کرونا؛ فرصت نمایش همزیستی اسلامی ـ مسیحی در اسپانیا

به گزارش ایکنا؛ ماه رمضان امسال برای مسلمانان در کاتالونیا در حالی آغاز شد و ادامه یافت که آن‌ها نتوانستند به دلیل ساعات منع رفت و آمد شبانه مراسم مذهبی خود به ویژه نماز جماعت و افطار را برگزار کنند و در چنین شرایطی یک انجمن زنان مراکشی در بارسلونا با توافق کلیسای «سانتا آنا» در فضای شبستانی آن، مراسم افطار برگزار کرد.

بنا به اعلام رایزنی فرهنگی ایران در اسپانیا، امسال مانند سال گذشته ماه رمضان برای جامعه مسلمان کاتالونیا که نیم میلیون نفر جمعیت دارد با همیشه فرق داشته باشد. برگزاری مراسم افطار آنگونه که در سال‌های گذشته رسم بود و یک رخداد اجتماعی و فرهنگی در شهر به شمار می‌رفت امکان‌پذیر نیست و دلیل آن هم به محدودیت‌های کرونایی باز می‌گردد.

همچنین در مساجد امکان برگزاری نماز جماعت عشاء وجود ندارد چون با ساعت منع رفت و آمد شبانه (10 شب) تلاقی دارد. یکی از تصاویر جالب توجه رمضان امسال در شهر بارسلونا اما افطارهایی است که هر روز در محل کلیسای سانتا آنا برگزار می‌شود.

پدر «پیو سانچز» کشیش کلیسای سانتا آنا می‌گوید «همه گیری باعث شده است که دو دین اسلام و مسیحیت کنار هم قرار بگیرند هرچند که ما به چنین همزیستی‌ای از گذشته عادت داشته‌ایم». کلیسای او در تمام شهر به دلیل کارهای خیریه مشهور است و هر روز بین 100 تا 200 وعده غذا در اختیار افراد بی‌خانمان قرار می‌دهد.

تا امسال هرگز در کلیسای سانتا آنا مراسم افطار برگزار نشده بود به این دلیل ساده که مراسم افطار همیشه در ‌ مساجد مسلمانان اتفاق می‌افتاد اما امسال این امر ممکن نیست چرا که این اماکن همه به دلیل محدودیت‌های کرونایی بسته شده‌اند. به این ترتیب بود که ایده افطار در کلیسا شکل گرفت و کلیسا آن را پذیرفت.

استقبال مسلمان، مسیحی و یهودی

ایده اصلی این کار متعلق به فوزیه چاتی، رئیس «انجمن زنان مراکشی»(Associació de Dones Marroquines‌) بود که او را به عنوان یک آشپز ماهر و همچنین مدیر اجرای مراسم افطار ماه رمضان در محل آتنئوی راوال (راوال محله‌ای در شهر بارسلونا است که بیشترین میزان مهاجران در آن زندگی می کنند و تعداد خانواده‌های مراکشی در آن بسیار زیاد است) شناخته شده است.

وی در این باره گفت: «مراسم افطار ما مراسمی عمومی بود. درهای سالن به روی همه باز بود از مسلمان، مسیحی و یهودی می‌توانستند بیایند و پذیرایی شوند. یک شب خاطرم هست که بیشتر از 200 نفر میهمان داشتیم و خودمان مجبور شدیم ایستاده روزه خود را باز کنیم». فوزیه از خاطرات خود در طول 31 سالی که در بارسلونا زندگی می‌کند نیز گفت.

پذیرایی از بی‌خانمان‌ها

با شروع همه‌گیری، سیاست درهای باز به روی همه دچار مشکل شد، اما فوزیه راه حل تازه‌ای برای برگزاری افطار پیدا کرد و به سراغ کلیسای سانتا آنا رفت. محوطه شبستان این کلیسا در فضای باز قرار داشت، افراد می‌توانستند با فاصله مناسب از یکدیگر قرار بگیرند، همیشه داوطلب‌هایی برای کار خیریه آنجا بودند که به پذیرایی کمک می‌کردند و همیشه افراد بی‌خانمانی بودند که برای گرفتن غذا یا کمک به آنجا می‌آمدند.

حدود نیم ساعت پیش از اذان مغرب، افراد در صف یکی یکی به داخل شبستان کلیسا راهنمایی می‌شوند. ابتدا با تب‌سنج درجه حرارت بدن آنها کنترل می‌شود، بعد به سمت میز چیده شده هدایت می‌شوند. آنجا پس از فرار رسیدن وقت اذان، ابتدا یک کاسه حریره که آش سنتی مراکشی است برای بازکردن روزه مقابل میهمانان قرار می‌گیرد. آشی که با آب گوشت گوساله، نخود و عدس طبخ می‌شود و فوزیه شخصا از ظهر مشغول تهیه آن بوده است. درست پیش از وقت اذان پیو، کشیش کلیسا سر میز به مهمانان خوش‌آمد می‌گوید و برای آنها دعا می‌کند و سپس افطار آغاز می‌شود.

امسال گروه‌های مختلف اسلامی در کاتالونیا مذاکراتی را با دولت کاتالونیا آغاز کردند برای آنکه بتوانند مجوز عدم رعایت برخی محدودیت‌ها را به مناسبت فرارسیدن ماه رمضان بگیرند. مهمترین آن هم برگزاری نماز جماعت عشا در مساجد بود که به ساعت 10 شب به بعد می‌افتاد یعنی زمانی که در همه منطقه منع رفت و آمد شبانه آغاز شده بود.

مذاکره برای کاهش محدودیت‌های کرونایی

اتحادیه جمعیت‌های اسلامی کاتالونیا و شورای اسلامی کاتالونیا از جمله نهادهای بودند که این مذاکرات برای کاهش محدودیت‌های کرونایی را پیش بردند اما در نهایت به هیچ نتیجه‌ای نرسیدند. محمد غیدونی یکی از اعضای اتحادیه جمعیت‌های اسلامی می‌گوید که با این درخواست‌ها موافق نبوده چرا که «ما حق نداریم کاری کنیم که سلامت دیگران به خطر بیفتد. هیچ تضمینی وجود ندارد که در صورت گرفتن چنین مجوزی، تنها مسلمانان و آن هم فقط برای شرکت در نماز در خیابان تردد کنند و این باعث بی‌نظمی و خطر برای دیگر افراد جامعه می‌شود».

وقتی که نمایندگان انجمن‌های اسلامی پاسخ منفی نسبت به درخواست‌های خود شنیدند از همه مسلمانان خواستند به قوانین منطقه احترام بگذارند و به هیچ عنوان محدودیت‌های وضع شده را نقض نکنند. آنچه این مراکز درخواست کرده بودند البته چندان هم غیر منطقی نبود. درخواست آنها این بود که مجوز استفاده از 50 درصد از طرفیت مساجد را به جای 30 درصد (که به آنها داده شده بود) بگیرند و همچنین اینکه در طول ماه مبارک رمضان ساعت محدودیت رفت و آمد شبانه برای همه از 10 به 11 تغییر کند. با این حال در نهایت مقرر شد که امامان جماعت نماز عشا را هم بعد از نماز مغرب بخوانند تا مسلمانان بتوانند از این مراسم جمعی استفاده لازم را ببرند.

در چنین فضایی، ایده همکاری یک گروه خیریه مسلمان با یک کلیسای کاتولیک جلوه‌ای از همزیستی و انسانیت را در شهر بارسلونا به تماشا گذاشته است.