موسیقی اصیل تعزیه در معرض خطر است
یک پژوهشگر حوزه موسیقی تعزیه با بیان اینکه در گذشته تعامل صحیحی میان موسیقی‌دان‌ها و تعزیه‌خوان‌ها وجود داشت، گفت: متأسفانه اخیراً موسیقی‌های نامناسبی در تعزیه‌ها نفوذ پیدا کرده است که باعث از بین رفتن تعزیه اصیل می‌شود.
به گزارش ایکنا از اصفهان، آیین رونمایی از آلبوم «نغمه‌های عاشورایی» همراه با اجرای قطعاتی از این آلبوم، روز گذشته، هفتم مردادماه در هنرسرای خورشید اصفهان برگزار شد.
محمدرضا قربانی، خواننده آلبوم نغمه‌های عاشورایی با بیان اینکه قطعات این اثر شامل نواهای قدیمی و پیش‌واقعه‌های تعزیه است، اظهار کرد: هدف این بود که ملودی‌های قدیمی که به اشتباه خوانده می‌شوند و اثر موسیقیایی خود را از دست داده‌اند، ثبت شوند. اکنون این آلبوم نه تنها در ایران، بلکه در تمام پلتفرم‌های جهانی موسیقی موجود است و پخش می‌شود و موسیقی‌دان‌های خوب ایران در اصفهان و تهران آن را تنظیم کرده‌اند.
در ادامه، حسن منصوری، پژوهشگر در حوزه موسیقی تعزیه و نوازنده نی به بحث درباره شبیه‌خوانی و پیش‌واقعه‌ها پرداخت و گفت: کلمه «پیش» در فرهنگ ما بسیار پرکاربرد است. مثلاً، در موسیقی، پیش‌درآمد و پیش‌تحریر و در گوشه‌ها، پیش‌زنگوله داریم، یا در تئاتر قبلاً مرسوم بود که پیش‌پرده اجرا می‌کردند. پیش‌پرده‌ها معمولاً قطعاتی ضربی مربوط به نمایش‌هایی بودند که قرار بود اجرا شوند، یا معضلات اجتماعی را در قالب طنز به‌‌صورت شعر و گاهی همراه با موسیقی یا بدون آن اجرا می‌کردند. در روضه‌خوانی‌ها، اکثر منبری‌ها، پیش‌منبری‌خوان داشتند، یعنی یک مداح قبل از روحانی بالای منبر می‌رفت و اجرا می‌کرد.
وی افزود: در هر صورت، کلمه «پیش» کاربرد فراوان دارد و در موسیقی تعزیه، با عنوان پیش‌واقعه یا پیش‌خوانی شناخته می‌شود. پیش‌واقعه‌ها در تعزیه، مختصری از جریانی هستند که قرار است در خود واقعه اتفاق بیفتد. آلبوم نغمه‌های عاشورایی، یک کار هنری و سمبلیک بسیار مناسب است که جامعه می‌تواند از آن استفاده کند. البته به‌دلیل اینکه کل پیش‌واقعه‌ها در آلبوم نیست و نمی‌توان اشعار را در تعزیه خواند، نمی‌تواند برای تعزیه‌خوان‌ها الگو باشد.
این پژوهشگر موسیقی تعزیه تصریح کرد: مشخص نیست که موسیقی‌دان‌ها صورت امروزی پیش‌واقعه‌ها را شکل داده‌اند یا تعزیه‌خوان‌ها؛ آنهایی که اهل تعزیه هستند، می‌دانند که بعد از صفویه ممنوعیت اجرای موسیقی در ملأ عام شدت پیدا کرد و موسیقی‌دان‌ها برای فراموش نشدن این پیش‌واقعه‌ها، آنها را به روضه‌خوان‌ها و تعزیه‌خوان‌ها آموزش دادند، چون مردم عادی آن زمان سواد موسیقیایی نداشتند و نمی‌توانستند چنین چیزی را ابداع کنند. قطعاً روضه‌خوان‌ها نیز روی این نواها تغییراتی ایجاد کرده و اضافات یا تخلیص‌هایی انجام داده‌اند.
وی ادامه داد: آنچه مشخص است اینکه، موسیقی‌دان‌ها و روضه‌خوان‌ها با هم در تعامل بودند و چه بسا بسیاری از ملودی‌ها در تعزیه‌ها خوانده می‌شد. مثلاً، پیش‌واقعه حر در آلبوم نغمه‌های عاشورایی را آقای ملک‌مسعودی از ملودی لری لاله سرخ آورده است. بنابراین، می‌توان گفت تعامل صحیحی میان این دو وجود داشت.
منصوری بیان کرد: در زمان کودکی من، مرحوم اصغر ابراهیم در تعزیه حبیب‌آباد از فلوت فلزی استفاده می‌کرد. آن زمان هنوز استفاده از ترومپت مرسوم نبود و او همین پیش‌واقعه حر را با ریتم بالا برای اسب‌دوانی‌ها استفاده می‌کرد. ارتباط این دو گروه، یعنی موسیقی‌دان‌ها و تعزیه‌خوان‌ها در آن زمان بسیار خوب بود، به‌دلیل اینکه هر دو گروه اصیل بودند و در موسیقی ایرانی ریشه داشتند. متأسفانه اخیراً بعضی از موسیقی‌های لس‌آنجلسی در تعزیه‌ها نفوذ پیدا کرده است که تعزیه را از اصل خودش دور می‌کند. جای این موسیقی‌ها در تعزیه امام حسین(ع) نیست و باعث از بین رفتن تعزیه اصیل می‌شود.
گزارش از مسعود احمدی
انتهای پیام
