مناظرات امام رضا(ع) در اوج منطق و اخلاق صورت می‌گرفت
استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به مباحث مناظرات امام رضا(ع) و نکات اخلاقی این مناظرات و لزوم بازگو شدن آن، گفت: مناظرات امام رضا(ع) با رهبران ادیان مختلف از جمله مسیحیان، یهودیان، زردشتیان، صابئین، بوداییان و هندو‌ها در اوج منطق و اخلاق صورت می‌گرفت و در تمامی آنها بدون تعصب، تحکم یا تحریف به تبیین دیدگاه‌های اسلامی می‌پرداختند.
به گزارش ایکنا از کرمانشاه، پیش از ظهر امروز شنبه، ۲۰ اردیبهشت‌ماه نشست علمی تخصصی با موضوع «مناظرات امام رضا(ع)» به همت خبرگزاری ایکنا کرمانشاه و کانون‌های فرهنگی هنری مساجد استان در محل سالن جلسات مؤسسه آموزش عالی جهاددانشگاهی برگزار شد.
در این نشست حجت‌الاسلام والمسلمین حجت‌الله سروری، استاد و پژوهشگر حوزه و دانشگاه با بیان اینکه پیش از ورود به موضوع نشست لازم می‌دانم مقدمه‌ای هرچند جزئی در این بحث بیان شود تا مطالب درکنار یکدیگر به درستی قرار گرفته و حق مطلب ادا شود، اظهار کرد: مناظره در لغت به معنای با هم نظر کردن، فکر کردن در حقیقت و ماهیت چیزی است و بر این اساس مناظره فرآیندی است شامل گفتمان رسمی، بحث و سخنرانی شفاهی در یک موضوع خاص که اغلب با ناظم و مخاطب است. در یک بحث استدلال‌هایی برای دیدگاه‌های متضاد رایج مطرح می‌شود و مناظرات به لحاظ تاریخی در جلسات عمومی، مؤسسات دانشگاهی، سالن مناظرات، قهو‌خانه‌ها، مسابقات و مجالس قانونگذاری رخ داده است.
وی با اشاره به اینکه می‌توان به هشت نکته مهم در مناظرات از دیدگاه امام رضا(ع) اشاره کرد، افزود: اولین نکته آنکه امام رضا(ع) در مناظرات بدون تعصب، تحکم یا تحریف به تبیین دیدگاه‌های اسلامی می‌پرداختند و همواره با احترام و ادب با مخالفان خود برخورد می‌کردند.
حجت‌الاسلام سروری با اشاره به اینکه اهمیت درک صحیح از مناظره بسیار مهم است و بسیاری از افراد، حتی افراد تحصیل‌کرده در مناظره دچار مغالطه می‌شوند و به جای استدلال منطقی به تحقیر و تخریب طرف مقابل می‌پردازند، گفت: امام رضا(ع) در مناظرات خود ابتدا به طرف مقابل اجازه می‌دادند موضوع بحث را انتخاب کند و سپس با طرح سؤالات دقیق و پاسخ‌های مستدل به تبیین حقایق می‌پرداختند.
این پژوهشگر دینی تصریح کرد: نکته‌ای دیگر که که در مناظرات امام رضا(ع) همواره مورد توجه قرار گرفته اینکه فضای آزاد در مناظرات امام رضا(ع) کاملاً مشهود است. آن حضرت به مخالفان خود اجازه می‌دادند بدون هیچ نگرانی و در امنیت کامل، سؤالات و اشکالات خود را مطرح کنند.
نویسنده کتاب زندگی با خورشید هشتم اظهار کرد: امام رضا(ع) هرگز به‌دنبال تحقیر یا بی‌آبرو کردن مخالفان خود نبودند، بلکه هدف ایشان تبیین حقیقت و هدایت افراد بود و امام رضا(ع) می‌فرمود: مناظره اگر برای کشف حقیقت باشد، عبادت است.
وی افزود: امام رضا(ع) در مناظرات خود همواره با احترام و ادب با مخالفان برخورد می‌کردند و حتی در مواردی که طرف مقابل به بن‌بست می‌رسید به او کمک می‌کردند تا از این وضعیت خارج شود.
