بازخوانی عملیات اسکان حجاج ایرانی

به گزارش ایکنا به نقل از پايگاه اطلاع‌رسانی حج، یکی از قسمت‌های پرتلاش مجموعه عملیات حج که ماهیت کار آنها چه در طول سال و چه در زمان اقامت در تهران یکسان و از جنس اقدامات در ایام حج هست، بخش اسکان زائران است. به بیان دیگر مجموعه کارشناسان حوزه مسکن حج، چه در مدینه و مکه و چه در تهران در حال مذاکره و تنظیم قرارداد با هتل‌ها هستند.

عملیات اسکان زائران حج تمتع، معمولاً از لحظه پایان عملیات حج پیشین با ارزیابی هتل‌ها شروع می‌شود و چند ماه به طول می‌انجامد. در واقع بعد از اتمام موسم حج که حاجیان از سرزمین‌های منا و عرفات در حال بازگشت هستند، اعضای کمیسیون مسکن حج سال آینده مشخص می‌شوند؛ چراکه عملیات مسکن حجاج فرایندی طولانی و زمان‌‌بر مشتمل بر مذاکرات و بررسی‌های میدانی است. به منظور آشنایی بیشتر با فعالیت‌های این بخش با مرتضی اسدزاده، سرپرست اداره کل اسکان حج و عمره و مدیر اسکان عملیات حج در ایام پر ازدحام حضور حاجیان ایرانی در مکه گفت‌وگویی انجام شده است.

اسدزاده با بیان اینکه واحد عملیات اسکان حج نخستین گروهی است که وارد عربستان می‌شود، گفت: در زمان اجاره هتل‌ها با واحدهای دیگر عملیات حج از جمله واحد حمل و نقل، تدارکات و تغذیه، مراکز پزشکی و سایر بخش‌ها هماهنگی‌ داریم. اگر در زمان حضور حجاج در هر هتلی مشکلی وجود داشته باشد که قابل رفع باشد در قراردادهای سال بعد لحاظ و قبل از حضور حجاج آن مشکلات را مرتفع می‌کنیم. با توجه به اهمیت این حوزه در رضایت‌مندی حجاج تقریباً تمام واحدهای‌ ستادی با این بخش همکاری دارند. موضوع دیگری که علاوه بر اسکان حجاج در مکه و مدینه بر عهده این بخش گذاشته شده است توزیع خیام و اسکان حجاج در مشاعر مقدسه می‌باشد. مسئولیت پیگیری و اخذ نقشه‌های منا و عرفات از شرکت مطوفین ایران و توزیع بین هتل‌ها و کاروان‌ها از مسئولیت‌های بخش اسکان حج و عمره سازمان حج است.

وی افزود: تمام کشورها با شرکت مطوفین حجاج ارتباط دارند که به لحاظ پیگیری امور واسط میان آن‌ها و وزارت حج عربستان است. اگر در تکمیل و تجهیز هتل‌ها به مشکلی برخورد کنیم کار ما را در واقع پیگیری می‌کند.

مسئول اسکان عملیات حج با اشاره به فعالیت سامانه اسکان زائران بیان کرد: در کنار مذاکرات و بررسی میدانی هتل‌ها همکاران ما در طول عملیات حج مشغول شناسایی هتل‌های جدید و تکمیل بانک اطلاعاتی شان هستند. تمام اطلاعاتی که از هتل‌ها دریافت می‌کنیم در سامانه جامع اسکان بارگذاری و به‌روزرسانی می‌شود.

وی با بیان اینکه وظیفه مذاکره با مالکین، تکمیل بانک اطلاعاتی، ارزیابی هتل‌ها از نظر کیفیت، گروه قیمتی و دریافت نقشه از وظایف ستاد اسکان حج است، گفت: عربستان سامانه‌ نرم‌افزاری به نام مسار الکترونیکی ایجاد کرده است که تمام کشورها باید اطلاعات هتل‌ها را در آن سامانه وارد نمایند. چرا که هتل‌ها باید دارای استاندارد باشند و مجوزهای لازم در زمینه‌های آتش‌نشانی و سیستم آب و برق را اخذ کرده باشند تا در این سامانه ثبت شوند. حتی پرداخت اقساط اجاره نیز از همین طریق انجام می‌شود.

