اعمال شب و روز اول ماه مبارک رمضان

به گزارش ایکنا از کرمانشاه به نقل از مهر، امروز اولین روز از ماه مبارک رمضان است و برای شب و روز اول ماه مبارک رمضان اعمال مستحبی ذکر شده است که بخش‌های توصیه شده این اعمال بدین شرح است:

اعمال شب اول ماه رمضان

استهلال یعنی جست‌وجوی هلال ماه و توصیه شده و در این شب مسلمانان به سوی آسمان نگاه و ماه را جست‌و‌جو کنند. برخی استهلال این ماه را واجب دانسته‌اند. پس امشب به سوی آسمان نگاه کنیم. روایت شده پیامبر اکرم(ص) زمانی که هلال ماه را رؤیت می‌کردند، روی شریفشان را به جانب قبله می‌گرداندند و می‌فرمودند: «اللَّهُمَّ أَهِلَّهُ عَلَیْنَا بِالْأَمْنِ وَ الْإِیمَانِ وَ السَّلامَةِ وَ الْإِسْلامِ وَ الْعَافِیَةِ الْمُجَلَّلَةِ وَ دِفَاعِ الْأَسْقَامِ [وَ الرِّزْقِ الْوَاسِعِ]وَ الْعَوْنِ عَلَی الصَّلاةِ وَ الصِّیَامِ وَ الْقِیَامِ وَ تِلاوَةِ الْقُرْآنِ اللَّهُمَّ سَلِّمْنَا لِشَهْرِ رَمَضَانَ وَ تَسَلَّمْهُ مِنَّا وَ سَلِّمْنَا فِیهِ حَتَّی یَنْقَضِیَ عَنَّا شَهْرُ رَمَضَانَ وَ قَدْ عَفَوْتَ عَنَّا وَ غَفَرْتَ لَنَا وَ رَحِمْتَنَا؛ خدایا این ماه را بر ما نو کن به ایمنی و ایمان و سلامت و اسلام و عافیت بزرگ، و دفاع در برابر بیماری‌ها و یاری بر نماز و روزه و شب زنده داری و تلاوت قرآن. خدایا ما را برای ماه رمضان سالم گردان و ماه رمضان را از ما سالم دریافت کن و ما را در آن تا از ما بگذرد به سلامت دار درحالیکه از گناهان ما درگذشته و ما را مورد آمرزش و رحمت خویش قرار داده باشی».

دعا‌های اولین شب از ماه مبارک رمضان زیاد هستند و مستجب مسلمانان هلال را رؤیت کنند و در حالی که رو به قبله است ادعیه ویژه این شب را قرائت کنند. توصیه شده که دعای چهل و سوم صحیفه کامله سجادیه را در هنگام رؤیت هلال بخوانیم:

غسل و زیارت امام حسین(ع)

غسل کردن به نیت اول ماه رمضان و زیارت امام حسین(ع) نیز توصیه و روایت شده است: هر که امام حسین(ع) را زیارت کند گناهانش ریخته شود و ثواب حجاج و عمره گذاران آن سال را دریابد. دلدادگان امام حسین(ع) که امکان حضور در کربلا را ندارند می‌توانند زیارتنامه‌های معتبر امام حسین(ع) را در این شب مبارک بخوانند. خواندن دعای جوشن کبیر و سوره حج نیز در این شب توصیه شده است.

نماز اولین شب ماه رمضان

همچنین اقامه دو رکعت نماز که در هر رکعت سوره «حمد» و سوره «انعام» را بخوانیم و از خدا درخواست کنیم که ما را کفایت کند و از آنچه از در‌دها می‌ترسد حفظ کند نیز از دیگر اعمال توصیه شده امشب است.

خواندن دعایی از امام جواد(ع) که در کتاب «اقبال» ذکر شده است نیز توصیه شده است. این دعا بدین شرح است:

اللَّهُمَّ یَا مَنْ یَمْلِکُ التَّدْبِیرَ وَ هُوَ عَلَی کُلِّ شَیْ ءٍ قَدِیرٌ یَا مَنْ یَعْلَمُ خَائِنَةَ الْأَعْیُنِ وَ مَا تُخْفِی الصُّدُورُ وَ تُجِنُّ الضَّمِیرُ وَ هُوَ اللَّطِیفُ الْخَبِیرُ اللَّهُمَّ اجْعَلْنَا مِمَّنْ نَوَی فَعَمِلَ وَ لا تَجْعَلْنَا مِمَّنْ شَقِیَ فَکَسِلَ وَ لا مِمَّنْ هُوَ عَلَی غَیْرِ عَمَلٍ یَتَّکِلُ اللَّهُمَّ صَحِّحْ أَبْدَانَنَا مِنَ الْعِلَلِ وَ أَعِنَّا عَلَی مَا افْتَرَضْتَ عَلَیْنَا مِنَ الْعَمَلِ حَتَّی یَنْقَضِیَ عَنَّا شَهْرُکَ هَذَا وَ قَدْ أَدَّیْنَا مَفْرُوضَکَ فِیهِ عَلَیْنَا اللَّهُمَّ أَعِنَّا عَلَی صِیَامِهِ وَ وَفِّقْنَا لِقِیَامِهِ وَ نَشِّطْنَا فِیهِ لِلصَّلاةِ وَ لا تَحْجُبْنَا مِنَ الْقِرَاءَةِ وَ سَهِّلْ لَنَا فِیهِ إِیتَاءَ الزَّکَاةِ اللَّهُمَّ لا تُسَلِّطْ عَلَیْنَا وَصَباً وَ لا تَعَباً وَ لا سَقَماً وَ لا عَطَباً.

