هدف از خلقت، عالم و عابد شدن انسان است

به گزارش ایکنا؛ حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی رستم‌نژاد، عضو هیئت علمی جامعة‌‌المصطفی(ص) 5 اردیبهشت‌ماه در ادامه مباحث تفسیری به آیه 118 هود اشاره کرد و گفت: برای رسیدن به جامعه، امت و تمدن اسلامی، عناصر و ابزار و مهارت‌هایی لازم است و افراد و جامعه در این زمینه تکالیفی دارند، زیرا امت‌سازی مسئله جبری نیست، همانطور که فرد در انتخاب دین و آئین خود آزاد است. 

 

وی افزود: همانطور که ما در انتخاب دین فردی لا اکراه داریم، در مورد جامعه هم برای نمونه شدن حتماً باید اراده و خواست انسان‌ها وجود داشته باشد، زیرا جبراً چیزی رخ نمی‌دهد و باید برای تحقق آن فداکاری کرد، لذا در قرآن کریم بیان شده است «وَلَوْ شَاءَ رَبُّكَ لَجَعَلَ النَّاسَ أُمَّةً وَاحِدَةً وَلَا يَزَالُونَ مُخْتَلِفِينَ»؛ اگر خدا می‌خواست همه را یک جامعه یکپارچه و متحد قرار می‌داد.

 

رستم‌نژاد تصریح کرد: در مورد جبر و اختیار، آیات فراوانی در قرآن وجود دارد که مؤید آن است که اراده تک تک افراد در سرنوشت فرد و جامعه دخیل است؛ لذا در آیه 29 کهف فرمود: «وَقُلِ الْحَقُّ مِنْ رَبِّكُمْ فَمَنْ شَاءَ فَلْيُؤْمِنْ وَمَنْ شَاءَ فَلْيَكْفُرْ»؛ متاع کفر و دین بی‌مشتری نیست/ گروهی آن، گروهی این پسندند؛ یا فرمود: «إِنَّا هَدَيْنَاهُ السَّبِيلَ إِمَّا شَاكِرًا وَإِمَّا كَفُورًا».

 

معاون آموزش حوزه‌های علمیه اظهار کرد: لذا در این آیه «وَلَوْ شَاءَ رَبُّكَ لَجَعَلَ النَّاسَ أُمَّةً وَاحِدَةً وَلَا يَزَالُونَ مُخْتَلِفِينَ» فرمود که شما دائما در اختلاف هستید؛ یعنی ملت‌های گوناگون با سلایق مختلف و ... دائما خواهند بود، مگر کسانی که خدا بر آنها رحم کرده و اساسا برای رحمت خلق کرده است «إِلَّا مَنْ رَحِمَ رَبُّكَ وَلِذَلِكَ خَلَقَهُمْ وَتَمَّتْ كَلِمَةُ رَبِّكَ لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنَ الْجِنَّةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ». در اینجا وارد فلسفه خلقت می‌شویم؛ یعنی خدا انسان‌ها را برای رحمت خلق کرده است.

 

عضو هیئت علمی جامعة‌المصطفی اضافه کرد: در قرآن در مورد فلسفه آفرینش، عبارات مختلفی دارد. در جایی فرمود ما جن و انس را خلق نکردیم، مگر برای اینکه عبادت کنند؛ در آیه دیگر فرمود: هفت آسمان را آفرید و از زمین هم به این صورت خلق کرد و همه را خلق کرد تا عالِم شوید.

 

رستم‌نژاد بیان کرد: عبادت و علم، فلسفه خلقت عالَم بیان شده است که این در ظاهر با آیه گذشته 118 هود یعنی خلق برای رحمت متفاوت است؛ ولی در حقیقت اختلافی بین اینها نیست، زیرا اگر انسان را به یک ابزار مانند ماشین لباسشویی تشبیه کنیم، می‌بینیم که لباسشویی برای شستن لباس است، یعنی هدف صانع این است که این دستگاه با هدفی ساخته شود.

 

وی افزود: بنابراین آنجا که از علم و عبادت سخن گفته، یعنی هدف انسان و مخلوق را در نظر گرفته است، ولی آنجا که سخن از رحمت است، یعنی هدف خود خدا از خلقت را بیان کرده که همان رحمت است. چون خدا رحیم و رحمان و رازق و خالق است، پس باید مخلوقاتی باشند که این صفات او تجلی یابند.

 

معاون آموزش حوزه‌های علمیه تصریح کرد: معرفت بالاترین نوع عبادت است و هیچ تنافی میان این سه هدف وجود ندارد. خلقت و دین و شریعت و قرآن هم برای رحمت است، همانطور که خلقت پیامبر هم برای رحمت است؛ به همین دلیل در همه سوره‌های قرآن، جز برائت همه جا ابتدا به بسم الله شده است. در آیه شریفه داریم که «کتب علی نفسه الرحمه»؛ خدا رحمت را برای خود ضروری کرد تا در روز قیامت همه را جمع کند، زیرا روز قیامت روز بروز رحمت و قدرت واسعه الهی است.