تحریم، سلاحی صلح‌آمیز علیه هتک حرمت مقدسات اسلامی
تحریم اقتصادی کشورهای حامی هتک حرمت مقدسات اسلامی حدود دو دهه قدمت دارد. تجربه نشان می‌دهد در مواردی که اراده سیاسی دولت‌های اسلامی از کمپین‌های مردمی تحریم کشورهای هتاک حمایت کرده این کمپین‌ها موفق بوده است.
به گزارش ایکنا به نقل از ایندیپندنت عربی، اشکال مختلفی از تحریم دیپلماتیک و مردمی به دلایل سیاسی، مذهبی و اجتماعی وجود دارد. اگرچه تحریم در چارچوب محدودی انجام می‌شود، اما به‌ویژه پس از گسترش شبکه‌های اجتماعی و به راه افتادن کمپین‌های مختلف تأثیر مستقیم یا غیرمستقیم آن بر اقتصاد کشورها شدت گرفته است.
در 26 ژوئیه، الازهر مصر خواستار تحریم محصولات سوئدی و دانمارکی، هر چند در مقیاس کوچک، برای «حمایت از دین خدا و کتاب او» شد.
بیانیه الازهر مبنی بر تحریم محصولات دو کشور سوئد و دانمارک، بخشی از یک سلسله فراخوان‌هایی بود که پس از سوزاندن نسخه‌های قرآن در این کشورها مطرح شد.
در بیانیه الازهر، درباره لزوم اتخاذ موضعی واحد و مدبرانه در قبال تخلفات کشورهایی که به مقدسات دینی احترام نمی‌گذارند صحبت شده و به تحریم اقتصادی محصولات سوئد و دانمارک اشاره شده است. آنطور که در بیانیه آمده است: این کشورها به مقدسات دینی احترام نمی‌گذارند و فقط زبان مادیات و منافع اقتصادی را می‌فهمند.
فشار اقتصادی، اهرمی مؤثر
همزمان با فراخوان الازهر برای تحریم محصولات سوئدی و دانمارکی، کمپین‌هایی در شبکه‌های اجتماعی با هشتگ‌های مختلف از جمله «القرآن، المصحف، سوئد، تحریم و سوزاندن قرآن» به راه افتاد که خواستار تحریم محصولات دو کشور اروپایی شدند و گاه اطلاعاتی در مورد محصولات این دو کشور درج شد و خواستار توقف خرید آنها و جستجوی محصولات جایگزین شدند.
سوئد برای صادرات خود به بازار بزرگ جهان عرب متکی است و بر اساس پایگاه داده سازمان ملل متحد بیشترین ارزش صادرات آن به جهان عرب در 10 کشور عربستان سعودی، مصر، امارات، مراکش، قطر، الجزایر، عمان، تونس، کویت و عراق است.
مصطفی رضا، جوان مصری که در قاهره زندگی می‌کند و از یکی از کالج‌های الازهر فارغ‌التحصیل شده است، می‌گوید که از طریق هشتگ‌های مختلف در شبکه‌های اجتماعی به دنبال محصولات سوئدی در مصر بوده تا آنها و همتایان دانمارکی آنها را تحریم کند. همچنین لیست‌های آماده منتشر شده توسط روزنامه‌ها و وب‌سایت‌های محلی مصر را برای مشهورترین مارک‌های تجاری پیدا کرد و تصمیم گرفت خرید آنها را تحریم کند.
محصولات سوئدی و دانمارکی زیادی در جهان عرب وجود دارد، از جمله مواد غذایی، لوازم آرایشی، پوشاک، مبلمان، داروها، خودروها و پلتفرم‌های مجازی که برخی از آنها بسیار محبوب هستند، در حالی که برخی دیگر چندان مشهور نیستند.
باسم عبداللطیف، جوان مصری می‌گوید که برای مبلمان خانه‌اش از یک برند سوئدی خرید می‌کرد، اما وقتی که از تحریم‌ها مطلع شد، تصمیم گرفت خرید از آن برند را متوقف کند. این جوان مصری که از طریق رسانه‌های بین‌المللی موضوع را دنبال می‌کند، می‌گوید: این موضوع جنبه اقتصادی محسوسی دارد؛ منظورم این نیست که ممکن است فوراً به نتیجه برسد، بلکه این یک کار کوچک است که می‌توانم انجام دهم و این را وظیفه خود می‌دانم.