حجت‌الاسلام سروری با اشاره به اینکه به معنای واقعی امام رضا(ع) معلم اخلاق، منطق و آزادی است، بیان کرد: سیره آن حضرت در مناظرات می‌تواند الگویی برای گفت‌و‌گو‌های دینی و سیاسی در جامعه امروز باشد. با پیروی از روش‌های امام رضا(ع) می‌توان به گفت‌و‌گو‌هایی سازنده و مؤثر دست یافت که به تبیین حقیقت و کاهش تنش‌ها در جامعه کمک می‌کند.
وی با بیان اینکه مناظره باید تربیت‌محور باشد، گفت: مناظره، میدان حقیقت است نه عرضه خودنمایی و جنگ غرور و اگر هدف مناظره اثبات برتری شخصی باشد نه تنها عبادت نیست بلکه فتنه‌ای خطرناک است، اما اگر با نیت تبیین و کشف حقیقت صورت گیرد، مناظره مقدس و تربیت‌محور خواهد بود که می‌توان این نکته را در مناظرات امام هشتم لمس کرد.
این پژوهشگر دینی افزود: یکی از گمشده‌های فرهنگی در جامعه ما، مهارت شنیدن است و در جامعه امروز بسیاری از افراد تنها برای پاسخ دادن می‌شنوند، نه برای فهمیدن. ما اغلب دیدگاه‌های مخالف را حتی نمی‌شنویم چه رسد به اینکه تحلیل کنیم و به آن پاسخ علمی بدهیم.
این استاد حوزه تصریح کرد: هنر گوش دادن و درک طرف مقابل باید بازآموزی شود و کسی که خوب گوش نمی‌دهد حتی اگر حرف حق بزند، نمی‌تواند در یک گفت‌و‌گو موفق باشد و در بسیاری از مناظرات طرفی که توانایی تحریک احساسات را دارد و بازی زبانی می‌کند، ولو بی‌منطق، پیروز جلوه می‌کند. این وضعیت خطرناکی است، چون مردم یک چیز می‌شنوند و چیز دیگری را برداشت می‌کنند و در آیه ۱۰ سوره ملک «وَقَالُواْ لَوۡ کُنَّا نَسۡمَعُ أَوۡ نَعۡقِلُ مَا کُنَّا فِیٓ أَصۡحَٰبِ ٱلسَّعِیرِ؛ و مى‌گویند: «اگر ما گوش شنوا داشتیم یا تعقل مى‌کردیم، در میان دوزخیان نبودیم» و این یعنی اینکه نه تعقل کردیم و نه شنیدم و این هر دو به سعادت مرتبط است و هنر خوب گوش دادن یکی از مهارت‌هایی است که موجب می‌شود سرعت ما در راه رسیدن به موفقیت به‌طور حیرت‌انگیزی افزایش یابد.
حجت‌الاسلام سروری اظهار کرد: وقتی که شما شنونده خوبی هستید، دیگران بیشتر دوست دارند با شما ارتباط بگیرند و، چون شما آنان را درک می‌کنید و این درک کردن، آنها را به سمت شما معطوف می‌کند.
وی در ادامه با اشاره به اینکه یکی از القاب مهم امام رضا(ع) از طرف امام صادق ملقب شدند عالم آل‌محمد(ص) است، گفت: اهل‌بیت(ع) همه اهل علم و گنجینه معرفت‌اند و رسول اکرم(ص) می‌فرمایند: أنا مدینه العلم و علی باب‌ها؛ من شهر دانش‌ام و علی دروازه آن است و هر کس دانش می‌جوید؛ باید از آن دروازه وارد شود. اهل‌بیت(ع) مخازن علم هستند و هر کدام از حضرات معصومین(ع) در یک ویژگی ممتاز بودند و امام رضا(ع) به عالم آل‌محمد(ص) مشهور شدند.
حجت‌الاسلام سروری در پایان با بیان اینکه مناظرات امام رضا(ع) بسیار هستند و اغلب آنها در کتابی به نام «عیون الاخبار الرضا» از شیخ صدوق ذکر شده است، افزود: مناظرات امام رضا(ع) با رهبران ادیان مختلف از جمله مسیحیان، یهودیان، زردشتیان، صابئین، بوداییان و هندو‌ها در اوج منطق و اخلاق صورت می‌گرفت و در تمامی آنها بدون تعصب، تحکم یا تحریف به تبیین دیدگاه‌های اسلامی می‌پرداختند.
