لزوم حمایت حداکثری دولت و مجلس از بنیاد ملی نخبگان

به گزارش ایکنا، به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی بنیاد ملی نخبگان، آئین امضای تفاهم‌نامه همکاری بنیاد ملی نخبگان و سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران به منظور تحقق اهداف سند چشم انداز بیست ساله کشور در افق 1404، قوانین و برنامه‌های توسعه اقتصادی- اجتماعی، گسترش و تقویت تعاملات پژوهشی و اجرایی کشور و پیشتازی اقتصاد دانش بنیان به عنوان رکن اساسی در پیاده سازی اقتصاد مقاومتی در سال «تولید، دانش بنیان و اشتغال آفرین» در این سازمان برگزار شد.

ناصر باقری‌مقدم، قائم مقام بنیاد ملی نخبگان در حاشیه انعقاد این تفاهم نامه همکاری بیان کرد: من وجوه مختلف سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران را به خوبی می‌شناسم. از سال 1381 با بخش پیل سوختی سازمان فعالیت داشته و با همکاری اساتید این حوزه سند فناوری پیل سوختی کشور را تهیه کردیم. همچنین برگزیده شدن در جشنواره خوارزمی در سال 1386و کسب امتیاز نخبگی از بنیاد ملی نخبگان خاطره خوش دیگری است که به واسطه فعالیت دبیرخانه این جشنواره در سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران، از این سازمان برایم به جا مانده است.

باقری مقدم ادامه داد: دلایل دیگری چون همکاری و فعالیت مشترک با سازمان در زمینه باتری های لیتیومی(شارژ باتری خودروی برقی) و ... نیز موجب شده تا همکاری خوبی با سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی داشته باشیم و درحال حاضر نیز با پژوهشکده مطالعات فناوری سازمان ارتباط خوبی داریم.

وی افزود: بنیاد ملی نخبگان کم و بیش طرح‌های خوبی را در این سال‌ها پیاده‌سازی کرده است که برخی از آن‌ها مورد استقبال اساتید و اعضای هیات علمی قرار گرفته است. استراتژی ما در بنیاد، افزایش و یا رشد این فعالیت‌ها است. چالش ما در بنیاد این است که تعداد این کارها کم است. به طور مثال ظرفیت و یا تعداد طرح شهید احمدی روشن را در سال جاری از 200 طرح به 500 طرح ارتقاء دادیم. همچنین در تلاش هستیم که با نهادهای نخبگی همچون سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران کارهای مشترکی را نه در قالب یک طرح بلکه در قالب چند ده طرح احمدی روشن تعریف کنیم.

باقری مقدم همچنین اشاره کرد: به عبارت دیگر سازمان طرف بنیاد ملی نخبگان قرار می‌گیرد، به این معنا که سازمان طرح‌ها را تعریف می‌کند تا به جای انجام کارهای کوچک در طرح احمدی روشن، چند طرح احمدی روشن را به صورت یکجا داشته باشیم. حمید نادران، به عنوان رئیس بنیاد استان تهران در این حوزه اختیار تام دارد تا با سازمان پژوهش ها همکاری کند.

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان درخصوص طرح توانمندسازی برای اختراعات عنوان کرد: بنیاد آمادگی دارد که در این حوزه ورود کند. همچنین در تلاش هستیم که جشنواره رویش را که به دلیل شرایط کرونا و یا دیگر دلایل موجود برگزار نشده بود، امسال و یا اوایل سال آینده برگزار کنیم. طرح رویش، طرحی است که در آن جوانان کشور اختراعات خود را ارائه کرده و از میان این ارائه‌ها، اختراعات برتر انتخاب شده و مورد حمایت قرار می گیرند. در این راستا، فضای نخبگانی خوبی هم در کشور شکل می گیرد. لزومی ندارد که ما خودمان بازیگر میدان باشیم، بلکه سازمان‌های معتبری چون سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران می توانند این نقش را به عهده بگیرند.

