کرامت انسانی از اصول بنیادین و ثابت حقوق انسان‌ها است
حدادیان در کارگاه آموزشی با عنوان «کرامت انسانی» که با هدف بررسی رابطه منزلت و ویژگی جمعیت شناختی، بالینی و روانشناختی بیماران ویژه کارکنان بیمارستان امام علی(ع) برگزار شد، گفت: کرامت انسانی به معنای بزرگواری، ارزش و حرمت داشتن همه انسان‌ها است و بر این اساس یکی از اصول بنیادین و ثابت برای حقوق انسان‌ها در طول تاریخ است.
به گزارش ایکنا از کرمانشاه، کارگاه آموزشی «کرامت انسانی» با هدف بررسی رابطه منزلت و ویژگی جمعیت شناختی، بالینی و روانشناختی بیماران ویژه کارکنان بیمارستان امام علی(ع) صبح امروز در محل سالن جلسات این بیمارستان برگزار شد.
فاطمه حدادیان، از اساتید دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه و مدرس این کارگاه در ابتدا با اشاره به اهداف برگزاری کارگاه، اظهار کرد: کرامت انسانی به معنی بزرگواری، ارزش و حرمت داشتن تمام انسان‌هاست و یکی از اصول بنیادین و ثابت برای حقوق انسان در طول تاریخ است.
وی با بیان اینکه بیماران بستری در بیمارستان‌ها یکی از آسیب‌پذیرترین گروه‌های اجتماعی هستند، گفت: توجه به حفظ کرامت انسانی بیماران در بالین از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
حدادیان به دو دیدگاه در این رابطه اشاره کرد و افزود: در دیدگاه اول، کرامت را به عنوان ارزش ذاتی خود تعریف می‌کند که غیرقابل انکار است و تمام انسان‌ها به واسطه انسان بودن با احساس ذاتی خود ارزشمندی متولد و در دیدگاه دوم کرامت را به عنوان یک احساس اکتسابی از خود ارزشمندی تعریف می‌کند که تحت تأثیر تعامل فرد با دیگران در جامعه است.
انواع تکریم در قرآن کریم
این استاد دانشگاه با اشاره به آیه ۷۰ سوره اسراء «وَلَقَدْ کَرَّمْنَا بَنِی آدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهُمْ مِنَ الطَّیِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَىٰ کَثِیرٍ مِمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِیلًا؛ و محققا ما فرزندان آدم را بسیار گرامی داشتیم و آن‌ها را (بر مرکب) در برّ و بحر سوار کردیم و از هر غذای لذیذ و پاکیزه آن‌ها را روزی دادیم و آن‌ها را بر بسیاری از مخلوقات خود برتری و فضیلت کامل بخشیدیم»، گفت: تکریم افراد با توجه به کرامت ذاتی انسان‌ها است همچنین در آیه ۱۱ سوره حجرات «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا یَسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ عَسَىٰ أَنْ یَکُونُوا خَیْرًا مِنْهُمْ وَلَا نِسَاءٌ مِنْ نِسَاءٍ عَسَىٰ أَنْ یَکُنَّ خَیْرًا مِنْهُنَّ ۖ وَلَا تَلْمِزُوا أَنْفُسَکُمْ وَلَا تَنَابَزُوا بِالْأَلْقَابِ ۖ بِئْسَ الِاسْمُ الْفُسُوقُ بَعْدَ الْإِیمَانِ ۚ وَمَنْ لَمْ یَتُبْ فَأُولَٰئِکَ هُمُ الظَّالِمُونَ؛ای اهل ایمان، مؤمنان هرگز نباید قومی قوم دیگر را مسخره و استهزا کنند، شاید آن قوم که مسخره می‌کنند از خود آنان بهتر باشند؛ و نیز بین زنان با ایمان قومی دیگری را سخریّه نکنند که بسا آن قوم از خود آن زنان بهتر باشند، و هرگز عیبجویی (از همدینان) خود مکنید و به نام و لقب‌های زشت یکدیگر را مخوانید که پس از ایمان به خدا نام فسق (بر مؤمن نهادن) بسیار زشت است و هر که توبه نکند چنین کسان بسیار ظالم و ستمکارند» به تکریم انسان با توجه به کرامت اکتسابی آنان اشاره شده است.
