به گزارش ایکنا، مرکز مطالعات میانرشتهای قرآن کریم سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور، در راستای شفافسازی و کاربردیسازی مطالعات و پژوهشهای این حوزه، در نظر دارد سلسله نشستهای تخصصی را با موضوع کاربردیسازی مطالعات قرآنی برگزار کند. از اینرو برای تبیین موضوعات و مسائل نشستهای مطالعات میانرشتهای قرآن کریم، اقدام به برگزاری پیشنشستهایی داخلی کرده است.
سومین جلسه این نشستها روز گذشته، بیستم آبانماه، با عنوان معنای کاربردیسازی و معادلهای آن در مکاتب و رویکردهای فلسفی با ارائه زهرا فیضی، دانشجوی دکتری جامعهشناسی دین و پژوهشگر مرکز مطالعات میانرشتهای قرآن کریم، برگزار شد.
معادلهای کاربردیسازی در پارادایم دانش سکولار
وی در این نشست به ارائه سرفصلهایی در خصوص معادلهای کاربردیسازی در پارادایم دانش سکولار، جایگاه مکتب پراگماتیسم در کاربردیسازی، جایگاه رویکرد کاربردی کردن و رویکرد کارکردگرایی در این زمینه، تفاوت نگاه پارادایم دانشی سکولار و اسلامی در این حوزه پرداخت و بیان کرد: معادلهای کاربردیسازی را شامل واژگانی چون «Application» کاربردی کردن، تجاریسازی «Commercialization»، سودمندسازی «Utilization»، کارآمدی «fficiency» و کارکردگرایی «functionalism» است که هر کدام به گونهای به دنبال کسب سود و منفعت در علم هستند.
وی با تأکید بر اینکه هر کدام از رویکردها با توجه به تقدم و تأخر زمانی به کاربردی کردن علم با نگاهی متفاوت پرداختهاند، بیان کرد: اگر هر کدام از ویژگیها و رویکردهای گفته شده را در نظر بگیریم، شاید لازم باشد در حوزه مطالعات قرآنی، نوع نگاه جدید در خصوص کاربردیسازی آنها ارائه داد و یا نوعی تلفیق در نگاههای گذشته صورت پذیرد.
جایگاه مکتب پراگماتیسم در کاربردیسازی
فیضی با اشاره به اینکه به نظر میرسد باید پراگماتیسم در این معادلها نیز جایگاهی داشته باشد ولیکن محققین آن را در این معادلها قرار ندادهاند، گفت: اگر رویکردهای مطرح شده را مورد بررسی قرار دهیم، به خوبی عیان میشود که بسیاری از رویکردهای مذکور بر مبنای فلسفه پراگماتیسم یا اصالت عمل است؛ یعنی پس از ارائه چنین مکتبی، نظریهپردازان تلاش کردند تا از این مکتب و مبنای آن در جهت کاربردی کردن علوم استفاده کنند.
رویکردهای کارکردیسازی و کارکردگرایی
فیضی جهت روشن شدن جایگاه کاربردیسازی علم در هر کدام از رویکردهای مطرح شده، ابتدا به توضیح مکتب فلسفی پراگماتیسم پرداخت و عنوان کرد که این مکتب که بنیانگذار آن ویلیام جیمز است، بیشتر به عمل گرایی تمایل دارد. به گونهای که کار دانش را کشف حقیقت نمیداند بلکه در تلاش برای برطرف کردن نیاز و سود رساندن (به معنای ماتریالیستی آن) باید باشد.
او همچنین توضیح داد که رویکرد کاربردیسازی که توسط گیبونز در اوایل قرن نوزدهم مطرح شد نیز به دنبال کاربردیسازی دانش بوده است، این کاربردیسازی نیز در تلاش به تولید فناورانه علم است. در مقابل کارکردگرایی که به دنبال حفظ وضع موجود است، کاربردیسازی علم را به سوی دانشی که سود در زندگی فردی و اجتماعی و ایجاد انسجام در جامعه دارد، میداند.
کاربردیسازی علم در پارادایمهای دانشی سکولار و اسلامی
فیضی با اشاره به اینکه علوم انسانی اسلامی و دانش سکولار به لحاظ معرفت شناسی، هستی شناسی، روش شناسی دارای تفاوتهای عمدهای هستند، بیان کرد که علوم انسانی اسلامی به دنبال ایجاد جامعهای توحیدی است بر این اساس دانشی کاربردی است که سود و منفعتی در تولید چنین جامعهای دارد و لازم است بدانیم که سود و منفعت در این پارادایم با سود و منفعت عمل گرایی متفاوت خواهد بود.
در ادامه نشست، جلسه پرسش و پاسخی در خصوص ارتباط کاربردیسازی علم و روش تحقیق کاربردی، همچنین ارتباط میان رویکردها و معادلهای عنوان شده و در نهایت چگونگی ارتباط آن با علوم قرآنی صورت گرفت.
انتهای پیام