وی ضمن بیان مسیرهای جذب نخبگان به عنوان اعضای هیات علمی گفت: در جلسه اخیر که در خدمت مقام معظم رهبری بودیم، ایشان تاکید بسیاری بر بحث جذب نخبگان داشتند. بنیاد ملی نخبگان سالانه 50 تا 60 نفر ظرفیت پذیرش دارد؛ چراکه جذب در دانشگاه‌ها سخت است. در حال حاضر برای سال آینده هدف‌گذاری 200 هیات علمی نخبه را داریم. در بحث جذب نخبگان ایرانی داخلی و خارجی سه راه وجود دارد؛ راه نخست، مسیر جذب عادی است که نخبگان می‌توانند برای برای کسب عنوان هیات علمی تلاش کرده و جذب شوند. راه دوم، از طریق بنیاد ملی نخبگان است، اما برخی اصرار دارند که در دانشگاه خاصی حضور پیدا کنند، در این صورت باید درخواست خود را بنویسند که اگر این کار نشد، گله‌مند نباشند که به عنوان نخبه در دانشگاه‌ها جذب نشدند.

به گفته باقری مقدم، هر دانشگاهی یک ظرفیتی دارد و بنیاد ملی نخبگان نمی تواند در این خصوص به دانشگاه‌ها تحکم کند. درحال حاضر مسیر سومی را طراحی کرده ایم که در آن از نخبگان می خواهیم که جایابی حضورشان را به بنیاد واگذار کنند. به نخبگان گفته ایم که پنج انتخاب دارند که دوتای آن دانشگاه و سه تای دیگر پژوهشگاه باشد تا بفهمیم نخبه می خواهد جذب هیات علمی شود یا صرفا اصرار دارد که جذب هیات علمی دانشگاه خاصی شود. با این سه مسیر هر کسی که صلاحیت عضو هیات علمی شدن را داشته باشد، می‌تواند به هدف خود برسد.

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان با اشاره به این نکته که بنیاد در هیچ کدام یک از طرح‌های اجرایی خود، اصرار قانونی ندارد که این وظیفه دانشگاه‌ها و یا پژوهشگاه‌ها برای شرکت در این طرح‌ها است، گفت: این بنیاد به هیچ کس دستوری نداده و صرفا مسیر را تسهیل کرده و مسیرهایی را پیش رو نهادها و سازمان‌ها قرار می‌دهد. به طور مثال برای اجرای طرح احمدی روشن، به هیچ دانشگاه و پژوهشگاهی دستور نمی‌دهیم که حتما در این طرح شرکت کند، اما می‌گوییم که اگر تمایل به حضور دارد، 50 درصد مشارکت از آن‌ها و 50 درصد دیگر مشارکت از سوی بنیاد ملی نخبگان است. البته که حدود هشت نفر از مستعدان نیز در اختیار دانشگاه‌ها و یا پژوهشگاه‌ها قرار می‌گیرد. امسال نیز طرح جدیدی را تحت عنوان طرح شهید بهشتی کلید زدیم. تمرکز اصلی در طرح احمدی روشن، بر دانشجویان مستعد است؛ اما در طرح شهید بهشتی به اساتید، پروژه رسانی شده و مورد حمایت قرار می‌گیرند. به بیان دیگر در طرح احمدی روشن، به دنبال به کارگیری مستعدان و دانشجویان نخبه بودیم، اما در طرح شهید بهشتی به دنبال به کارگیری اساتید نخبه هستیم.

وی ادامه داد: همچنین بندی هم به این طرح اضافه کردیم که کسانی که با سطح علمی دانشیار به بالا توسط رئیس دستگاه به بنیاد معرفی شوند و مورد تایید باشند، طرح های حل مساله به آن‌ها اختصاص پیدا می‌کند. برای شروع در سال آینده، 100 طرح این چنینی را تعریف خواهیم کرد و اگر دولت و مجلس شورای اسلامی حمایت حداکثری داشته باشند، هدف گذاری بنیاد چند هزار طرح است؛ چراکه مدل حل مسئله در کشور قطعا نتیجه مثبتی به همراه خواهد داشت.