مسئول اسکان عملیات حج افزود: از لحاظ گروه قیمتی دوستان مجرب هر سال بعد از حج قیمت هتل‌ها را به‌روز رسانی می‌کنند تا برای ثبت‌نام و کاروان بندی سال آینده آماده باشند. کار تخصیص و توزیع هتل‌ها به کاروان‌ها هم یکی کارهای مهم ماست که با توجه به تجربه سال‌های قبل، درخواست استان‌ها و شرایط اقتصادی و اجتماعی آن‌ها، کاروان‌های ارزان‌قیمت یا با امکانات رفاهی بالاتر تخصیص داده می‌شود. البته عموما به نوعی برنامه ریزی می‌شود که از بیشتر گروه‌های قیمتی به استان‌های مختلف تخصیص داده شود و حجاج عزیز در انتخاب گروه‌های قیمتی مختلف مخیر باشند.

وی با بیان اینکه کار امتیاز‌دهی هتل‌ها نیز در همین حوزه انجام می‌شود، گفت: هیئت گردشگری و سیاحتی عربستان هتل‌ها را بر اساس استانداردهای تعریف شده کشور عربستان امتیاز بندی می‌نماید. ولی ما الگوی امتیازدهی و گروه‌بندی‌ ویژه خودمان را داریم. بر اساس آیین‌نامه‌های مصوب سازمان حج، قیمت هتل‌ها در گروه‌های مختلف از درجه ۱ الی ۴ تبه‌بندی می‌شوند که ما عموما با توجه به شرایطی که تایید شده از هتل‌های ردیف ۲ و ۳ استفاده می‌کنیم. بعد از ارزیابی و تعیین درجه قیمتی هتل با تجمیع قیمت هتل‌های مکه و مدینه، رقم نهایی برای ثبت‌نام به زائر اعلام می‌شود.

مسئول اسکان عملیات حج با بیان اینکه مذاکرات با مالکان هتل ها در داخل کمیسیون مسکن انجام می‌شود، گفت: براساس آئین‌نامه مالی و معاملاتی سازمان حج، مسئولان طراز اول بیشتر ادارات سازمان به همراه چند کارشناس مسکن در این کمیسیون عضو هستند که تمام عملیات مذاکره تا اجاره هتل‌ها را انجام می‌دهند. در فرآیند اجاره هتل ها مصوب شده که برای انتخاب هتل‌ها در سال آتی، از طریق فراخوان هتل‌ها انتخاب شوند.

وی با بیان اینکه برای اسکان حاجیان امسال با 29 هتل در مکه مکرمه و 13 هتل در مدینه منوره قرارداد بسته‌ایم، گفت: سرانه متراژی براساس آئین‌نامه‌ها و بخشنامه‌های سازمان حج و براساس قوانین سعودی برای هر زائر در حدود 4 متر مربع است. سقف جمعیتی در یک اتاق در مکه مکرمه 4 نفر و در مدینه منوره تا 5 نفر است. با توجه به بافت و ساخت و ساز اتاق‌های بزرگ در مدینه منوره و مدت زمان کوتاه استقرار 5 تا 6 روزه زائران در مدینه منوره، به ویژه به جهت کاهش هزینه‌ها در برخی اتاق‌ها 5 نفر مستقر هستند.

اسدزاده با اشاره به دستورالعمل اجرایی اجاره هتل‌ها اظهار کرد: برای مثال ضابطه آسانسور در زمان پیک جمعیتی در حج تمتع تقریباً برای حدود ۲۰۰ نفر یک آسانسور متوسط دیده شده است. البته ممکن است که این وضعیت در برخی هتل‌ها شرایط بهتر یا برای برخی از هتل ها شرایط بدتر باشد. البته باید دقت داشت که ظرفیت عددی برخی هتل‌ها مناسب برای حج تمتع ساخته نمی‌شوند.

وی تصریح کرد: در موسم حج ظرفیت هتل‌ها بر اساس میزان اعلامی کمیته اسکان عربستان مشخص می‌شود و اگر جمعیت کمتری ساکن شوند، هزینه بیشتری به زوار سرشکن می شود. اکنون تقریباً نزدیک به 10 تا 15 درصد کمتر از ظرفیت و مجوز اسکان در این هتل ها اسکان داده می‌شوند.

مسئول اسکان عملیات حج درباره مشکل تردد حجاج در هتل ها گفت: با توجه به اینکه رفت و آمدهای حجاج بیشتر کاروانی است و همه در زمان‌های یکسان به حرم مشرف یا به رستوران می‌روند. در ساعات پیک جمعیتی هتل آسانسورها نمی‌توانند خدمات لازم را ارائه کنند. البته مدیران مجموعه‌ها می‌توانند برنامه‌ریزی‌ کنند و آسانسورها را زوج و فرد یا مخصوص خانم ها و آقایان کنند تا ترافیک آن کمتر ‌شود ولی باز اکثر هتل‌ها در موسم حج مشکل آسانسور خواهند داشت.

