اعتماد عمومی نتیجه تعهد عملی مسئولان به اصول اخلاقی و قواعد حکمرانی است
حجت‌الاسلام ابوترابی فرد در خطبه نخست نماز جمعه تهران، با تأکید بر نقش اخلاق سیاسی بر افزایش سرمایه اجتماعی و ارتقای اعتماد عمومی گفت: اعتماد مردم دستاورد عمق تعهدات عملی مسئولان به اصول اخلاقی و قواعد حکمرانی است.
به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمدحسن ابوترابی فرد امروز 18 آذر، در خطبه اول نماز جمعه این هفته تهران که در مصلای بزرگ امام خمینی(ره) برگزار شد، با اشاره به بخشی از فرمان انسان‌ساز و جامعه‌پرداز امام علی(ع) به مالک اشتر و دعوت مالک به رعایت تقوای الهی گفت: در واقع امام علی(ع) مالک اشتر را که در آزمون‌های متعدد پیروز شده، در هنگام قرار گرفتن در رأس هرم حکمرانی در مصر به تقوا توصیه می‌کنند.
وی افزود: این نشان می‌دهد که قدرت سیاسی خطرآفرین است و باید مراقب بود. قدرت مسیر حرکت انسان را تهدید می‌کند و یکی از عوامل کنترل آسیب‌های قدرت در نظام اسلامی آراستگی مدیران خصوصا در سطوح عالی، به تقوا و علم است؛ بحث ولایت فقیه نیز یعنی مدیریت علم و عدالت. لذا امام علی(ع) می‌فرماید مالک مراقب باش، قدرت خطرآفرین است و قرآن را محور حرکت قرار بده.
ابوترابی فرد اظهار کرد: در نظام سیاسی در تراز قرآن سه اصل کلیدی باید در سطوح بالای برنامه‌ها قرار گیرد؛ شایسته‌سالاری، عدالت‌محوری، علم‌مداری و قرآن‌مداری. قرآن‌مداری یعنی علم و وحی فصل الخطاب باشد.
خطیب جمعه تهران ادامه داد: امام علی(ع) در ادامه خطاب به مالک می‌فرمایند که مراقب باش، نفس اماره خطرناک است، لذا در منطق دین مراقبه و محاسبه از عوامل کلیدی تهذیب و اصلاح نفس است.
وی بیان کرد: قرآن افراد جامعه را به دو دسته تقسیم می‌کند: اول کسانی که هوا و هوس بر آنها حکومت می‌کند و علم و ایمان از آنها بیگانه است و دوم کسانی که در قله‌ای از معرفت الله قرار دارند و عالم را محضر خدا می‌دانند. این معرفت انسان را از گناه باز می‌دارد و لذا ما و همه کسانی که در یک جایگاه مدیریتی در این نظام هستیم مسئولیت ویژه داریم و باید به طور جدی مراقب باشیم.
ابوترابی فرد با اشاره به دو سطح نگاه امام علی(ع) در این فرمان گفت: امام علی(ع) در مرحله اول نگاه به حوزه علم و معرفت و تقوا و تصمیم‌سازی براساس اصول و مبانی علمی و توحیدی دارند و در مرحله دوم نگاه ایشان بیشتر معطوف به حوزه اخلاق و رفتار است.
خطیب جمعه تهران با اشاره به اهمیت مسئله اخلاق سیاسی در کنار قانون گفت: اخلاق سیاسی نقشی تعیین‌کننده در سلامت، پویایی و نشاط سیاسی جامعه دارد. همانطور که طبق اصل 3 قانون اساسی تمامی قوانین و مقررات باید در چارچوب موازین اسلامی باشد و قرآن و سیره پیامبر اکرم(ص) و امام علی(ع) و حضرت فاطمه زهرا(س) محور باشد و عملکرد مسئولان نیز باید منطبق بر ارزشها، قواعد، اصول و اخلاق اسلامی باشد. لذا اگر نفس مهار شد و عقل و علم و تقوا بر وجود انسان حاکم شد، این رفتار سیاسی، اخلاقی است و مدیریت سیاسی هم مبتنی بر اخلاق خواهد بود.