ناصری مقدم با بیان اینکه پیشنهاد ما این بود که از 200 طرح احمدی روشن به 500 طرح رسیده و سال آینده به 1000 طرح برسیم، توضیح داد: درحال حاضر تعداد طرح‌های متقاضی محور که دستگاه‌ها 50 درصد هزینه آن را می دهند، حدود 900 طرح است، یعنی 400 طرح بیش از آن هدف گذاری که داشتیم. ماموریت بنیاد ملی نخبگان، تامین نیروی انسانی اقتصاد دانش بنیان است، ماده اولیه اقتصاد دانش بنیان، انسان است. اقتصاد دانش بنیان ماموریت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری است و در اسم این معاونت نیز آمده است؛ معاونت علمی و فناوری اقتصاد دانش بنیان. بنیاد ملی نخبگان بخش تامین نیروی انسانی را پذیرفته است تا مستعدان و نخبگان کشور را به این اقتصاد متصل کنیم.

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان ادامه داد: در مدت 10 سال گذشته، در مرکز داده بنیاد ملی نخبگان، 50 هزار فرد مشخص با کد ملی یکتا داریم. اما طبق استانداردهای جهانی کشورهای معمولی که ایران هم طبق تقسیم هوش جهانی، جزء کشورهای میانه محسوب می‌شود، دارای یک تا یک و دو دهم درصد جمعیت مستعد هستند. این عدد برای ایران، یک میلیون نفر است. ما از این تعداد، صرفا 50 هزار مستعد و نخبه داریم. اگر فرآیند شناسایی را افزایش بدهیم، حداقل یک میلیون نفر مستعد در کشور داریم و هدف گذاری بنیاد رسیدن به این عدد است.

وی با اشاره به اینکه درحال حاضر مشغول توسعه تعریف نخبگی هستیم، عنوان کرد: برای تعریف نخبه صنعتی و فناور سه شیوه نامه داریم تا آن‌ها را تعریف کنیم؛ یعنی در تعریف این دو نخبه، دیگر تعداد مقاله و معدل ملاک نیست، بلکه ملاک دستاوردهای فناوری و صنعتی فرد و گروه است. البته باید برای این کار شاخص‌هایی تعریف شود، چراکه نخبه بودن یک شان اجتماعی به همراه دارد و باید به کسانی اختصاص پیدا کند که نسبت به سایر افراد برتری علمی، فناوری و ... دارد. همچنین بنیاد درحال تعریف نخبه مدیریتی است تا بدانیم که مدیر نخبه به چه معناست؟ یا چه شاخص‌هایی دارد؟ باید براساس آن این اعتبار را به کسانی ببخشیم که به این کشور خدمت های مدیریتی، صنعتی و فناوری داشته‌اند.

ناصری مقدم درخصوص دسترسی شرکت‌های فناور به بانک اطلاعاتی نخبگان بیان کرد: این بحث از لحاظ تاکیدات شورای امنیت ملی محرمانه است اما می‌توان به صورت محدود و مشخص تعدادی از نخبگان را به ریاست سازمان معرفی کرد. نمی‌توان لیست کلی و یا جزیی نخبگان را به دستگاه‌ها داد و این بحث جزء محدودیت‌های کاری بنیاد است.

قائم مقام بنیاد در پایان سخنانش گفت: پیشنهاد من این است که با انعقاد این تفاهم نامه مشترک میان بنیاد و سازمان پژوهش‌ها، کارگروه مشترکی تشکیل شود و به نمایندگی از طرف بنیاد و سازمان در این حوزه ها هدف گذاری‌هایی صورت بگیرد تا کار شروع شود.

