شهید بهشتی نماد عقلانیت، اخلاق و تدبیر بود

به گزارش خبرنگار ایکنا، مراسم گرامیداشت شهادت مظلومانه آیت‌الله بهشتی و 72 تن از یاران ایشان، امروز چهارشنبه 8 تیرماه از سوی پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی برگزار شد.

حجت‌الاسلام والمسلمین مصطفی پورمحمدی، مشاور رئیس قوه قضائیه و دبیرکل جامعه روحانیت مبارز، در این مراسم به سخنرانی پرداخت که در ادامه سخنان وی را می‌خوانید:

 

مرحوم شهید بهشتی جمله‌ای دارند که می‌‌فرمایند ما راست‌قامتان، جاودانه تاریخ خواهیم ماند. بنده تحقیقات زیادی کردم اما متوجه نشدم این جمله در چه شرایطی بیان شده ولی واقعیت این است که این جمله بسیار غنی و پراحساس است و با کلمات و گوینده همخوانی دارد و انگار گوینده در حال زندگی کردن با این جمله است و همه رفتارهای وی نماد این ویژگی برجسته راست قامتی او بود. اما چرا و چگونه توانسته چنین حرفی را بیان کند؟ شهید بهشتی تیپ خاصی داشت و همیشه متفکرانه، جدی و باعزم راسخ سخن می‌گفت و این تجسم «انَّ الَّذِينَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ...» است.

شهید بهشتی از تأثیرگذارترین چهره‌های انقلاب است. افرادی را داریم که شهادت آنها و برخی زندگی یا دانش، مکتوبات، مدیریت و تعاملات انقلابی آنها در انقلاب تأثیرگذار است اما کمتر کسی همانند شهید بهشتی داریم که همه ابعاد زندگی و شهادت ایشان در انقلاب تأثیرگذار و ماندگار و الهام بخش باشد.

قرآن کریم می‌فرماید: «وَكَذَٰلِكَ جَعَلْنَاكُمْ أُمَّةً وَسَطًا لِتَكُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ وَيَكُونَ الرَّسُولُ عَلَيْكُمْ شَهِيدًا ۗ وَمَا جَعَلْنَا الْقِبْلَةَ الَّتِي كُنْتَ عَلَيْهَا إِلَّا لِنَعْلَمَ مَنْ يَتَّبِعُ الرَّسُولَ مِمَّنْ يَنْقَلِبُ عَلَىٰ عَقِبَيْهِ ۚ وَإِنْ كَانَتْ لَكَبِيرَةً إِلَّا عَلَى الَّذِينَ هَدَى اللَّهُ ۗ وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُضِيعَ إِيمَانَكُمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَءُوفٌ رَحِيمٌ؛ و ما همچنان شما (مسلمین) را به آیین اسلام هدایت کردیم و به سیرت نیکو بیاراستیم تا گواه مردم باشید و پیغمبر نیز گواه شما باشد (تا شما از وی بیاموزید). و (ای پیغمبر) ما قبله‌ای را که بر آن بودی تغییر ندادیم مگر برای اینکه بیازماییم و جدا سازیم گروهی را که از پیغمبر خدا پیروی می‌کنند از آنان که عقبگرد کنند و (به مخالفت او برخیزند)، و این تغییر قبله بسی بزرگ نمود جز در نظر هدایت یافتگان خدا. و خداوند اجر پایداری شما را در راه ایمان تباه نگرداند که خدا به خلق مشفق و مهربان است(بقره/ 133). یکی از معیارهای شهید بهشتی هم همین وسط بودن ایشان است. خود وی می‌‌گوید که می‌خواهم این سبک زندگی را یاد بگیرم و به دیگران هم یاد دهم.

 

شهید بهشتی واقعاً نماد تفکر و اخلاق در منش، عمل، سلوک اجتماعی و مدیریت، شاهد و الگو  و اسوه بود و باید ایشان را نماد عقلانیت جمهوری اسلامی ایران و اخلاق و تدبیر در مدیران تراز جمهوری اسلامی بدانیم. امام حسین(ع) شب عاشورا فرمودند: من اصحابی بهتر از شما سراغ ندارم و آن نهضت جاودانه با چنین اصحابی در رکاب امام حسین(ع) ایجاد شد. امام خمینی(ره) نیز توفیق بسیار بزرگی داشته‌اند که از چنین یارانی برخوردار بوده‌اند. واقعا کم پیش می‌آید که رهبری در یک جریان و نهضت از این‌همه همراهان متفکر و نظر‌یه‌پرداز، مقاوم و صادق برخوردار باشد.

