مسابقات مجازی بین‌المللی و نسبت مدیران امور قرآنی با این رویداد

داود جعفری، قاری، فعال قرآنی و مسئول جشنواره تلاوت‌های مجلسی طی یادداشتی که آن را در اختیار ایکنا قرار داده است به تحلیل مسابقاتی که به صورت آزاد و در بستر فضای مجازی از سوی برخی کشورها رواج یافته است، پرداخته و آن را به عنوان راهی برای ارتقای دیپلماسی مبتنی بر فعالیت‌های قرآنی از سوی جمهوری اسلامی برشمرده است. مشروح این یادداشت در ادامه آمده است.

بسم الله الرحمن الرحیم

«رَسُولًا يَتْلُو عَلَيْكُمْ آيَاتِ اللَّهِ مُبَيِّنَاتٍ لِيُخْرِجَ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَمَنْ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ وَيَعْمَلْ صَالِحًا يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا قَدْ أَحْسَنَ اللَّهُ لَهُ رِزْقًا»(سوره طلاق/ ۱۱)

با توجه به گستردگی و تغییرات پرسرعت تکنولوژی و به‌خصوص فضای مجازی در 10 سال اخیر گویا مرزهای تبلیغ و ترویج و نیز توسعه فرهنگ قرآنی در جمهوری اسلامی و جامعه جهانی بسیار بالا رفته؛ هر چقدر سرعت خودمان را افزایش می‌دهیم تا مطابق سرعت و زمان متناسب با آن پیش برویم، اما به‌ خاطر برخی تصمیمات در حوزه مدیریت امور قرآنی کشور ناچار هستیم با سرعت تعریف شده حرکت کنیم که این امر باعث می شود تا عقب‌ماندگی مستمر و پیوسته‌ای را دائماً تجربه کنیم.

ویروس کرونا و همه‌گیری آن و پیش‌بینی زودهنگام افراد باهوش و متخصصان حوزه فرهنگ قرآنی در جهان، فعالیت‌های غیر حضوری را گسترش داده و شاهد هستیم، بخش خصوصی به رغم همسان‌سازی خود با شرایط موجود و پیش رو فعالیت خود را برای تغییر رویکرد فعالیت های قرآنی از حاکمیت‌ها و دولت‌ها بیشتر کرده و توانسته از تشکیل جلسات اداری، تخصصی، تصمیم‌گیری، اجراء و امثالهم در روند معمول اداری پیشی بگیرد.

یکی از این اتفاقات در حوزه قرآن برگزاری کلاس‌های آموزش آنلاین و نیز راه‌اندازی مسابقات قرآن چه داخلی و چه بین‌المللی از سوی مؤسسات، مراکز اسلامی، NGOها و ... است.

به لطف کرونا همه فهمی این موضوع که می‌توان از ابزارهای موجود در فضای مجازی بهره کافی و کم‌هزینه را برد، روز به روز در حال افزایش بوده و تغییر ذائقه‌های فردی و اجتماعی به این سمت را با سرعت غیر قابل پیش‌بینی شاهد هستیم.

به شخصه کاری با نفس برگزاری مسابقات آزاد و بین‌المللی به طور غیر رسمی از جانب دولت‌ها و حاکمیت‌ها ندارم، اما مطلب مهم این است که مخاطبان این مسیر و این رویکرد بسیار پرسرعت در حال رشد و شکوفایی هستند. مزیت‌های ممکن در اینگونه مسابقات باعث شده تا علاقه‌مندان زیادی با سرعتی پیش‌بینی نشده به سمت آن گرایش پیدا کنند.