حسن زمانیان، معاون وزیر و رئیس سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران نیز در این نشست بیان کرد: امیدوارم که نتیجه این جلسات، پیشبرد اهداف کشور در عرصه علم، دانش، پژوهش و فناوری باشد. اخیرا چارت سازمانی سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران را بازنگری کردیم. آن چیزی که در گذشته خیلی برجسته نبود، بخش ارتباط با صنعت بود که در چارت جدید، معاونت ارتباط با صنعت راه اندازی شد که در ذیل آن، همکاری‌های نزدیک و دوجانبه ای با وزارت خانه و نهادهای اصلی کشور برقرار شد و کرسی های مختلفی تعریف شد.

رئیس سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران گفت: به طور مثال جلساتی با بنیاد مستضعفان داشتیم. در سازمان پژوهش‌ها کرسی ای تحت عنوان کرسی بنیاد مستضعفان راه اندازی کردیم و نشست‌های مختلفی با این بنیاد برگزار شد. طی برگزاری ای جلسات، 160 عنوان پژوهشی در بنیاد مستضعفان از نیازهای ضروری شان به سازمان ارائه شد.

وی افزود: همین جریان با سازمان انرژی اتمی، بنیاد شهید، کمیته امداد، وزارت دفاع، هلال احمر و ... را پیش بردیم و برای این نهادها در سازمان کرسی‌های مخصوصی تعریف شد. این جریان موجب ایجاد ارتباط متقابل با نهادهای نیازمند خدمات پژوهشی سازمان شد تا نقش سازمان پررنگ شود. آن نکته‌ای که فعالیت سازمان پژوهش‌ها را متمایز ساخته است، زنجیره خلق ایده تا محصول تجاری است. پژوهشکده‌های سازمان به عنوان مغزافزار و کسانی که ایده را تا تولید دانش فنی جلو می برند، فعالیت می‌کنند که پس از تولید دانش فنی، این جریان به شرکت‌های فناور سازمان واگذار می‌شود و آن‌ها نیز با مکانیزم‌های سخت افزاری محصول تجاری ایده خلق شده و تبدیل شده به دانش فنی را به صورت تجاری تولید می‌کنند.

رئیس سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران همچنین اشاره کرد: همچنین علاوه بر جشنواره خوارزمی، امسال به دلیل فرمان و شعار سال، یک شاخه به شاخه های جشنواره خوارزمی تحت عنوان شاخه فناوران و نوآوران اضافه کردیم. درحال حاضر در این جشنواره فراخوان طرح‌ها ارائه شده و درحال ارزیابی هستند.

وی گفت: یکی از برنامه‌های ما این است که تعداد اساتید کنونی سازمان را به دو یا سه برابر ظرفیت برسانیم. یکی از بخش‌هایی که در این جریان به آن توجه داریم، بنیاد ملی نخبگان است. بنابراین هر تعدادی که به سازمان معرفی شوند در رشته‌های مورد نیاز سازمان که فنی و یا علوم پایه است، جذب کرده و از حضور نخبگان در سازمان استقبال می‌کنیم.

زمانیان در پایان سخنانش اشاره کرد: سازمان پژوهش های علمی و صنعتی می‌تواند در بحث شناخت نخبگان مدیریتی، صنعتی و فناوری کشور به عنوان ارزیاب به بنیاد ملی نخبگان با توجه به آئین نامه‌هایی که بنیاد تدوین می‌کند، کمک کند.

در پایان این مراسم نیز، معاونان و روسای پژوهشکده‌های سازمان پژوهش علمی و صنعتی ایران، ضمن ارائه دغدغه‌ها و فعالیت‌هایشان در معاونت‌ها و پژوهشکده‌ها، ضمن اشاره به ظرفیت بالای این سازمان برای حضور نخبگان، پیشنهاداتی را درخصوص بهبود روند جذب و بکارگیری نخبگان و همکاری دو نهاد مطرح کردند.

