؛ عامل اصلی بداخلاقی‌‌های سیاسی / لیست‌های متکثر فضای انتخابات را پرابهام می‌کند

محمدجواد آرین‌منش، کارشناس مسائل سیاسی و استاد جامعه‌شناسی دانشگاه، در گفت‌وگو با ایکنا، درباره ضرورت برنامه‌محوری نامزدهای انتخابات مجلس و عدم ارائه برنامه‌های مشخص و روشن از سوی جریان‌های سیاسی در کمتر از یک هفته به آغاز انتخابات گفت: یکی از نقایص عرصه سیاسی و به تبع آن انتخابات، نبود احزاب قوی است. برنامه‌محوری زمانی محقق می‌شود که احزاب سیاسی قدرتمند شکل گرفته و این احزاب برای آینده در انتخابات ریاست‌جمهوری، مجلس، شوراها و... برنامه ارائه دهند و نامزدهایی که توانایی اجرای این برنامه‌ها را دارند به مردم معرفی کنند. پس از آن هم احزاب در صورت راه یافتن نامزدهای خود به مجلس یا دولت، اجرای برنامه‌ها را مورد پشتیبانی قرار می‌دهند.

ارائه لیست انتخاباتی؛ نهایت اقدام احزاب سیاسی

وی افزود: در کشور ما که احزاب بزرگ وجود ندارند یا احزاب کوچک و فصلی فعال هستند نهایت کار آنها تهیه یک لیست از نامزدها و معرفی به مردم بدون ارائه یک برنامه شفاف و مدون است.

آرین‌منش با بیان اینکه مردم واقعا نمی‌دانند اگر اصولگرایان یا اصلاح‌طلبان اکثریت مجلس را به دست بگیرند قرار است چه تغییر و تحولی به وقوع بپیوندند، ابراز کرد: لذا وقتی احزاب قوی وجود ندارند، مردم به ویژه در کلان‌شهرها، در بین کثرت و تعدد نامزدها و لیست‌های انتخاباتی، سرگردان و متحیر می‌مانند و نمی‌دانند به چه کسانی باید رأی دهند و این باعث می‌شود بعضا افراد و لیست‌ها با شعارهایی بدون پشتوانه و با ظاهری جذاب وارد صحنه رقابت شوند و مردم هم به دلیل فرصت کم و عدم ارائه برنامه از سوی جریان‌های سیاسی در فضای پر ابهام و براساس آزمون و خطا رأی می‌دهند.

این کارشناس مسائل سیاسی بیان کرد: به همین دلیل مردم در اواخر هر دوره ریاست‌جمهوری یا مجلس احساس خسران از انتخاب خود می‌کنند.

نسبت بی‌برنامگی جریان‌ها و بداخلاقی سیاسی

آرین‌منش دلیل عمده و اصلی عدم رعایت اخلاق سیاسی از سوی نامزدها را همین بی‌برنامگی و فقدان رویکرد ایجابی دانست و گفت: این باعث می‌شود که نامزدها براساس رویکرد سلبی تنها راه رأی‌آوری را تخریب رقیب خود بدانند و لذا اخلاق در رقابت‌های انتخاباتی قربانی بی‌برنامگی می‌شود.

این استاد جامعه‌شناس دانشگاه یادآور شد: برای نمونه مناظرات انتخابات ریاست‌جمهوری سال 1396 نماد بارز بداخلاقی سیاسی بود و همه نامزدها به اتفاق وضعیت گذشته کشور را سیاه و ناامیدکننده نشان دادند بدون اینکه برنامه قوی و قابل اجرایی ارائه دهند. الان هم نقطه مشترک حرف‌ها و سخنان نامزدها این است که آنچه در گذشته بوده مناسب نبوده اما چشم‌اندازی هم از آینده به مردم نشان داده نمی‌شود و افراد نمی‌گویند چگونه قرار است این شعارهای زیبا را عملی کنند.

وی تصریح کرد: به عبارتی جریان‌های سیاسی به جای اینکه به فکر ایجاد فضای مشارکت حداکثری باشند تنها به دنبال کسب رأی به هر شیوه و وسیله‌ای هستند.

الزامات اجرایی حضور همه ایرانیان فراهم شود

آرین‌منش درباره تأکید رهبر معظم انقلاب بر حضور همه ایرانیان در انتخابات با هر گرایش و سلیقه، ولو مخالف نظام و شخص ایشان، گفت: بسیاری از وظایفی که بایستی نهادهای مسئول اعم از مدنی و حکومتی، احزاب سیاسی، قوای سه‌گانه و رسانه‌های عمومی انجام دهند برعهده رهبری افتاده است و رهبری در این شرایط یک تنه خلأ و ضعف عملکردی سایر نهادها را بر دوش گرفته‌اند.

وی ادامه داد: این در حالی است که فراهم کردن زمینه مشارکت حداکثری وظیفه نهادهای مرتبط با انتخابات و احزاب سیاسی و نهادهای مدنی است. اما امروز هیچ حزب و جریان سیاسی قادر نیست در قالب یک فراخوان حتی هزار نفر را جمع کند و این خود بیانگر ضعف این نهادهاست.

آرین‌منش با بیان اینکه این امر نشانگر ناقص و ابتر بودن دموکراسی در کشور است، گفت: در این وضعیت رهبری از منظر هدایت کلان کشور، همه ایرانیان را با گرایش‌های مختلف دینی و ملی به حضور در انتخابات دعوت می‌کنند، اگر الزامات اجرایی این دعوت فراگیر اگر از سوی نهادهای سیاسی و رسانه‌‌ها مورد توجه قرار گیرد می‌تواند به تحقق مشارکت حداکثری بینجامد. 

گفت‌وگو از مهدی مخبری