عرفه و گردهمایی امت زیر سایه توحید

وقوف در سرزمین عرفات یکی از  آئین‌ها و مناسک واجب حج است. زائرین خانه خدا در هشتم ذی حجه پس از محرم شدن ووقوف در منا، صبح نهم ذی الحج عازم وادی عرفات می‌شوند.

حج‌گزاران با دعا و نیایش به درگاه پروردگار عالم از او می‌خواهند نظر لطف خود را به آنها کرده تا بار دیگر اجازه ورود به حرم امن الهی را داشته باشند.

وادی عرفات، بیابان صاف و همواری است که در دامنه کوه جبل الرحمه در 25 کیلومتری  جنوب شرق شهر مکه است و حج گزار در روز عرفه از ظهر تا غروب شرعی در عرفات می‌ماند و با ادای این رکن حج، نور معرفت پیوند میان او و عالم ملکوت را میسر می‌سازد.

شیخ مصطفی ابورمان، عضو اتحادیه علمای بلاد شام در اردن به مناسبت ایام عرفه و عید سعید قربان یادداشتی اختصاصی را در اختیار خبرگزاری ایکنا قرار داده که در ادامه می‌آید:

روز عرفه یکی از بزرگ‌ترین روزها نزد خداوند متعال و از بزرگترین مناسک حج شمرده می‌شود؛ کما اینکه گفته می‌شود حج عرفه است.

در دلیل نامگذاری روز عرفه روایت‌هایی مطرح است:

می‌گویند، عرفه از  تعارف به معنای آشنایی است؛ زیرا در آن مردم گرد هم می‌آیند و یکدیگر را می‌شناسند.

می‌گویند، عرفه از اعتراف به معنای اقرار است. زائران چون به گناهان خود اعتراف می‌کنند، از خداوند طلب آمرزش و بخشش می‌کنند.

می‌گویند که نام عرفه از عرف گرفته شده است که به معنای بوی مطبوع است؛ زیرا رایحه آن شیرین و معطر باقی می‌ماند.

می‌گویند حضرت آدم و حوا پس از هبوط از بهشت و آمدن به زمین‌ و بعد از جدایی طولانی در این سرزمین یکدیگر را یافتند و به همین دلیل، این منطقه  عرفات و این روز عرفه نام گرفته است.

عده‌ای نیز گفته‌اند عرفات به معنای آشنایی است و حضرت ابراهیم (ع) در این جا توسط جبرئیل با مناسک خود آشنا و به آنها آگاه شد. در حدیثی از امام صادق (ع) نقل شده که در وجه تسمیه عرفات فرمود: جبرئیل روز عرفه بر ابراهیم فرود آمد و به او گفت: به گناهانت اعتراف کن و مناسک را بشناس و لذا چون او اعتراف کرد و در پاسخ به سؤال آیا شناختی، پاسخ داد: شناختم، شناختم، آنجا را عرفات نامیدند.

فضائل روز عرفه

روز عرفه از بهترین روزها نزد خداوند متعال است روزی از روزهای ذی حجه از ماه‌های حرام که در آن بزرگ‌ترین مناسک رکن بزرگی از ارکان اسلام انجام می‌شود. در این روز حجاج از هر سو و به زبان‌ها و رنگ‌ها و راه‌های مختلف گرد هم می‌آیند و یکپارچه و متحد، تکبیرگویان و با دعا و تضرع رو به سوی درگاه الهی می‌کنند؛ زیرا عرفه بهترین روز است و دعا و نیایش در این روز بهترین نیایش‌هاست و در حدیث نقل شده که بهترین نیایش، نیایش روز عرفه است.

خداوند سبحان در این روز به اهل عرفه مباهات می‌کند به آن حالت معنوی که در آن هستند، از وحدت در دعا و نیایش و و وحدت در ظاهرشان، چرا که لباسشان یکی است و نوایشان لا اله الا الله است و دعایشان به درگاه پروردگار واحدی است. 

امام سجاد‌(ع) فرمود: عصر روز عرفه و ظهر روز دهم که حاجیان در منا حضور دارند، خدای سبحان بر ملائکه افتخار می‌کند و می‌فرماید: اینان بندگان من هستند که از راه‎های دور و نزدیک با مشکلات بسیار به اینجا آمده و بسیاری از لذّت‎ها را بر خود حرام کرده و بر شن‎های بیابان‎های عرفات و منا خوابیده و این چنین با چهره‌های غبارآلود در پیشگاه من اظهار عجز و ذلّت می‌کنند. اینک به شما اجازه دادم تا آنان را ببینید. آنگاه ملائکه‌‌ به اذن خداوند بر دل‎ها و اسرار نهان آنها آگاه می‌شوند.

انسان در عرفه و روز عید قربان، خود و مال و وقت خود را فدای خداوند متعال می‌کند، به یاد حضرت ابراهیم که در کمال تعبد و تقرب، فرزندش اسماعیل را به قربانگاه برد. چقدر بزرگ و شریف است این عمل و این آیین دین خدا که امت را با کلمه توحید پیوند می‌دهد.

این ایام همانطور که برای حجاج که از انجام ارکان حج به شور آمده‌اند، ایام مناسک و عبادت است ، برای غیر زائران نیز که شعائر خدا را گرامی می‌دارند با شور و شادی همراه است؛ همان طور که خداوند در آیه 32 سوره حج می‌فرماید: ذَٰلِكَ وَمَنْ يُعَظِّمْ شَعَائِرَ اللَّهِ فَإِنَّهَا مِنْ تَقْوَى الْقُلُوبِ این است (سخن حق) و هر کس شعائر (دین) خدا را بزرگ و محترم دارد این از صفت دلهای باتقواست.

توصیه به صدقه و ذکر صلوات

بزرگداشت روز عید قربان برای غیرحجاج هم با روزه گرفتن در این روز و قربانی کردن و توزیع گوشت قربانی بین فقرا و نزدیکان و خویشاوندان انجام می‌شود و هر عمل خیر دیگری از صدقه، ذکر صلوات و تکبیر و دعا در این روز وارد است.

آیا  قدر این ایام را می‌دانیم که در آن مسلمانان با ایستادن در یک مکان برای انجام مناسک حج وحدت خود را به نمایش می‌گذارند؟.

آیا مسلمانان از این همایش بزرگ و این گردهمایی برای پی‌ریزی پایه‌های وحدت، الفت و محبت در بین خود بهره‌مند شده‌اند در حالی که یکی از اهداف عرفه آشنایی بوده است؟

همان طور که در حدیث شریف آمده برترین دعا در روز عرفه ذکر «لا اله الا الله» است و البته دعاهای زیادی از ائمه، علما و اولیاء برای این روز وارد است که عظیم‌ترین و جامع‌ترین آن دعای آقایمان امام حسین(ع) است.

پروردگار در این روز بزرگ، مسلمانان را در سایه کلمه توحید جمع بفرما و همه ما را برای اطاعت از خود گرد هم آور و فرج آقایمان امام زمان(عج) را نزدیک بفرما.