وی با اشاره به نقش تعیین‌کننده اخلاق سیاسی در افزایش سرمایه اجتماعی گفت: نقش اخلاق سیاسی و اخلاق مدیران در ارتقای اعتماد عمومی بسیار سرنوشت‌ساز است. اعتمادآفرینی اخلاق فراتر از قوانین است. اعتماد مردم دستاورد عمق تعهدات عملی مسئولان به اصول اخلاقی و قواعد حکمرانی است.
ابوترابی فرد با اشاره به تأکید مقام معظم رهبری بر حضور میدانی مسئولان و دیدار چهره به چهره با مردم گفت: این تأکید به خاطر آن است که این حضورو ارتباط و تواضع سطح اخلاق مدیران را ارتقا می‌بخشد.
خطیب جمعه تهران با اشاره مجدد به نقش اعتمادآفرین اخلاق گفت: مسئولان و مدیران در همه سطوح باید اخلاق، ادب و احترام به انسانها را به منزله یک تکلیف قطعی الهی مدنظر قرار دهند.
وی در پایان این خطبه ایام شهادت حضرت فاطمه زهرا(س) را تسلیت و تعزیت گفت.
بنابراین گزارش حجت‌الاسلام ابوترابی فرد در خطبه دوم نماز جمعه تهران با بیان اینکه از مهمترین خصایص و ویژگی‌های انسان متقی و جامعه آراسته به تقوا دوری از اسراف است، گفت: رهبر فرزانه انقلاب اسلامی در دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی با تأکید بر ارتقای نقش این نهاد در مهندسی فرهنگی کشور به مقوله اسراف اشاره نمودند.
وی افزود: فرهنگ اسراف، خصوصا اسراف در مصرف حاملهای انرژی و برق و آب در کشور ما نهادینه شده است و همانطور که در خطبه گذشته اشاره کردم مهمترین مسئله و چالش فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی کشور است. با توجه به اینکه در دوره کاهش دمای هوا قرار داریم و طبق اعلام مقامات رسمی کشور مصرف گاز در بخش خانگی و تجاری در روز 15 آذرماه به عدد 603 میلیون متر مکعب در روز رسید. این در حالی است که در اواخر دی ماه سال 1400، یعنی در اوج سرما این میزان، معادل 600 میلیون متر مکعب بوده است و این نشان دهنده یک رشد بسیار معنادار است.
ابوترابی فرد در تشریح آسیب‌ها و تهدیدات جدی این نوع مصرف اظهار کرد: در سال 2021 میلادی سهم ایران در حوزه تولید گاز دنیا، 6.4 درصد بوده است که یک سهم ویژه است و ما را در رتبه دوم ذخایر عظیم گازی در جهان قرار داده است اما متأسفانه مصرف کشور در سال 2021 تقریبا معادل 6 درصد است؛ یعنی آنچه که تولید و استخراج می‌کنیم مصرف می‌کنیم و میزان اندکی از آن باقی می‌ماند.
خطیب جمعه تهران ابراز کرد: در دوره سرد سال گذشته؛ اول آذرماه تا 30 اسفند 1400، کل تولید روزانه گاز معادل 840 میلیون متر مکعب بوده و مصرف گاز خانگی و تجاری در این چهار ماه روزانه به طور متوسط معادل 550 میلیون متر مکعب بوده است و به عبارتی ما دریای عظیمی از گاز را مصرف می‌کنیم و در چند روز از این چهار ماه، مصرف به حدود 690 میلیون متر مکعب افزایش یافته است. یعنی در دوره سرد سال گذشته ما روزانه حدود 90 میلیون متر مکعب ناترازی گاز داشتیم؛ این چه وضع مصرف در کشور ماست.