نیاز به مدیریت هماهنگ تحریم‌ها
محمد فراس النائب، کارشناس روابط بین‌الملل و رسانه می‌گوید از جمله دلایل فراخوان‌های تحریم اقتصادی، سوءاستفاده‌های عقیدتی، مذهبی، قومی و نژادی است و این فراخوان‌ها ممکن است اصولاً بخشی از جامعه متمدن باشد. از سوی دیگر، وی که مشاور دانشکده ارتباطات جمعی دانشگاه آمریکایی در امارات است، از ناتوانی برخی دولت‌هایی که در زمینه حقوق بشر متمدن توصیف می‌شوند و اجازه چنین اهانت‌هایی را می‌دهند ابراز تأسف می‌کند. وی می‌گوید بین آزادی اندیشه و بیان و تحقیر عقاید و مذاهب یا توجیه بزهکاری و انحراف باید تفاوت قائل شد. او معتقد است زمانی که سوء استفاده‌ها و انحرافات علیه ارزش‌ها و مقدسات اقوام مختلف بر اساس برنامه‌های خاص نظام‌مند و در پوشش آزادی توجیه می‌شود، برخی فراخوان‌های تحریم با استقبال روبرو می‌شود.
کاری که باسم و مصطفی با تحریم محصولات سوئدی انجام دادند، کمپین تحریم مردمی در جهان عرب و اسلام در سال 2020 را به یاد می‌آورد، زمانی که مسلمانان پس از اظهارات ضد اسلامی امانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه، محصولات فرانسوی را تحریم کردند.
محمد جمال، فروشنده مواد غذایی می‌گوید که بسیاری از مشتریانش در آن زمان می‌پرسیدند که آیا محصولی که می‌خرند فرانسوی است یا چیز دیگری و سپس به دنبال جایگزین‌هایی برای تولیدات فرانسوی می‌گشتند که منجر به کاهش قیمت این محصولات شد. در آن زمان، رویترز در گزارشی اقتصادی اعلام کرد که منافع اقتصادی پاریس پس از فراخوان برای تحریم در جهان اسلام در خطر است. وزارت خارجه فرانسه فراخوان‌های تحریم را پوچ توصیف کرد و خواستار توقف فوری آن شد.
تحریم به دلایل مذهبی سابقه‌‌ای طولانی دارد که شاید معروف‌ترین آن در پایان سال‌های 2005 و 2006 رخ داد، زمانی که روزنامه نروژی جیلندز پستن مجموعه‌ای از کاریکاتورهای موهن به ساحت پیامبر اسلام(ص) را منتشر کرد. این تحریم با استقبال گسترده روبرو شد. در ژانویه 2006، اتحادیه بین‌المللی علمای مسلمان در بیانیه‌ای از میلیون‌ها مسلمان در سرتاسر جهان خواست تا محصولات دانمارکی و نروژی را تحریم کنند.
در آن زمان، بی‌بی‌سی گزارشی منتشر کرد که نشان داد تحریم‌ها میلیون‌ها دلار به اقتصاد دانمارک ضرر وارد کرد و صادرات این کشور بین فوریه تا ژوئن 2006، 15.5 درصد کاهش یافت. محصولات لبنی دانمارک بیشترین آسیب را در آن تحریم دیدند.
دانیل ملحم، استاد اقتصادی متخصص در بازارهای مالی می‌گوید که تجربیات سال‌های گذشته تحریم در جهان اسلام از یک «جنبش مردمی» موقت فراتر نرفته است و تأثیر قابل توجهی بر اقتصاد برخی کشورها نداشت. این موضوع به دلیل عدم وجود رهبری واحد برای آن فراخوان‌ها، چه از طرف احزاب، انجمن‌ها یا نهادهای بزرگ است. ملحم تحریم محصولات دانمارکی را مثال می‌زند که این موضوع باعث ضرر و زیان دانمارک شد، زیرا خشم مردمی و دولتی در جهان اسلام بسیار زیاد بود. با این حال وی درباره تحریم محصولات فرانسوی، معتقد است علیرغم فراخوان‌های فراوان در رسانه‌های اجتماعی به دلیل عدم وجود اراده سیاسی در دولت‌های اسلامی این تحریم‌ها چندان موثر نبود.
مطالب مرتبط