نام‌نویسی از راه دور، ارسال فایل صوتی و تصویری در کمترین زمان ممکن، کاهش چشمگیر اضطراب ناشی از حضور در رقابت حضوری، نحوه حضور در این رقابت‌ها، به کارگیری داوران بومی منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای، بدون تردد، بدون اقامت و هزینه‌های مختلف، روش‌های گزینشی ساده و بدون تشریفات متداول دولتی برای حضور، امنیت و سلامت صد در صدی غیر حضوری، جوایز متنوع و ساخت رزومه‌ای از نحوه شرکت در مسابقات بین‌المللی مختلف در کمترین زمان ممکن همه و همه مزیت‌های انکارناپذیر و وسوسه‌انگیز برای حضور در این رقابت‌ها از دو نوع داخلی و بین‌المللی را فزون بخشیده و رغبت اجتماعی و سرعت جابجایی پیام‌ها و پیامدها و نیز تبلیغات را با سرعت بسیار بالا صورت داده است.

پیش‌بینی می‌شود اینگونه رقابت‌ها در بستر فضای مجازی به سرعت رو به افزایش گذاشته و با توجه به کم‌هزینه بودن آن کثرت قابل توجهی را در پیش روی خود داشته باشد. در این میان علاقه‌مندانی از ایران اسلامی با مختصری آشنایی و حضور در شبکه‌های اجتماعی همچون «فیس‌بوک»، «توئیتر»، «اینستاگرام»، «تلگرام» و پیام‌رسان‌های مشابه بلافاصله با این مراکز مرتبط شده و همچون غالب کشورهای دیگر با سرعت وارد چرخه مسابقات می‌شوند.

خوشبختانه روند حضور عزیزان و کسب نتایج مختلف که عموماً یا رتبه اول بوده و یا در بین پنج شرکت‌کننده برتر این رقابت‌ها خواهند بود نه جای تعجب بلکه دریچه‌ای متفاوت از روال معمول تبلیغ و ترویج قرآن جمهوری اسلامی ایجاد کرده است و گویا این افراد بدون آنکه خود بدانند به یکی از مبلغان قرآنی جمهوری اسلامی ایران تبدیل شده‌اند.

بله، در چند جمله باید بدانید که در برخی از این مسابقات مانند مسابقات مجازی کشور بحرین به علت جوایز بسیار ارزنده مالی بعضاً تا ۱۰ هزار نفر به صورت آزاد شرکت می‌کنند و بعد از چهار مرحله غیر حضوری پنج نفر برتر به بحرین اعزام می‌شوند، یا در مسابقاتی دیگر نیز تقریباً قریب به همین مقدار شرکت‌کننده کمی کمتر یا بیشتر حضور خواهند داشت، یکی از جاذبه‌های این گونه مسابقات عدم محدودیت طیف شرکت‌کنندگان از یک کشور بوده و بعضاً شاهد هستیم ده‌ها و صدها نفر می‌توانند از یک کشور در آن مسابقات شرکت کنند.

نکته بسیار مهم در اینگونه رقابت‌ها که بسیار ارزشمند و برای جمهوری اسلامی سودمند خواهد بود، آن است که در برخی از این رقابت‌ها کشورهایی متولی برگزاری آن هستند که مناسبت‌های سیاسی، فرهنگی، اجتماعی با جمهوری اسلامی ایران نداشته و بعضاً در تضاد با شیعیان و حتی اهل سنت ایرانی نیز فعالیت دارند، اما تنها بر پایه تلاوت و قرائت قرآن می‌توان با آنان اشتراکاتی را به وجود آورد که به شکل رسمی و از سوی متولیان قرآنی کشور شاید هرگز نتوان این اشتراکات را ساخت.

مهمتر آنکه علاقه‌مندان قراء و حفاظ شرکت‌کننده به صورت آزاد از کشورمان با ارتباطی به شکل توسعه فرهنگ قرآنی ملل مختلف این تعاملات را به شخصه تسهیل کرده و کاملاً نیز از سوی این مراکز برگزارکننده پذیرفته می‌شوند و این همان نقطه اتصالی است که می‌توان از آن به عنوان صدور اهداف انقلابی نام برد.

کشورهایی مانند قطر، بحرین، الجزایر، مراکش و امثالهم تحت سلطه ادبیات و سیاست‌های عربی عربستان سعودی هستند، اما در همین برهه اندک شاهد هستیم که شرکت‌کنندگانی از جمهوری اسلامی ایران حائز رتبه‌های برتر این رقابت‌ها شده و به نوعی پرچم دار شیعه و ایران اسلامی به حساب می‌آیند.