خدایا‌ای آنکه مالک تدبیر است و او بر هرچیز تواناست،‌ای آنکه می‌داند خیانت دیده‌ها را و آنچه را سینه‌ها پنهان می‌کنند و نهاد نهان می‌کند و او لطیف و آگاه است. خدایا ما را از کسانی قرار ده که تصمیم گرفتند آنگاه انجام دادند و از کسانی قرار مده که تیره بخت شدند و در نهایت تنبلی کردند و از آنانی قرار مده که بر غیر عمل صالح تکیه کردند. خدایا بدن‌های ما را از بیماری‌ها سلامتی بخش و ما را بر انجام آنچه از عمل بر ما واجب کرده‌ای یاری ده، تا این ماه از ما سپری شود درحالیکه آنچه را در این ماه بر ما واجب نموده‌ای ادا کرده باشیم. خدایا ما را بر روزه‌اش یاری ده و برای شب زنده‌داری‌اش موفق بدار و برای نماز در این ماه ما را شاداب گردان و از قرائت قرآن محروم نکن و پرداخت زکات را در این ماه بر ما آسان کن. خدایا درد مزمن، خستگی، بیماری، هلاکت را بر ما چیره مکن.

اللَّهُمَّ ارْزُقْنَا الْإِفْطَارَ مِنْ رِزْقِکَ الْحَلالِ اللَّهُمَّ سَهِّلْ لَنَا فِیهِ مَا قَسَمْتَهُ مِنْ رِزْقِکَ وَ یَسِّرْ مَا قَدَّرْتَهُ مِنْ أَمْرِکَ وَ اجْعَلْهُ حَلالاً طَیِّباً نَقِیّاً مِنَ الْآثَامِ خَالِصاً مِنَ الْآصَارِ وَ الْأَجْرَامِ اللَّهُمَّ لا تُطْعِمْنَا إِلا طَیِّباً غَیْرَ خَبِیثٍ وَ لا حَرَامٍ وَ اجْعَلْ رِزْقَکَ لَنَا حَلالاً لا یَشُوبُهُ دَنَسٌ وَ لا أَسْقَامٌ یَا مَنْ عِلْمُهُ بِالسِّرِّ کَعِلْمِهِ بِالْأَعْلانِ یَا مُتَفَضِّلاً عَلَی عِبَادِهِ بِالْإِحْسَانِ یَا مَنْ هُوَ عَلَی کُلِّ شَیْ ءٍ قَدِیرٌ وَ بِکُلِّ شَیْ ءٍٍ عَلِیمٌ خَبِیرٌ أَلْهِمْنَا ذِکْرَکَ وَ جَنِّبْنَا عُسْرَکَ وَ أَنِلْنَا یُسْرَکَ وَ اهْدِنَا لِلرَّشَادِ وَ وَفِّقْنَا لِلسَّدَادِ وَ اعْصِمْنَا مِنَ الْبَلایَا وَ صُنَّا مِنَ الْأَوْزَارِ وَ الْخَطَایَا یَا مَنْ لا یَغْفِرُ عَظِیمَ الذُّنُوبِ غَیْرُهُ وَ لا یَکْشِفُ السُّوءَ إِلا هُوَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.

خدایا افطار از روزی حلالت را روزی ما کن. خدایا آنچه که از روزی‌ات در این ماه قسمت ما کردی دست یافتن به آن را برای ما هموار کن و آنچه را از فرمانت برای ما تقدیر کرده‌ای آسان کن و آن را حلال و پاک و پاکیزه از گناهان بوده از گرانباری‌ها و بزهکاری‌ها قرار ده. خدایا به ما مخوران جز غذای پاک که نه پلید باشد و نه حرام و روزی‌ات را برای ما حلال گردان که آلودگی‌ها و در‌ها با آن در نیامیزد،‌ای که دانایی‌اش به امور پنهان، همانند دانایی‌اش به امور آشکار است،‌ای فضل بخش بر بندگانش به احسان،‌ای آنکه بر هرچیز تواناست و به هرچیز دانا و آگاه است، یادت را به ما الهام کن و از سختی بر ما، ما را برکنار دار و به آسانی‌ات ما را برسان، و به راستی راهنمایمان باش و به استواری توفیقمان ده، و از بلا نگاهمان بدار و ما را از بار‌های گران گناهان و خطا‌ها حفظ کن،‌ای آنکه گناهان بزرگ را جز او نیامرزد و احدی بدی را جز او برطرف نکند،‌ای مهربان‌ترین مهربانان.