وی با اشاره به دستورات مقام معظم رهبری در این رابطه در سیاستهای کلی گفت: ایشان در تیرماه 1389 با رصد این وضعیت، سیاستهای کلی اصلاح الگوی مصرف را ابلاغ کردند تا قوای سه گانه اجرا کنند نه اینکه صرفا چاپ کنند و توضیح بدهند. ایشان این سیاستها را ابلاغ کردند تا تبدیل به سیاستهای مدیریتی در کشور شود.
ابوترابی فرد اظهار کرد: در بند 7 سیاستهای کلی اصلاح الگوی مصرف آمده است: «صرفه جویی در مصرف انرژی با اعمال مجموعه ای از اقدامات قیمتی و غیر قیمتی به منظور کاهش مستمر شاخص شدت انرژی کشور به حداقل دو سوم در پایان برنامه پنج و یک دوم در پایان برنامه ششم.» برنامه ششم تمام شد و مصرف کشور سالانه به طور متوسط به صورت معناداری افزایش یافت.
خطیب جمعه تهران افزود: متوسط رشد سالانه مصرف گاز طبیعی در ایران در طول ده سال گذشته، بالغ بر 4.6 درصد در سال بوده است. سیاستها ابلاغ شد و مقرر شد در پایان برنامه ششم مصرف به نصف کاهش پیدا کند و بهینه شود، نه توقف نشاط و شادابی و حرکت اقتصاد ملی. در واقع اصلاح الگوی مصرف در راستای هدایت این منابع به حوزه خلق ثروت.
وی بیان کرد: در سال ابلاغ سیاستهای کلی (1389) مصرف حاملهای انرژی در کشور، معادل 3 میلیون و سیصد و 47 هزار بشکه در روز بوده است اما امروز این مصرف به حدود 6 میلیون بشکه در روز افزایش یافته است. این در حالی است که قسمت عمده‌ای از آن به خارج از کشور قاچاق می‌شود؛ ثروت ملی را یا می‌سوزانیم یا زمینه قاچاق آن را فراهم می‌کنیم و این بستر چالش‌ها و مشکلات اجتماعی می‌شود.
ابوترابی فرد خطاب به دولت و مجلس گفت: اگر با مردم صادقانه صحبت کنیم و با آنها گفت‌وگو کنیم و این واقعیت‌ها را تحلیل کنیم می‌توانیم به تصمیم درست برسیم؛ اولا دنیای مردم را آباد کنیم ثانیا آخرت آنان را.
خطیب جمعه تهران در ادامه این خطبه با الهام از آیه کریمه «واعتصموا بحبل الله جمیعا و لاتفرقوا» به تبیین مسئله «سرمایه اجتماعی» پرداخت و گفت: این یکی از مباحث مهم در حوزه مطالعات اجتماعی و اقتصادی است که در چند دهه اخیر مورد توجه پژوهشگران، سیاستگذاران و سیاستمداران قرا گرفته و امروز از آن به عنوان مهمترین رکن توسعه و پیشرفت جوامع انسانی یاد می‌کنند.
وی بیان کرد: سرمایه اجتماعی مفهومی نو در ادبیات سیاسی و اجتماعی امروز جهان است و در برگیرنده سه عنصر کلیدی است؛ سطح آگاهی، سطح اعتماد و سطح مشارکت. هر خانواده، گروه و جامعه‌ای که سطح بالاتری از آگاهی، دانش، فرهنگ، اعتماد و مشارکت اجتماعی را داشته باشد در سطح بالاتری از سرمایه اجتماعی قرار دارد.
ابوترابی فرد سرمایه اجتماعی را دستاورد ارزشها، نگرش‌ها، پیوندهای اعتقادی، سیاسی و ملی خواند و اظهار کرد: به هر میزان این سطوح ارتقا پیدا کند، سرمایه اجتماعی ارتقا خواهد یافت. اعتماد اجتماعی و مشارکت اجتماعی دو شاخص اصلی سرمایه اجتماعی است.