وی در پاسخ به اینکه مهم‌ترین چالش‌های بخش اسکان چیست، بیان کرد: کار حج پر از چالش است. صدور ویزا خودش مهم‌ترین چالش است. نبود سفارتخانه و ارتباطات سیاسی کار را مشکل می‌کند. امسال شاید در حدود یک یا دو ماه با تاخیر آمدیم. بزرگترین چالش‌های کنونی دیر آمدن عوامل اجرایی و ستادی است. اکنون خدا را شکر مشکلی نداریم، ولی حضور سر وقت بسیار کارگشاست.

اسدزاده با اشاره به چالش جابجایی پول با توجه به تحریم‌های بانکی، تصریح کرد: البته این موضوع با کوشش مسئولان انجام می‌شود و به جهت موعد قراردادها نگرانی داریم. خدا را شکر ما با مالکین مشکل خاصی نداریم و 99 درصد از طرف‌ قراردادهای ما در خدمات رسانی کم نمی‌گذارند، مگر اینکه اتفاقی بیفتد و مثلاً یک آسانسور خراب بشود. اگرچه بحث رقابت و قیمت در هتل‌ها وجود دارد ولی آنها واقعاً دوست دارند خدمات ارائه دهند.

وی در پاسخ به این سؤال که آیا در زمینه مسکن نیز با کشورهای دیگر رقابت داریم، بیان کرد: ما با کشورهایی که فرهنگ مان به آنها نزدیک است مانند ترکیه و عراق رقابت داریم. برای مثال برخی خیابان‌ها برای آفریقای‌ها یا اندونزیایی‌هاست که اجاره می‌کنند تا به سمت حرم پیاده‌روی کنند. اینها برای زائر خودشان فقط اسکان دارند و خدمات خاصی هم ندارند، اما با توجه به نزدیکی فرهنگ ما به ترکیه و عراق، به سراغ هتل‌های مشترک می‌رویم و نوعی رقابت وجود دارد.

مسئول اسکان عملیات حج با بیان اینکه خدماتی که ایران از مالکان هتل ها می‌گیرد زبان زد همه کشورهاست، عنوان کرد: صاحبان هتل ها می‌گویند که ایران خدمات زیادی برای زائران از ما می‌خواهد. همه جا در مکه و مدینه می‌دانند که قراردادی در حدود 15 صفحه‌ با مالکان می‌بندیم. البته هم خدمات و هم تعهدات بیشتر است. بسیاری از کشورها فقط محل اسکان دارند و زائر فقط در هتل استراحت می‌کند.

وی افزود: با این وجود بسیاری از مالک‌ها تمایل دارند با ما کار کنند. به خاطر اینکه از نظم و امانتداری ایرانی‌ها راضی هستند. خودشان می‌گویند زمانی که زائران ایرانی می‌آیند و زمانی که می‌روند هتل همان گونه است. بیش از 20 سال است که با برخی از مالکان کار می‌کنیم. عموماً کسانی که با ما کار می‌کنند، نمی‌خواهند هتل را به کشور دیگری اجاره بدهند. اکنون مالکینی داریم که بیش از 20 سال با آنها همکاری داریم و هر سال هتل جدیدی به این امید که ما بگیریم، می‌سازند.

اسدزاده با بیان اینکه حداقل خدمات هتل‌ها تقریباً در حد هتل‌های سه ستاره است، بیان کرد: یکی از مزایای خاص ما شارژ نوبه ای یا دوره ای اتاق‌هاست. آنان می‌بایست ملحفه، روبالشی، شامپو، صابون و دستمال کاغذی را به صورت برنامه‌ریزی شده هر 5 روز یکبار شارژ کند. همچنین مالکان را متعهد کردیم که بنابه درخواست زائر اقلام مورد نیاز را هر وقت زائری درخواست داشت تامین کند. اگر مالک به تعهدش عمل نکرد، خودمان تأمین و بعد مالک را جریمه می‌کنیم. البته برای مجموعه‌ای با چند هزار زائر ممکن است که اتفاقات اجتناب‌ناپذیر و غیرمترقبه‌ای رخ بدهد اما مالکین متعهد هستند که در کمترین زمان رفع اشکال کنند.