وَ أَکْرَمَ الْأَکْرَمِینَ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَیْتِهِ الطَّیِّبِینَ وَ اجْعَلْ صِیَامَنَا مَقْبُولاٌ وَ بِالْبِرِّ وَ التَّقْوَی مَوْصُولاً وَ کَذَلِکَ فَاجْعَلْ سَعْیَنَا مَشْکُوراً وَ قِیَامَنَا مَبْرُوراً وَ قُرْآنَنَا [وَ قِرَاءَتَنَا]مَرْفُوعاً وَ دُعَاءَنَا مَسْمُوعاً وَ اهْدِنَا لِلْحُسْنَی [الْحُسْنَی]وَ جَنِّبْنَا الْعُسْرَی وَ یَسِّرْنَا لِلْیُسْرَی وَ أَعْلِ لَنَا الدَّرَجَاتِ وَ ضَاعِفْ لَنَا الْحَسَنَاتِ وَ اقْبَلْ مِنَّا الصَّوْمَ وَ الصَّلاةَ وَ اسْمَعْ مِنَّا الدَّعَوَاتِ وَ اغْفِرْ لَنَا الْخَطِیئَاتِ وَ تَجَاوَزْ عَنَّا السَّیِّئَاتِ وَ اجْعَلْنَا مِنَ الْعَامِلِینَ الْفَائِزِینَ وَ لا تَجْعَلْنَا مِنَ الْمَغْضُوبِ عَلَیْهِمْ وَ لا الضَّالِّینَ حَتَّی یَنْقَضِیَ شَهْرُ رَمَضَانَ عَنَّا وَ قَدْ قَبِلْتَ فِیهِ صِیَامَنَا وَ قِیَامَنَا وَ زَکَّیْتَ فِیهِ أَعْمَالَنَا وَ غَفَرْتَ فِیهِ ذُنُوبَنَا وَ أَجْزَلْتَ فِیهِ مِنْ کُلِّ خَیْرٍ نَصِیبَنَا فَإِنَّکَ الْإِلَهُ الْمُجِیبُ وَ الرَّبُّ الْقَرِیبُ [الرَّقِیبُ]وَ أَنْتَ بِکُلِّ شَیْ ءٍ مُحِیطٌ؛ و کریم‌ترین کریمان، بر محمّد و اهل بیت پاکش درود فرست و روزه ما را پذیرفته بدار و به نیکی و تقوا پیوندش ده و همچنین کوشش ما را مورد قدردانی و شب زنده داری ما را پذیرفته و قرائتمان را بالا رفته، و دعایمان را اجابت شده قرار ده و ما را به عاقبت به خیری هدایت کن و از دشواری برکنارمان بدار و ما را برای آسانی آماده ساز و درجاتمان را بالا بر و حسناتمان را دوچندان کن و روزه و نماز ما را بپذیر و دعا‌های مان را شنوا باش، خطاهایمان را بیامرز و از گناهمان درگذر و ما را از عاملان رستگار قرار ده و از غضب شدگان و گمراهان قرار مده، تا ماه رمضان از ما سپری گردد چنانکه روزه‌ها و شب زنده‌داری‌مان را در آن پذیرفته باشی و کردارمان را در آن پاکیزه و گناهانمان را در آن مورد آمرزش قرار داده و سهم ما را در آن از هر خیری فراوان ساخته باشی، به یقین تویی معبود اجابت کننده دعا‌ها و پروردگار نزدیک به بندگان و تویی احاطه کننده بر هرچیز.

اعمال روز اول ماه رمضان

غسل کردن

صدقه دادن

خواندن دو رکعت نماز که در رکعت اول حمد و اِنّا فَتَحْنا و در رکعت دوم حَمْد و هر سوره که بخواهیم قرائت شود.

بعد از طلوع فجر ماه رمضان نیز خواندن این دعا از امام صادق(ع) توصیه شده است که می‌فرماید:

اَللّهُمَّ قَدْ حَضَرَ شَهْرُ رَمَضانَ وَ قَدِ افْتَرَضْتَ عَلَینا صِیامَهُ وَاَنْزَلْتَ فیهِ الْقُرآنَ هُدی لِلنّاسِ وَبَیناتٍ مِنَ الْهُدی وَالْفُرْقانِ اَللّهُمَّ اَعِنّا عَلی صِیامِهِ وَتَقَبَّلْهُ مِنّا وَتَسَلَّمْهُ مِنّا وَسَلِّمْهُ لَنا فی یسْرٍ مِنَک وَعافِیةٍ اِنَّک عَلی کلِّشَیءٍ قَدیرٌ؛ خدایا ماه رمضان آمد و تو واجب کرده‌ای بر ما روزه این ماه را و فرو فرستادی در آن قرآن را که راهنمای مردم است و حجت‌هایی از هدایت و تمیز حق و باطل است خدایا کمک بده ما را بر روزه آن و آن را از ما بپذیر و سالم بدار ما را در این ماه و از این ماه و آن را نیز برای ما سالم گردان در آسانی و تندرستی که به راستی تو بر هر چیز قادری‌ای بخشاینده مهربان.