زبان فارسی؛ زیست‌بوم فرهنگی ایران

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی گفت: ما همانند زیست‌بوم طبیعی یک زیست‌بوم فرهنگی داریم که ادبیات، اعتقادات و زبان فارسی را شامل می‌شود. این زیست‌بوم برخلاف زیست‌بوم طبیعی از جنس فرهنگ است البته بسیاری از مواقع احساس نمی‌شود ولی وجود دارد که اگر از بین برود، ترمیم آن ممکن نیست.

به گزارش ایکنا، آیین اختتامیه نخستین جشنواره ملی «آیین سخن» با حضور غلامعلی حداد عادل، مشاور عالی مقام معظم رهبری و رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، سیدتقی سهرابی، معاون حقوقی و امور مجلس سازمان صدا و سیما، شاهید مظفری، قائم مقام معاونت صدا، محمدجعفر محمدزاده، مدیر شبکه رادیویی ایران و شورای پاسداشت زبان فارسی معاونت صدا، یدالله گودرزی، دبیر جشنواره ملی «آیین سخن»، سفیران کشورهای فارسی زبان(مراد جانی بورییایف، رئیس مؤسسه فرهنگی اکو، محمدعبدالستار دولتی، دبیر سوم سفارت حمهوری افغانستان) و پیشکسوتان رادیو و تلویزیون، 14 تیرماه در سالن شماره یک شهدای رادیو برگزار شد.

در ابتدای مراسم بعد از تلاوت آیات قرآن مجید، کلیپی با شعرخوانی فاطمه میناخوانی که یکی از سوره‌های قرآن را به صورت شعر خوانش می‌کرد پخش شد؛ همچنین کلیپی از مقام معظم رهبری درباره زبان و ضرورت پاسداشت زبان فارسی پخش شد.

محمدجعفر محمدزاده، مدیر شبکه رادیویی ایران و شورای پاسداشت زبان فارسی معاونت صدا به عنوان اولین سخنران مراسم با خوانش شعری از اکرامی‌زاده، گفت: پاسداری از زبان فارسی یک کار تجملاتی و پاسداری از هویت فرهنگی یک ملت و مهم‌ترین مؤلفه‌های هویت ایران زمین و همه فارسی‌گویان جمع است، این برنامه‌ها فقط می‌تواند شروع خوب باشد وگرنه پایان کار نیست، امیدوارم شروع مناسبی باشد. از برنامه‌سازان و به ویژه اصحاب رسانه که چند ماه پیش این برنامه را پوشش دادند قدردانی می‌کنم.

وی در ادامه شعری از یکی از شاعران افغان خواند و نقل قولی از مقام معظم رهبری را بیان کرد: هر ملتی که زبان عاریتی غیر اصیل داشته باشد نمی تواند ادعا کند که فرهنگی اصیل و ریشه دار دارد؛ بدون تردید تجسم هویت ملت در زبان ملی او است، زبان ملی آینه است و قادر نیست یک فرهنگ غیر را در خودش بگنجد.

غلامعلی حداد عادل، مشاور عالی مقام معظم رهبری و رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز اظهار کرد: آنقدر در فضای مجازی با ما شوخی کردند که رادیو هم با ما شوخی کرد؛ شما با ما شوخی کنید ولی رادیو را جدی بگیرید از دوستانی که برنامه «صبح جمعه با شما» را اداره می‌کنند تشکر می‌کنم. از وقتی که مرحوم زندی نقش شاباجی خانم را بازی می‌کرد، رادیو را گوش می‌‌دهم. هر کس که ملت را شاد کند، شایسته تشویق و احترام است.

وی با بیان اینکه ما ملت ایران همانطور که یک زیست‌بوم طبیعی داریم، یک زیست‌بوم فرهنگی هم داریم، افزود: دریاچه‌ها، کویر، هوا و... زیست‌بوم طبیعی ما است، چقدر می‌شنویم که باید از زیست بوم مراقبت کنیم، خاک را آلوده نکنیم، کوه‌خواری نکنیم و همه چیز را در طبیعت باید حفظ کنیم. از طرف دیگر، ما یک زیست‌بوم فرهنگی داریم که ادبیات، اعتقادات و زبان فارسی ما است که برخلاف زیست‌بوم طبیعی از جنس فرهنگ است. بسیاری از مواقع احساس نمی‌شود ولی وجود دارد. اگر آلوده شود و از بین برود، ترمیم آن ممکن نیست.

حداد عادل بیان کرد: در این 10 سال اخیر دریاچه ارومیه از زیست‌بوم ما صدمه دیده بررسی کنید برای جبران آن چقدر سرمایه‌گذاری شده و چقدر رنج کشیده شده است؛ دیگر نمی‌شود خسارت را جبران کرد. زیست‌بوم فرهنگی هم همین‌گونه است، اگر صدمه ببیند ملت از بین می‌رود، زبان فارسی اگر از بین برود، نمی‌توان آن را درست کرد.

در حال ادیت

وی با بیان اینکه زبان فارسی حاصل هزاران سال اندیشه ملت است، گفت: بزرگانی که این زبان را رشد دادند، واژگان جدیدی را وارد زبان ما کردند؛ فردوسی با شاهنامه آمده، مولوی، سعدی، نظامی، صائب را ببینید، بیدل صدهزار بیت سروده است. این زبان نتیجه تلاش نیاکان ما است. همه مردم ایران و فارسی‌زبانان مسئولند اما اصحاب صدا و سیما از همه مسئول‌ترند، صاحبان حرفه دوست دارند ابزار کارشان درجه یک باشد، رادیویی‌ها و تلویزیونی‌ها به غیر از زبان چه در دست دارند؟ پس آن‌ها باید حافظ زبان باشند.

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی ادامه داد: می‌گویند صدای جمهوری اسلامی ایران یا سیمای جمهوری ایران؛ پس این رسانه الگو است. ما اگر در رادیو درست صحبت کنیم، ملتی درست سخن می‌گویند، بنده تماس مداوم دارم با دوستانم و می‌دانم چقدر زحمت می‌کشید همینجا لازم است از تمام دست اندرکاران سپاسگذاری کنم اما نمی‌توانم تأسف خودم را از بی‌مبالاتی از برخی برنامه نگویم، خواهش می‌کنم از مدیران هشدار مقام معظم رهبری را به کار ببرند و اجازه ندهند زبان آلوده شود؛ برخی از سر عادت هر چی بر زبانشان می‌آید می‌گویند.

در بخش دیگری از این مراسم از یدالله گودرزی دبیر جشنواره برای قرائت بیانیه داوران دعوت شد. گودزی، بیانیه داوران جشنواره را اینگونه قرائت کرد: برگزاری آیین نکوداشت سخن می‌تواند کمک شایانی به زبان کند در بررسی برنامه‌ها به جشنواره باید تصریح کرد خوشبختانه آثار بدون اشکال بودند و لازم است برنامه‌سازان با بهره‌گیری برنامه‌های بهتری بسازند. در بخش‌های ترکیبی، مسابقه و گفت‌وگومحور جای خوشحالی و امیدواری است.

در حال ادیت

در ادامه مراسم از بیوک میرزایی، اصغر سمسارزاده، و مهین برزویه و مرتضی تبریزی، پیشکسوتان برنامه صبح جمعه با شما تجلیل و نگاره‌های آن‌ها رونمایی شد. سپس ترانه‌ای فارسی که محصول مشترک رادیو ایران و دفتر موسیقی حوزه هنری بود، برای حضار پخش شد. در بخش انتهای اختتامیه نیز برگزیدگان بخش‌های مختلف به شرح زیر اعلام شد.