حدادیان به مراقبت با کرامت انسانی تأکید و خطاب به دانشجویان حاضر در این کارگاه آموزشی، بیان کرد: به یاد داشته باشید مراقبت با کرامت انسانی، مراقبتی است که بدون در نظر گرفتن هرگونه تفاوت در ویژگی‌های قومیتی است و از ارزش شخصی بیمار حمایت می‌کند و ارتقاء می‌دهد و آن را تضعیف نمی‌کند.
وی به تصمیم‌گیری مشترک، حفظ حریم خصوصی بیمار و خودمختاری و رفتار با بیماران به نحوی که انتظار می‌رود اشاره کرد و یادآور شد: راهکار‌های بهبود کرامت انسانی در مراقبت و بند‌های آن که داشتن یک خط مشی مشخص و مکتوب همچنین آموزش کرامت انسانی به متخصصان بهداشت، توجه به لباس و ظاهر بیمار در کنار آن احترام به حریم خصوصی بیمار به ویژه در (بخش‌های مراقبت حاد) همچنین توجه به مسائل فرهنگی و حقوقی بیمار را به یاد داشته باشید.
موانع موجود بر راه ارائه مراقبت براساس کرامت انسانی
حدادیان به برخی از موانع این راه نیز اشاره کرد و گفت: ارتباط ضعیف با بیمار، فقدان حریم خصوصی، تنش بین ارزش‌های حرفه‌ای و خواسته‌های سازمانی، عدم مشارکت در تصمیم‌گیری‌های مراقبتی و داشتن اختلال شناخی از موانع راه است.
این استاد به تسهیل کننده‌های ارائه مراقبت براساس کرامت انسانی نیز اشاره و بیان کرد: مراقبت محترمانه و همدلانه، حمایت از حقوق بیمار، مشارکت بیمار در تصمیم‌گیری‌های مراقبتی، ارتباط مؤثر با بیمار، احترام به حریم خصوصی و حفظ استقلال بیمار از جمله آن‌ها است.
فضیلت و کرامت و بزرگی شأن نوع بشر
وی یادآور شد: در جامعه‌ای که مورد نظر اسلام و قرآن است، هر انسانی محترم و دارای شخصیت و کرامت است و این تکریم و بزرگداشت از دو زاویه قابل نگاه و بررسی است.
حدادیان تصریح کرد: یکی از آن زوایا از جانب خود شخص است به این معنی که با شناخت مقام «خلیفه الهی» خویش و اینکه اشرف مخلوقات است، قدر و منزلت خود را بداند و این گوهر گرانمایه را برای خود حفظ کند.
وی افزود:، اما این تکریم را می‌توان از بُعد جامعه نیز در نظر گرفت یعنی در جامعه اسلامی انسان‌ها علاوه بر حفظ کرامت خود، موظف به تکریم و تجلیل دیگران نیز هستند و نباید از آن کوتاهی و غفلت کنند.
مصادیق تکریم در سیره نبوی
حدادیان به مصادیق تکریم در سیره نبوی از جمله تکریم میهمان، ارتباط عاطفی با افراد، مشورت، احوال‌پرسی، ادب در خطاب، تواضع در نشستن، تعلیم تکریم، تکریم اطفال، تکریم بیشتر نسبت به بزرگان قوم و برخورد گرم و صمیمی اشاره کرد.
وی در پایان به حدیثی از امام صادق(ع) «اَلْمُؤْمِنُ أَعْظَمُ حُرْمَةً مِنَ اَلْکَعْبَةِ؛ حرمت مؤمن از کعبه بزرگتر است» اشاره کرد و افزود: تکریم مؤمن از واجبات دین مبین اسلام است تا جایی که خداوند در آیات فراوانی از قرآن کریم دائماَ مؤمنان را نصیحت می‌کند و کسانی که نسبت به آن‌ها رفتار منفی نشان دهند را سخت مورد سرزنش و عتاب قرار می‌دهد و این به دلیل ارزش‌گذاری و عدالت خداوند نسبت به اقشار مختلف انسان‌هاست.
