زندگی در زمان حال مانع افسردگی می‌شود

محمدباقر کجباف، عضو هیئت علمی گروه روانشناسی دانشگاه اصفهان، در گفت‌و‌گو با ایکنا از اصفهان، با بیان اینکه زندگی در زمان حال به معنای عدم تمرکز بر گذشته و آینده است، اظهار کرد: کسی که در زمان حال زندگی می‌کند، آنچه برایش اهمیت دارد، شرایط، رفتارها و عواطف کنونی‌اش است و نیز شناخت‌هایی که در زندگی کسب می‌کند و رفتارهایی که انجام داده و آنها را محور زندگی خود قرار می‌دهد.

وی افزود: چنین شخصی به زمان کنونی توجه دارد، نه به گذشته و آینده، در عین حال که از گذشته درس می‌گیرد و برای آینده برنامه می‌چیند، از فرصت فعلی نیز استفاده می‌کند، چون به تعبیر امام علی(ع)، این فرصت‌ها بسیار سریع می‌گذرند. فرصت‌ها یعنی آنهایی که اکنون در اختیار داریم، نه آنچه در آینده ممکن است پیش بیاید و نه آنچه در گذشته از دست داده‌ایم. در واقع تأکید بر زمان کنونی و فعلی را زندگی در زمان حال نامیده‌اند.

عضو هیئت علمی گروه روانشناسی دانشگاه اصفهان در پاسخ به این سوال که چگونه می‌توان بر آینده تمرکز نداشت و در عین حال برای آن برنامه‌ریزی کرد، گفت: ما از زمان حال استفاده می‌کنیم، برای اینکه بتوانیم آینده خوبی را بسازیم، چون زمان پیوستاری از گذشته، حال و آینده است که نمی‌توان آنها را از هم جدا کرد. کسانی که به خاطرات گذشته خود برمی‌گردند، آنها را به یاد آورده و مرور می‌کنند و افسوس می‌خورند که کاش این‌طور نبودند، در گذشته زندگی می‌کنند؛ ولی کسانی که از گذشته عبرت می‌گیرند و برای بهبود وضعیت کنونی خود تلاش می‌کنند، زمان حال را ساخته‌اند. از طرف دیگر، آنچه در آینده اتفاق می‌افتد، معطوف به شرایط فعلی است.

کجباف در خصوص چگونگی غلبه بر احساس نگرانی و اضطراب نسبت به آینده، بیان کرد: در این زمینه، گرایش به واقعیت و ارزش آن در مقابل خیال مطرح است. در واقع آنچه باید برای ما اهمیت داشته باشد، این است که ببینیم چه چیزی واقعیت دارد، بنابراین هدفمان در زندگی را باید واقعیت و نه خیال و ایده‌آل قرار دهیم. هر چه اهداف ما واقعی‌تر باشد، زودتر به آنها دست خواهیم یافت.

وی تصریح کرد: اولین فایده زندگی کردن در زمان حال این است که از افسردگی پیشگیری می‌کند، تا افراد غصه گذشته را نخورند. همچنین از اضطراب، نگرانی و دلهره که به آینده مربوط می‌شود، جلوگیری کرده و توجه ما را به روندها و شرایط فعلی معطوف می‌سازد تا با ارزیابی وضعیت خود، شرایط بهتری را برای زندگی رقم بزنیم.