نشست تحلیل و بررسی نمایشنامه مکبث با سریال «زخم کاری» برگزار شد

به گزارش ایکنا از کرمانشاه، در ادامه جلسات سینما کتاب در کرمانشاه نشست تحلیل و بررسی نمایشنامه مکبث با سریال «زخم کاری» در اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی استان کرمانشاه با حضور امین زارع، عضو هیئت علمی دانشگاه رازی و رضا کریمی، معاون اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی استان کرمانشاه به صورت مجازی در فضای اسکای روم برگزار شد.

در این نشست، امین زارع، عضو هیئت علمی دانشگاه رازی اظهار کرد: من قائل به نقد مؤلف هستم و باید فضای فکری شکسپیر و مهدویان در بررسی هر دو اثر مد نظر باشد و من می‌بینم هر دو از فضای تاریخی و محیطی خود در خلق آثارشان تأثیر آشکاری گرفته‌اند.

وی افزود: مکبث کوتاهترین و شاید جذابترین اثر شکسپیر است، ولی اثر مهدویان برداشتی آزاد است و البته تطابق دقیقی در اقتباس لازم و ضروری نیست.

زارع تصریح کرد: نگاه جامعه شناسانه به اثر لازم است، چون در سریال برخلاف نمایشنامه مکبث مخاطب با قهرمان هم‌ذات پنداری می‌کند و این نگرانی وجود دارد که آیا مالک بازنمونی از خود ما در جامعه معاصر نیست؟

این استاد دانشگاه در پایان در پاسخ نظر یکی از حاضرین درخصوص شباهت زخم کاری با زحم در داستان بوف کور، گفت: پوچ گرایی افراطی در بوف کور در زخم کاری وجود ندارد و در شخصیت‌ها امید و تلاش دیده می‌شود.

در ادامه این نشست رضا کریمی، معاون اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی استان کرمانشاه افزود: اقتباس از شکسپیر در ایران سابقه دارد، فیلم واروژ کریم مسیحی با عنوان تردید، اقتباسی از هملت است، ولی کاملاً وفادارانه نیست و پایان آن از تراژدی خارج می‌شود، اما اثر مهدویان چارچوب کلی اثر را حفظ می‌کند.

وی عنوان کرد: یکی از مختصات تراژدی این است که مانند حماسه همیشه همراه با پیشگویی و پیش‌بینی است. تم غالب در اینگونه نمایشی تقدیر و ناتوانی انسان در برابر اداره خدایان است. این معنا در مصیبت هم هست. هدف مصیبت استرجاع و تضرع است، اما در تراژدی یونانی فقط نوعی جبرگرایی باقی می‌ماند و حتی پیشگو‌ها گاه با شخصیت مکر می‌کنند.

کریمی تصریح کرد: در برخی مواقع قهرمان جای خود را به ضد قهرمان داده است و برخی موارد قهرمان مغلوب داریم. تراژدی رستم و سهراب، برای همین تراژدی دو هدف کلی دارد و ارسطئ تراژدی را یک کاتارسیس (سبک شدگی) برای ترحم یا ترس می‌داند. در زخم کاری ترس و ترحم یکی شده است.

معاون اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی استان کرمانشاه گفت: مقایسه مکبث و زخم کاری نشان می‌دهد که در سریال زخم کاری فقط بوی خون نیامده بلکه زخم کاری عفونت کرده و بوی تعفن همه را درگیر کرده است. از مالک تنها بوی خون نیامده، چون تنها یک قاتل طماع نیست بلکه کلاهبردار و زن‌باره هم هست. مکبث غیر از لیدی مکبث با زن دیگری ارتباط ندارد، اما در سریال، مالک به همسر خود دروغ می‌گوید و با دیگران در ارتباط است و تفاوت‌ها به همین جا ختم نمی‌شود.

وی در ادامه بیان کرد: مکبث برخلاف مالک تنها عبرت بود نه یک رقت انگیز دوست داشتنی، مهدویان در یک جمله کلیدی گفته از میل مردم به خشونت می‌ترسم. ترس و جذابیت توامان زخم کاری را با این حد از خشونت و عفونت به وجود آورده است.

کریمی گفت: البته در سریال مانند نمایشنامه شکسپیر عذاب وجدان و مکافات عمل جدی است. هر چند گاه لذت فیلم از عبرت فیلم جلوتر می‌رود و دیگر تماشای مکبث اصلی برای تماشاگران زخم کاری کسالت‌اور شده است.

معاون اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی استان کرمانشاه ادامه داد: اثر کارگردان با استعداد سینمای ما حرفه‌ای و جذاب بود، موسیقی، بازی، فیلمنامه و کارگردانی گیرا بودند. اما احساس دوگانه من به فیلم مانند پایان آن است، خوب نیست، اما قشنگ است.

وی در پایان با اشاره به اینکه برای تراژدی اقتباس‌های بوی هم وجود دارد و قبلاً نیز سابقه داشت است، اظهار کرد: امیدواریم آثار غنی ادبی ما مانند قصه «رستم و سهراب» و دیگر تراژدی‌ها بیش از پیش مورد توجه هنرمندان ما قرار بگیرد.