شایان ذکر است: موضوع اصلی این تفاهم نامه، بهره‌مندی از ظرفیت‌های علمی نخبگان و استعدادهای برتر در توسعه نوآوری و پژوهش های علمی و صنعتی در راستای ایجاد رقابت پذیری بخش صنایع کشور و کمک به تحقق اقتصاد دانش بنیان است. این تفاهم نامه سه هدف مهم چون فراهم آوری زمینه‌های رسوخ دانش و فناوری‌های جدید در بنگاه‌های اقتصادی با کمک اجتماعات نخبگانی، افزایش ارزش افزوده و بهره‌وری تحقیقات و پژوهش‌های صنعتی با جذب استعدادهای برتر و هدایت و جهت‌دهی استعدادهای برتر در جهت تحقق اولویت های فناورانه شرکت های دانش بنیان و بخش صنعت را در نظر دارد تا با تشکیل گروه راهبری مشتکل از قائم مقام بنیاد ملی نخبگان، رئیس سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران، معاون توسعه و مدیریت منابع بنیاد ملی نخبگان، رئیس بنیاد نخبگان استان تهران، معاون اداری و مالی سازمان و معاون آموزش، پژوهش و فناوری سازمان به آن دست پیدا کند.

مدت این تفاهم نامه از تاریخ امضاء آن 3 سال است که در صورت توافق دو طرف تفاهم نامه، تمدید خواهد شد. با توجه به امضاء این تفاهم نامه، دو طرف مقید شدند تا برخی از تعهدات بیان شده را اجرا کنند. تعهدات بنیاد ملی نخبگان در این تفاهم نامه همکاری شامل موارد زیر است:

-همکاری و مشارکت در تشکیل کارگروه‌های مشترک تخصصی جهت آگاهی از چالش‌ها و اولویت های متقابل و تلاش در جهت رفع نیازها و حرکت در مسیر اولویت‌ها

-تسهیل معرفی نیروی انسانی نخبه جهت توان افزایی واحدهای تحقیق و توسعه سازمان و شرکت‌های تابعه

-معرفی و هدایت استعدادهای برتر جهت استفاده از ظرفیت‌های سازمان برای ارتقاء مهارت‌های فنی و تخصصی و کمک به حضور آن‌ها در محیط کار متناسب

-همکاری و برنامه‌ریزی در خصوص نحوه استفاده سازمان و نیروی انسانی شرکت‌های تابعه از آیین نامه‌های و تسهیلات بنیاد

-همکاری در قالب طراحی و اجرای طرح های مشترک ملی با استفاده از ظرفیت‌های طرح شهید احمدی روشن، طرح شهید رضوی و سایر طرح‌های اجرایی بنیاد

-کمک به تقویت اکوسیستم نوآوری در کشور با معرفی جامعه نخبگانی هدف به صنایع از طریق طرح‌های صنعتی سازمان

همچنین تعهدات سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران نیز به ترتیب شامل موارد زیر می‌شود:

-همکاری و مشارکت در تشکیل کارگروه های مشترک تخصصی جهت آگاهی از چالش‌ها و اولویت‌های متقابل و تلاش در جهت رفع نیازها و حرکت در مسیر اولویت‌ها

- ارتقاء توان واحدهای تحقیق و توسعه سازمان از طریق به کارگیری استعدادهای برتر مورد تایید بنیاد

-همکاری و برنامه‌ریزی جهت توان افزایی و ارتقاء مهارت‌های توسعه کسب و کار نوآورانه استعدادهای برتر بنیاد و کمک به حضور آن ها در محیط کار متناسب

- ایجاد بستر استفاده از امکانات رفاهی، خدماتی و آموزشی سازمان جهت بهره‌برداری جامعه نخبگانی بنیاد

-استفاده از ظرفیت‌های بنیاد برای اجرای طرح‌های مشترک ملی در قالب طرح شهید احمدی روشن

- کمک به شکل‌گیری، انسجام و تقویت حلقه‌های زنجیره ایده تا صادرات برای محصولات دانش بنیان نخبگان با استفاده از ظرفیت و امکانات پارک علم و فناوری بین المللی ایران

-کمک به تقویت اکوسیستم نوآوری در کشور با استفاده از جامعه نخبگانی بنیاد در طرح‌های صنعتی سازمان