اینجا یک سوال پیش می آید؛ این افراد بعد از کسب این رتبه و افتخار با نام سرزمین مقدس ایران اسلامی چرا همانند یک قهرمان قرآنی مورد حمایت و محبت متولیان داخلی قرار نمی‌گیرند و بعضاً اخباری جسته و گریخته از آنان را شاهد هستیم و اتفاقاً به خاطر محدودیت‌های داخلی در حوزه‌های رسمی حتی تمایل به اعلان کسب رتبه برتر در این رقابت‌ها نبوده و نیستند!؟

آیا نشنیده‌ایم که مقام معظم رهبری فرمودند: قهرمانان قرآنی را ارج بنهید و حمایت کنید. سؤال اینجاست؛ کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآن کریم که مسئولیت آن را وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بر عهده دارد و نیز شورای توسعه فرهنگ قرآنی، شورای عالی قرآن، کمیته اعزام، ستاد عالی مسابقات قرآن جمهوری اسلامی تا این لحظه نظری خاص در خصوص این اتفاق اجتماعی، بین‌المللی و قرآنی در سطح کشورهای اسلامی را بیان نداشته‌اند.

این موضوع را حتما باید با دقت بدانید که شاید اکثر مسابقاتی که نمایندگان جمهوری اسلامی ایران به شکل رسمی و از سوی دولت جمهوری اسلامی در سطح بین‌الملل آن شرکت کرده و کسب عنوان می‌کنند، حتی کمیت و کیفیت لازم در سطح برخی از این مسابقات مجازی بین‌المللی را نداشته و هر دوره شاهد هستیم با آنکه به شکل رسمی از جمهوری اسلامی برای حضور در این رقابت‌ها دعوت می‌شود، اما به راحتی حقوق قاریان و حافظان ما در این رقابت‌ها پایمال و با ناداوری‌هایی روبرو شده و از گردونه حذف می‌شوند.

این در حالی است که با اندک توجه و حمایت از نفرات برگزیده مسابقات بین‌المللی فضای مجازی و اعطای مدرک معادل یا امتیاز معادل یا به رسمیت شناختن این نفرات سیل عظیمی از قراء و حفاظ می‌توانند در اینگونه رقابت‌های آزاد در کنار رقابت‌های رسمی و دولتی حضور داشته و با کسب عناوین برتر رتبه جمهوری اسلامی ایران را در مدت زمان کوتاهی در سطح بین‌الملل افزایش چشمگیری داده و می‌توان گفت قدرت تلاوت ایران اسلامی را بر جامعه برگزارکننده مسابقات بین‌المللی و نیز دولت‌های برگزارکننده و خصوصا افکار اجتماعی داخلی و خارجی افزایش و تحمیل کنند.

سؤال آخر این است که آیا اگر این افراد را که نه ریالی برای حضورشان و نه ریالی برای توفیقاتشان هزینه کرده‌ایم از گردونه توجه خارج کنیم و تنها با اعزام‌های رسمی که در چهل و یک سال گذشته به آن دامن زده‌ایم ادامه دهیم...! تکنولوژی و سرعت تغییرات مناسبات جهانی در حوزه قرآن به متولیان کشور این اجازه را خواهد داد که ایشان برای این حجم از عرضه و تقاضای جهانی تصمیم‌گیری کنند؟

حرف آخر را نیز اینگونه خاتمه خواهم داد. هیچکس در هیچ کجای این فضای پهناور دیجیتالی معطل هیچ مدیر و مسئول قرآنی از جمهوری اسلامی نخواهد ماند و هیچ شرکت‌کننده‌ای را نمی‌توان زیر فشار قرار داد که چرا در فلان مسابقه مجازی شرکت کرده است، پس فرهنگی پدید آوریم که دیگران تشویق به حضور و کسب امتیازی به نام جمهوری اسلامی ایران باشند.