خطیب جمعه تهران ابراز کرد: دامنه و گستره اعتماد را در سه حوزه تعریف کرده‌‌اند؛ اول حوزه خانواده: اعتماد بستگان و خویشاوندان به یکدیگر. دوم حوزه اعتماد افراد جامعه به یکدیگر و سوم حوزه اعتماد نهادی است که ناظر به سطح اعتماد افراد جامعه به نهادهای تخصصی و حرفه های مختلف و بخشهای گوناگون اداری، دولتی و حکومتی است.
وی با بیان اینکه سطح اعتماد حکایت از سطح مشارکت دارد، گفت: سطح مشارکت نیز تبیین‌کننده سرمایه اجتماعی است. از مؤلفه‌های اساسی سرمایه اجتماعی، اعتماد است. اعتماد قدرت عمل کردن را ارتقا می‌بخشد و هزینه‌های اقدام را به صورت ملموسی کاهش می‌دهد.
ابوترابی فرد تأکید کرد: نخستین حوزه که باید اعتمادسازی شود و از نگاه صاحب نظران حوزه مسائل اجتماعی نقش تعیین‌کننده در افزایش سرمایه اجتماعی دارد، نهاد «خانواده» است. باید سطح اعتماد را در نهاد خانواده و بستگان ارتقا بخشید و اینجا اهمیت معارف اسلام مشخص می‌شود که 1400 سال قبل بر صله رحم توصیه ویژه می‌کند و مهمترین توصیه امام علی(ع) در وصیتشان صله رحم است.
خطیب جمعه تهران اظهار کرد: این سرمایه گرانبها در جوامع اسلامی و جامعه اسلامی ما وجود دارد که در دوران بیماری کرونا آسیب دید و باید به صورت جدی آن را مورد اهتمام قرار داد. سطح اعتماد در نهاد خانواده و بستگان در سایه نوع دوستی، انسان دوستی، احترام به یکدیگر و مشارکت اعضای خانواده در تصمیم‌سازی ارتقا می‌یابد. تصمیم گیری مستقلانه پدر به اعتماد خانواده آسیب می‌زند و لذا پدر در کنار همسر و با حضور فرزندان عاقل و مشاوره و گفت‌وگو باید تصمیم‌سازی کند که این امر به ارتقای سطح اعتماد می‌انجامد. در این راستا مادر و پدر در وظایف خاص خود صادق باشند و تصمیمات را درست اجرا کنند و به هم وفادار باشند.
وی افزود: امروز ما از آسیب‌هایی که در سطح جهان، نهاد خانواده را تهدید می‌کند در امان نیستیم زیرا امروز حتی دنیا از دهکده هم کوچکتر شده است اما ارزش‌های اسلامی مانند پاکدامی و عفت بانوان و مادران ما نقش مهمی در حفظ نهاد خانواده داشته است.
ابوترابی فرد حوزه دوم در مقوله اعتماد را ارتقای سطح اعتماد افراد جامعه به یکدیگر خواند و گفت: باید به تعهدات خود وفادار باشیم. این صداقت در عمل و گفتار و وفای به عهد که از مهمترین اصول ارزشی و اخلاقی اسلامی است، سطح اعتماد را در جامعه بالا می‌برد که باید به آن توجه کرد و متأسفانه در این حوزه‌ها آسیب دیدیم و اعتماد افراد و گروه‌های جامعه به همدیگر کاهش یافته است. باید با اصلاح نفس و تقوا و آراستگی به ایمان و عمل صالح و احترام به حقوق همدیگر و همسایگان این اعتماد را احیا کنیم.
خطیب جمعه تهران در پایان با اشاره به روایتی از حضرت زهرا(س) در خصوص اهمیت رعایت حقوق همسایگان گفت: ایشان فرمودند باید به همسایه احترام گذاشت و حقوق همسایه را حفظ کرد. امیدوارم در این حوزه به وظاف خود به خوبی عمل کنیم.
انتهای پیام
