پوشش حرفه‌ای؛ بازتابی از هویت روانی و اجتماعی در محیط دانشگاهی
پرداختن به موضوع «پوشش حرفه‌ای» از منظر روان‌شناسی می‌تواند نگاهی عمیق‌تر به لایه‌های هویتی، فرهنگی و اجتماعی آن ارائه دهد؛ به‌ویژه در محیط‌های دانشگاهی، درمانی و آموزشی که ارتباط بین‌فردی، اعتمادسازی و نقش‌های تخصصی نقش کلیدی دارند.
زهرا السادات مهدیون، روان‌شناس و مسئول دبیرخانه رفتار و پوشش حرفه‌ای دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه در یادداشتی که به مناسبت هفته حجاب و عفاف در اختیار ایکنا کرمانشاه قرار داده، آورده است: پرداختن به موضوع «پوشش حرفه‌ای» از منظر روان‌شناسی می‌تواند نگاهی عمیق‌تر به لایه‌های هویتی، فرهنگی و اجتماعی آن ارائه دهد؛ به‌ویژه در محیط‌های دانشگاهی، درمانی و آموزشی که ارتباط بین‌فردی، اعتمادسازی و نقش‌های تخصصی نقش کلیدی دارند.
پوشش حرفه‌ای یکی از مؤلفه‌های بنیادین در شکل‌گیری ارتباط انسانی، القای احترام متقابل و تقویت هویت نقش در فضای آموزشی، درمانی و اداری است. از دیدگاه روان‌شناسی، آنچه فرد در محیط حرفه‌ای بر تن دارد، تنها یک انتخاب ظاهری نیست، بلکه بخشی از زبان بی‌کلام او برای ابراز درک خود از نقش، جایگاه و ارزش‌های سازمانی است.
در نظریه‌های روان‌شناسی اجتماعی، از جمله «نظریه نقش» (Role Theory)، تأکید شده است که افراد با پذیرش و ایفای نقش اجتماعی خاص، رفتاری مطابق آن نقش از خود بروز می‌دهند. پوشش مناسب در محیط‌های علمی و حرفه‌ای، به افراد کمک می‌کند تا نقش خود را بهتر بپذیرند و با وضوح بیشتری به دیگران معرفی کنند. به‌ویژه در دانشگاه‌ها و مراکز درمانی، لباس حرفه‌ای به‌مثابه ابزاری برای القای مسئولیت‌پذیری، اعتمادسازی، و حفظ حرمت فضای بین‌فردی عمل می‌کند.
از سوی دیگر، نظریه «خودادراکی» (Self-perception Theory) بر این نکته تأکید دارد که انسان‌ها از طریق مشاهده رفتار خود، به شناختی درونی از هویت و ارزش‌های خود می‌رسند. پوشش حرفه‌ای به‌عنوان یک رفتار بیرونی، می‌تواند موجب تعمیق احساس تعلق، نظم ذهنی و افزایش اعتماد به نفس فرد در نقش شغلی یا تحصیلی‌اش شود.
در بُعد هیجانی نیز، ظاهرِ متناسب با فضای سازمانی، نقش مؤثری در کاهش اضطراب اجتماعی و تقویت آرامش روانی ایفا می‌کند. دانشجویان، اساتید و کارکنانی که با پوشش مناسب در محیط دانشگاهی حضور می‌یابند، در تعاملات روزمره خود احساس تسلط، امنیت روانی و وضوح ارتباطی بیشتری را تجربه می‌کنند.
از منظر فرهنگی، در جامعه‌ای، چون ایران که پوشش علاوه بر بُعد فردی، دارای ارزش‌های اجتماعی و دینی است، رعایت پوشش حرفه‌ای نوعی هماهنگی با هنجار‌های جمعی و احترام به محیط عمومی تلقی می‌شود. این امر خود به‌عنوان یکی از عوامل مؤثر در سلامت روان اجتماعی و کاهش تعارض درون‌فردی شناخته می‌شود.
در مجموع، پوشش حرفه‌ای نه‌تنها بازتابی از ارزش‌های ظاهری، بلکه نشانگر بلوغ روان‌شناختی، احترام به خود و دیگران، و درک عمیق از نقش حرفه‌ای فرد در جامعه است. نهادینه شدن فرهنگ پوشش حرفه‌ای در میان دانشجویان، اساتید و کارکنان دانشگاهی، نقشی بنیادین در ارتقای سلامت روان، افزایش کارآمدی سازمانی، و تحکیم روابط انسانی ایفا می‌کند.
انتهای پیام
