رشد قارچ‌گونه ناشران، تیشه به ریشه تفکر
یک نویسنده کودک و نوجوان گفت: رشد قارچ‌گونه ناشران بی‌تخصص سبب شده است که کتب بسیاری بدون در نظر گرفتن هیچ معیاری ترجمه و منتشر شوند و همین امر اذهان کودکان و نوجوانان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
جواد محقق، نویسنده ادبیات کودک و نوجوان، در گفت‌وگو با ایکنا، درباره ترجمه کتب کودک و نوجوان گفت: ادبیات کودک و نوجوان همانند سایر گونه‌های ادبی در کشورمان به صورت تخصصی درآمده است، اما با وجود این مشکلات گوناگونی در ترجمه آثار وجود دارد.
وی افزود: در حال حاضر مترجمان یا ناشران به دلیل دسترسی آسان به کتاب‌های خارجی آن‌ها را به سادگی انتخاب و ترجمه می‌کنند یا به ترجمه آثار برگزیده در جشنواره‌ها و جوایز ادبی گوناگون می‌پردازند و با همین عناوین برگزیده آن‌ها را ارائه می‌کنند و مخاطبان هم تصور می‌کنند که این آثار از نظر محتوایی دارای کیفیت بالا و برای گروه سنی کودک و نوجوان ایرانی مناسب است.
انتخاب مؤلفه‌های غلط
محقق ادامه داد: فاکتور پرفروش بودن یا منتشر شدن در سایر کشورها صرفاً نمی‌تواند مؤلفه مهمی در انتخاب اثر برای ترجمه باشد، زیرا بسیاری از این آثار بازاری و بی‌کیفیت هستند یا با مبانی فرهنگ ما در تضاد‌ند و آثار نویسندگان ایرانی در مقایسه با این محصولات کیفیت بهتری دارند.
این نویسنده با اشاره به فراوانی تعداد ناشران کودک و نوجوان، بیان کرد: قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تنها ناشر کتاب کودک و نوجوان در کشورمان بود، اما اکنون تعداد ناشران این حوزه رشد چشمگیری داشته است و بسیاری از این ناشران تخصصی در زمینه چاپ کتاب کودک و نوجوان ندارند و به همین دلیل به سراغ کتاب‌های ترجمه‌ای نامناسب می‌روند، در حالی که حساسیت و اهمیت بالای مخاطبان این آثار حاکی از اهمیت انتشار آنهاست.
- بیشتر بخوانید
ضرورت سخت‌گیری ناشران در چاپ آثار ترجمه‌ای
آسیب دراز مدت
وی تصریح کرد: تولید آثار بی‌محتوا و بازاری برای ناشران با وجود اینکه بازار نشر را داغ کرد و سود بسیاری برای این ناشران حاصل شد، اما در درازمدت آسیب بسیاری به مخاطبان کودک و نوجوان وارد کرد، زیرا این آثار بی‌محتوا نه تنها نتوانست آن‌ها را به کتاب علاقه‌مند کند، بلکه از کتاب و کتابخوانی دلزده هم شدند.
محقق به ترویج فرهنگ غربی در آثار ترجمه‌ای اشاره و بیان کرد: اغلب ترجمه‌ها مروج فرهنگ غرب هستند و خواه ناخواه در مخاطبان اثرگذار خواهند بود، اما به هر حال نیاز به ترجمه آثار خارجی هم در کشورمان وجود دارد و ترجمه آثار خوب می‌تواند اثرات مثبتی هم باشد، اما به هر حال مترجمان و ناشران در ترجمه و نشر آن دقت کنند و نهادهای نظارتی نیز در صدور مجوز دقت کافی کنند.
وی به ترجمه بی‌رویه اشاره کرد و افزود: مطمئناً اگر هر پدیده‌ای کنترل نشود، مشکل‌آفرین خواهد بود. ناشران بسیاری به دلیل هزینه اندک چاپ آثار ترجمه‌ای به چاپ این آثار گرایش دارند، اما افزایش ترجمه و سبقت آن از کتاب‌های تألیفی که در سال‌های اخیر بیشتر شاهدش بوده‌ایم، انگیزه مؤلفان را تضعیف کرده و ذائقه مخاطبان نیز تغییر می‌یابد.
انتهای پیام