 همین افراد با وجود اینکه امام(ره) را رهبر و استاد خود می‌دانند اما گاهی با ایشان بحث می‌کنند چون خودشان هم نظریه‌پرداز و صاحب فکر هستند و این نشان می‌دهد این انقلاب از ظرفیت بسیار عظیم و فراگیری برخوردار بوده است. از سوی دیگر در اقصی نقاط کشور اقشار مختلف همانند بازاریان، مردم، روحانیون، دانشگاهیان و .... حضرت امام خمینی را یاری کردند. جریانات تأثیرگذار جهانی و نهضت‌های بزرگ، ویژگی برجسته و ممتازی دارند که از مقومات و مفاهیمی برخوردار هستند و آن را ترویج می‌کنند که در ظاهر بسیار متضاد و متناقض هستند. مقام معظم رهبری 14 خرداد سال جاری در صحبت‌های خودشان به این دوگانه‌ها در زندگی امام خمینی(ره) اشاره کردند اما هنر امام این بود که توانستند این دوگانه‌ها را جمع کنند.

 

دوگانه‌ها همانند حیات مادی و روحانی، جلوه‌های مادی و معنوی و ... از وجود انسان بلند شده است اما پیاده کردن این دوگانه‌ها در زندگیِ دارای هدف و دچار قبض و بسیط و یکجانبه‌گرا نشدن، موضوع بسیار مهمی استف چراکه بعضا با افرادی مواجهیم که افراط‌گرا یا تفریط‌گرا هستند. ماندگارترین تفکرات و شخصیت‌ها، کسانی هستند که توانسته‌اند بین این مفاهیم به ظاهر متضاد، تفاهم ایجاد کنند و امام در قله این تفاهم قرار دارند. رهبر معظم انقلاب نیز در این زمینه فوق‌العادگی بسیار زیادی دارند، شهید بهشتی نیز از نمونه‌های بارز این دوگانه‌ها است.

 

شهید بهشتی در هر کار و رفتاری، عقلانیت را مورد توجه قرار می‌دهند اما ایشان مظهر عشق هم هست و در تعابیر ایشان آمده که اگر کسی عاشق نباشد اساساً انسان نیست. شهید بهشتی یکبار خطاب به ما طلبه‌ها گفت ما عاشق می‌خواهیم. این در حالی است که این آدم، مظهر عقلانیت بود اما عشق و عقل را در اوج داشت. وی مظهر روشن‌نگری و روشن‌اندیشی بود اما از سوی دیگر تعبد بسیار زیادی داشت. مقام معظم رهبری در همین راستا تعبیرهای بسیاری زیبایی از ایشان دارند. شهید بهشتی اهل طول دادن نماز و رکوع و سجودهای طولانی نبود اما نماز بسیار خاصی داشت. از سوی دیگر همیشه لباس‌ها را اتو کرده و عطر می‌زد و نوع لباس برایشان بسیار مهم بود اما شدیدا متمسک و سنت‌گرا هم بود.

شهید بهشتی بسیار مقید و متمسک به سنت‌های مقبول بود و این دوگانه‌ها وقتی در یک چهره متجلی شود بسیار زیباست. وی بسیار آزاده و جسور بود اما از سوی دیگر بسیار منظم و قانون‌مدار هم بود و داستان‌های شیرینی در مورد قانون‌مداری ایشان وجود دارد. شهید بهشتی مظهر وقار بود. اگر انسان می‌خواست فردی با شخصیت را ببینید باید سراغ ایشان می‌‌رفت چون حتی نشست و بلند شدن و عذا خورد ایشان با نظم و  وقار بود. این هم یک دوگانه است که باید وقار را رعایت کرد اما دچار تکبر نشد. شهید بهشتی هم از آن دست افرادی است که در عین وقار، هرگز دچار تکبر نشد.

 

شهید بهشتی قبل از شهادتش یک شاهدِ قرآنی بود و شهادت ایشان نیز گواه بر شهود ایشان است. دیگران شهیدِ شاهد و آقای بهشتی، شاهدِ شهید هستند و این منزلت و درجه بسیار بالایی دارد. بنده معتقدم زندگی ایشان در میان ائمه قرابت و نزدیکی بیشتر از همه به امیرالمؤمنین(ع) دارد چون یارِ رهبر است و در تمام موضوعات سخت، حضور دارد، جاخالی نمی‌دهد و بسیار مسئولیت‌پذیر است. خصوصیت ممتاز دیگر ایشان نظریه‌پرداز حکمرانی و مجری حکمرانی است و در میان ائمه نیز امیرالمؤمنین(ع) چنین خصوصیاتی دارد. امتیاز دیگر شهید بهشتی این است که همانند امیرالمؤمنین(ع) شهید ترور شد. ویژگی دیگر شهید بهشتی مظلومیت ایشان است و امیرالمؤمنین(ع) نیز شاخص مظلومیت بود.